Марына Адамовіч: Статкевіч казаў беларусам, што не пакіне іх

Жонка лідара беларускай апазіцыі расказала пра размову з мужам на мяжы.

У інтэрв'ю літоўскаму выданню LRT Марына Адамовіч, жонка лідара беларускай апазіцыі і палітвязня Мікалая Статкевіча, расказала пра першы званок мужа за апошнія гады, пра заяву аб знікненні і пра тое, чаму ён адмовіўся з'яжджаць з Беларусі.

СМІ пісалі, што Мікалай Статкевіч вярнуўся ў калонію ў Глыбокім, але жонка палітыка Марына Адамовіч падкрэслівае: дакладных звестак пра гэта няма.

Адамовіч падала заяву аб знікненні мужа, але рэакцыі сілавікоў не было: іх больш цікавілі дэталі званкоў, чым факт знікнення палітыка.

Пра вызваленне Статкевіча ёй паведаміў сын Юрый. Марына ўспамінае шок і крык «не», а потым шчасце ад магчымасці зноў пачуць яго голас.

Статкевіч назваў свой шлях «дарогай у адзін канец» і адмовіўся з'яжджаць з Беларусі. «З краіны вывозяць адных патрыётаў, што з ёй будзе?»

«На жаль, мне нічога не вядома пра тое, дзе цяпер Мікалай. Многія людзі звярнуліся да мяне з нагоды інфармацыі ў адным з СМІ, што яго вярнулі ў Глыбокае. Гэта можа быць праўдай, бо Мікалай сам меркаваў, што яго могуць вярнуць у Глыбокае. Але дакладнасць крыніцы ніякім чынам пацвердзіць немагчыма», — кажа Марына Адамовіч.

На яе думку, ёсць падставы сумнявацца ў даставернасці гэтай інфармацыі.

«За 2 гады і 7 месяцаў у поўнай ізаляцыі нікому не ўдавалася атрымаць ніякай інфармацыі пра Мікалая, пра яго стан, пра тое, што з ім адбываецца. І раптам у такі кароткі тэрмін мы атрымліваем інфармацыю, што яго вярнулі ў калонію ў Глыбокае. Відавочна, гэта камусьці трэба», — лічыць Адамовіч.

Спроба Марыны пацвердзіць звесткі пра месцазнаходжанне мужа наўпрост у калоніі ў Глыбокім плёну не прынесла.

«Традыцыйна ўжо па тэлефоне ў Глыбокім ніхто ніякай інфармацыі не дае. Кажуць: «Адкуль мы ведаем, што вы яго жонка? Прыязджайце», — распавядае жанчына.

У нядзелю ўвечары жонка палітыка, які знік на беларуска-літоўскай мяжы, падала ў міліцыю заяву аб знікненні чалавека, выклаўшы ўсе абставіны, пры якіх перарвалася сувязь з Мікалаем Статкевічам. Адказу яна не атрымала.

Яна ўдакладняе, што працэс заняў шмат часу, і супрацоўнікаў найперш цікавіла не знікненне мужа, а дэталі званкоў з мяжы.

«Я думаю, што ва ўмовах, калі ёсць мноства сведчанняў, у тым ліку з камер відэаназірання, напэўна, нейкія іншыя тэмы павінны былі быць больш падрабязна асветленыя, а не тое, з якога тэлефона ён званіў», — падкрэслівае Адамовіч.

Марына даведалася пра вызваленне мужа ад сына Юрыя, бо знаходзілася па-за межамі Беларусі.

«Мікалай не змог да мяне датэлефанавацца. Заўсёды было так: як толькі ён аказваецца на свабодзе, нават калі гэта вось такая «свабода», першае, што ён робіць, — тэлефануе мне, просіць у кагосьці тэлефон і звоніць. Нават калі гаворка пра суткі, і я з нейкай прычыны не магла яго сустрэць або проста не ведала, дзе яго сустракаць. Не заўсёды ж гэта адбывалася паблізу: часам вывозілі ў РАУС, часам і кудысьці далей. Не датэлефанаваўшыся да мяне, ён патэлефанаваў майму сыну, і ўжо Юра звязаўся са мной», — распавядае яна.

Першая рэакцыя, успамінае Марына, была нечаканай: сын закрычаў ёй па-беларуску: «Ён вяртаецца, ён вяртаецца ў Беларусь».

«Я не адразу змагла зразумець наогул, пра каго, пра што ідзе гаворка. Гэта было вельмі нечакана. І ён тады пракрычаў, што Мікалая вызвалілі, і ён вяртаецца ў Беларусь. І тады я проста... проста закрычала: «Не». Проста закрычала ва ўвесь голас: «Не», — дадае яна.

Не здолеўшы звязацца наўпрост, яна ўзяла тэлефон у дзяўчыны побач, прадыктавала нумар сыну, і Юрый злучыў іх з Мікалаем. Калі ім удалося пачуць галасы адно аднаго, першай эмоцыяй, паводле яе слоў, стала шчасце.

«Ён пацвердзіў, што з лютага [2023 года] у яго не было ніякай сувязі. Але ён працягваў мне пісаць, як і я яму. І ён ні секунды не сумняваўся, як і я, што мы працягваем падтрымліваць адно аднаго. Не буду гаварыць пра нашы асабістыя пачуцці, пра словы, якія мы сказалі адно аднаму. Але ён паспеў сказаць, што вяртаецца ў Беларусь. Я сказала: «Ну дачакайся мяне, калі ласка, пачакай мяне. Я так хачу цябе абняць, я так даўно цябе не бачыла». Ён сказаў: «Гэта немагчыма, гэта дарога ў адзін канец». То бок ён не мог бы заставацца чакаць, пакуль я даеду», — распавядае Марына.

«Ён яшчэ сказаў пра тое, што паглядзеў: вывозяць патрыётаў, і спытаў: «А што тады будзе з гэтай краінай?»

Ну, уласна кажучы, больш нам амаль нічога не ўдалося сказаць адно аднаму. Адзінае, ён сказаў мне, як турбаваўся, як хваляваўся за мяне ўвесь гэты час».

Рашэнне Мікалая Статкевіча не пакідаць Беларусь, паводле слоў Марыны Адамовіч, аказалася вельмі прадказальным і відавочным. Таму больш за ўсё яна баялася менавіта такога развіцця падзей.

«У мяне не было ніякіх сумневаў, што ў выпадку спробаў дэпартацыі Мікалай зробіць усё, каб вярнуцца ў Беларусь. А пасля гэтага, відаць, яго вызваленне стане ўжо больш праблематычным. Можа, таму я і крычала «Не», пачуўшы, што яго спрабуюць вывезці, а ён вяртаецца», — падкрэслівае жонка палітыка.

«Ён заўсёды лічыў, што любыя каштоўнасці, любыя перакананні каштуюць роўна столькі, колькі чалавек гатовы за іх заплаціць, — гэта адно з яго базавых перакананняў. Калі чалавек, які дэкларуе нейкія грамадска значныя каштоўнасці, пасля паказвае грамадству, што для яго асабістая бяспека важнейшая, то, як правіла, адбываецца масавая адмова ад гэтых каштоўнасцей, іх нівеляванне. Мікалай гэтага не можа дапусціць. Гэта яшчэ адна з прычын, чаму ён застаўся ў Беларусі», — кажа Адамовіч.

Паводле яе слоў, для Статкевіча заўсёды было важна захаваць унутраную свабоду, годнасць і права на ўласны выбар, а таксама «зламаць гульню» — застацца суб'ектам, захаваць свабоднае рашэнне і застацца ў краіне.

Марына прызнаецца, што як бы яна ні ставілася да гэтага рашэння, заўсёды будзе яго падтрымліваць. «Вось у гэтыя дні я вельмі часта паўтараю: у 2015 годзе, калі Мікалай выйшаў на свабоду, мноства людзей падыходзіла да нас у горадзе, ціснула яму руку, прасіла зрабіць сэлфі. І вельмі многія пыталіся: «Ну вы ж не з'едзеце? Вы ж нас не пакінеце?» Мікалай казаў: «Не, я нікуды не паеду», — успамінае яна.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com