Кіраўнік МЗС Літвы: БелАЭС - гэта расейскі геапалітычны праект

У пытанні Астравецкай АЭС немагчымыя кампрамісы.

Крокі Расеі, на жаль, не накіраваныя на зніжэнне напружанасці, а ў дачыненнях з ёй трэба рэальна глядзець на рэчы і называць іх сваімі імёнамі, сцвярджаў у інтэрв'ю delfi.lt міністр замежных спраў Літвы Лінас Лінкявічус.

Ён таксама распавёў пра сустрэчу з генсекам NATO, адносіны з Беларуссю і праблему Астравецкай АЭС, а таксама аб абставінах свайго сумеснага са шведскай калегай візіту ва Украіну.

Сілы NATO будзе тут столькі, колькі трэба

Падчас сустрэчы з генеральным сакратаром NATO Енсам Столтэнбергам кіраўнік МЗС Літвы абмеркаваў, з яго слоў, шырокае кола пытанняў, гутарка «як заўсёды была прадметнай». Генеральны сакратар NATO да сустрэчы з Лінкявічус заявіў, што перакідка войскаў альянсу на ўсход завершаная, на пытанне «ці можна спаць спакойна» ён адказаў: «Спаць заўсёды трэба спакойна, а калі абуджаешся - трэба працаваць». Ці з’яўляецца размяшчэнне кантынгенту NATO ў Літве кропкай ці ж варта думаць пра большае, СПА, кіраўнік МЗС сказаў, што «яшчэ шмат чаго трэба дамагацца». Ён таксама сказаў, што Літве патрэбна СПА і на пастаяннай аснове, а кантынгент NATO будзе знаходзіцца ў Літве «столькі, колькі будзе трэба».

Крокі Расеі не накіраваныя на зніжэнне напружанасці

«Тыя крокі, якія робяцца Расейскай Федэрацыяй, нягледзячы на прапаганду, на жаль, не накіраваныя на зніжэнне напружанасці. Яны абвінавачваюць NATO ў нейкай эскалацыі, але батальён - гэта тысяча з лішнім вайскоўцаў, вялікі шум вакол, але мы забываемся нагадаць, што недзе 300 000 чалавек - у дадатковых падраздзяленнях Заходняй акругі РФ, ідзе пераўзбраенне, у тым ліку мадэрнізаванымі ракетамі «Іскандэр» і г.д. Тут нават няма чаго параўноўваць», - упэўнены Лінкявічус, кажучы аб дыпламатыі ў сітуацыі, калі, са слоў вядучага, у ходзе вучэнняў размаўляюць гарматы, а не дыпламаты.

«І нам трэба мець на ўвазе і гэта, змагацца з прапагандай у тым ліку, таму што гэта таксама вайна», - заявіў ён. На пытанне чытача, «калі скончыцца бясконцая русафобская істэрыя і нагнятанне абстаноўкі», Л. Лінкявічус сказаў, што «ён як раз за тое, каб істэрыі не было». «Трэба казаць не пра істэрыю, а пра адэкватныя меры, якія неяк можна было б супрацьпаставіць дзеянням, якія праводзяцца паблізу нашых межаў. Я ўжо згадаў лічбы, так дзе тут русафобія, дзе тут што?», - задаў пытанне Л. Лінкявічус.

«Мне ніколі не падабаўся тэрмін русафобія, бо ён няправільны. Я не згодны з тымі, хто хоча манапалізаваць рускую мову, наогул Расею, казаць ад імя Расеі. Расея - вялікая, там таксама ёсць шмат знаёмых. Так што не будзем манапалізаваць і называць русафобамі тых, хто па-руску гаворыць пра Расею, наша сумеснае будучыню, як гэта было на апошнім Расейскім форуме ў Літве. Я ганаруся, што ў нас праводзяцца такія мерапрыемствы, якія не маюць нічога агульнага з русафобіяй, нагнятаннем абстаноўкі. Як раз усё наадварот», - казаў міністр і прызнаўся, што дзівіцца таму, што часам бачыць па расейскай тэлевізіі, якую часам глядзіць.

Пры гэтым Лінкявічус таксама адзначыў, што на сустрэчах са сваім калегам Сяргеем Лаўровым гаворыць на расейскай мове. «Калі размаўляем, я заўсёды кажу з ім толькі па-расейску», - сказаў ён. Працягваючы тэму стасункаў з Расеяй, Лінкявічус прызнаўся, што Літва ўважліва сочыць за тым, што адбываецца, а Літва падтрымлівае дыялог з грамадзянскай супольнасцю Расеі.

Кажучы пра масавыя затрыманні падчас нядаўніх пратэстаў у гарадах Расеі, ён падкрэсліў, што парушэнні правоў чалавека - гэта не ўнутраныя справы дзяржавы, паколькі выкананне правоў чалавека - гэта міжнародныя абавязанні. Міністр таксама сказаў, што, «на жаль, Расея сёння не з'яўляецца партнёрам». «І прыкідвацца не варта. Нам пара зразумець, што перыяд духоўнага камфорту завяршыўся. Свет іншы, ён часам досыць цынічны, суровы і несправядлівы. Трэба называць рэчы сваімі імёнамі», - рэзюмаваў міністр.

Аб заяве расейскага пасла

Каментуючы выказванні пасла Расеі ў Літве Аляксандра Удальцова аб тым, што Літва вінная Расеі за савецкі перыяд 72 млрд. даляраў (Л. Лінкявічус раней, назваў такія заявы абсурдам), кіраўнік МЗС падчас інтэрв'ю падкрэсліў, што гэта «не вельмі мяккае слова ў дачыненні да амбасадара з вуснаў міністра».

«Я дагэтуль не магу зразумець, як можна рабіць такую заяву напярэдадні Дня смутку і надзеі, гадавіны дэпартацыі. Казаць пра нейкія лічбы, калі мы ведаем, колькі было паламаных жыццяў, якія загінулі і выправаджаных у Сібір. Так што гэта вельмі недарэчна. І калі ёсць жаданне палепшыць паразуменне, наладзіць нейкі канструктыўны дыялог, то такімі заявамі гэта зрабіць вельмі складана», - казаў ён.

«Я нават не ведаю, як размаўляць з нашымі суседзямі»

У размове пра адносіны з суседняй Беларуссю, Лінкявічус «з вялікім шкадаваннем» адзначыў, што «нават не ведае, якім чынам размаўляць з нашымі суседзямі, бо мы задаём элементарныя пытанні і не атрымліваем на іх адказы».

З ягоных слоў, у ходзе нядаўняга пасяджэння камітэта ЭСПА беларускаму боку не ўдалося пераканаць яго сябраў «у поспеху праекта» АЭС у Астраўцы, «і не была прынятая ніякая пастанова». «Наступнае пасяджэнне будзе ў наступным годзе, і мы будзем паслядоўна працаваць, кансалідаваць пазіцыі не толькі краін ЕЗ, але і Еўракамісіі», - сказаў ён, дадаўшы, што ў гэтым пытанні немагчымыя кампрамісы, таму што ён з'яўляецца вельмі адчувальным.

«За 40 кіламетраў ад месца, дзе мы з вамі сядзім, будуецца аб'ект нейкіх сумнеўных стандартаў бяспекі. І гэта не толькі наша галаўны боль, але ўсяго рэгіёну, ЕЗ, урэшце. Так нельга рабіць, нават нягледзячы на тое, што і не Беларусь за гэтым стаіць. Гэта расейскі геапалітычны праект, нават не эканамічны. Тэхналогія расейская, фінансаванне расейскае. Гэта мы добра разумеем. Але ўсё роўна тут месца для кампрамісаў няма», - сцвярджаў міністр і запэўніў, што Літва будзе рабіць усё, каб забяспечыць сваю бяспеку.

«Пакуль дамовіцца не атрымліваецца», - рэзюмаваў ён. Паводле яго слоў, у ЕЗ большасць разумее і падзяляе пазіцыю Літвы, але не ўсе гатовыя на крокі, якія зрабіў парламент Літвы ў сувязі з забаронай на куплю электраэнэргіі ў небяспечных станцый.

«У гэтым выпадку мы станоўча ацэньваем пазіцыю Польшчы, урад якой таксама заявіла, што не будзе купляць электрычнасць з гэтага аб'екта. Патроху пазіцыя кансалідуецца, і мы будзем працаваць», - запэўніў ён і падкрэсліў, што трэба ўвесь час патрабаваць захавання нормаў бяспекі.

Паляпшэнняў на Украіне ў плане бяспекі няма

Распавядаючы пра свой нядаўні сумесны са шведскай калегай візіт ва Украіну, Л. Лінкявічус сказаў, што для калегі было больш адкрыццяў, чым для яго.

"Я вельмі ўдзячны ёй, мы не першы раз едзем ва Украіну, былі ў Малдове, гэта вельмі важна ў псіхалагічным і палітычным плане для нашых суседзяў і калег бачыць, што нам цікава, як у гэтых краінах ідуць справы», - прызнаўся міністр. Л. Лінкявічус распавёў, што разам з калегай адкрыў у Адэсе літоўскі кірмаш, а на другі дзень яны разам адкрылі ўкраінска-шведскі бізнэс-форум.

«Гэта пазітыўныя моманты, але ўвогуле сітуацыя ў сферы бяспекі не паляпшаецца. Ніякага перамір'я там, вядома ж, няма. Няма і прыкмет гэтага, і калі мы гаворым аб выкананні Менскіх пагадненняў, то ўвесь час нагадваем, што саступак таксама не будзе», - абмаляваў ён сітуацыю на ўсходзе Украіны. «Сумна робіцца ад таго, што мы нічога не можам зрабіць. Так што, калі гаворым пра паслядоўнасць, то толькі такім чынам, што спачатку - паляпшэнні ў плане бяспекі, а потым нейкія пастановы ў палітычным плане», - канстатаваў міністр.

Увогуле, гаворачы пра рэформы ва Украіне, Л. Лінкявічус, нягледзячы на наяўнасць праблем, абагульніў: «За тры гады яны зрабілі больш, чым за 23». І дадаў, што «трэба мець на ўвазе, што ўсё ж такі ідзе вайна». Акрамя таго, кажучы пра Украіну, Лінкявічус адзначыў, што маладое пакаленне ўкраінцаў бачыць сваю будучыню толькі ў Еўропе, а «санкцыі - адзіны рычаг, які мы можам выкарыстоўваць у дачыненні да Расеі».

«Гэта можна як заўгодна называць - русафобіяй, крамляфобіяй. Мы больш нічога не выкарыстоўваем. Я думаю, кажучы пра краіны ЕЗ, што мы сябе паводзім непаслядоўна. Некаторыя краіны неадэкватна ўспрымаюць тыя пункты, якія мы вызначылі ў дыялогу з Расеяй», - запэўніваў міністр.