Лукашэнка баіцца сустрэцца з прадпрымальнікамі

ІП патрабуюць скасавання ўказу №222.

Беларускія ўлады заявілі пра тое, што з 1 студзеня 2019 года дзеянне ўказа №488 аб «псеўдапрадпрымальніцкай» дзейнасці будзе спыненае.

Намеснік кіраўніка Мінфіна Дзмітрый Кійко заявіў, што рэестра псеўдапрадпрымальнікаў ужо не будзе — яго перастануць актуалізаваць з 1 студзеня.

Што гэта будзе азначаць на практыцы? Ці сапраўды гэта аблегчыць лёс беларускіх прадпрымальнікаў? На пытанні Charter97.org адказвае індывідуальны прадпрымальнік са Слоніма, прадстаўнік Беларускага Нацыянальнага Кангрэсу і грамадскі актывіст Віктар Марчык:

- Не думаю, што лёс беларускага бізнэсу стане лягчэйшым. Рэч не ў тым, што чыноўнік паабяцаў не абнаўляць базу «псеўдапрадпрымальнікаў», а ў стаўленні дзяржавы да прадпрымальнікаў.

Акрамя таго, улады пайшлі на хітры выкрут: яны заяўляюць, што скасуюць дзеянне ўказу №488, які цяпер у большай ступені ўспрымаецца як «архіўны». Рэч у тым, што практычна ўсе прадпрымальнікі працуюць цяпер паводле ўказу №222, і менавіта гэты ўказ руйнуе малы і сярэдні бізнэс у найбольшай ступені.

Мы хочам, каб быў скасаваны ўказ №222 – гэта цяпер, ні шмат, ні мала, з'яўляецца пытаннем выжывання беларускага бізнэсу.

- Што, акрамя указа №222, напраўду перашкаджае бізнэсу ў Беларусі?

- Жорсткая канкурэнцыя з боку гандляроў з Сярэдняй Азіі. Пасля таго, як нашы прадпрымальнікі сталі працаваць згодна з указам №222, іх тавар палепшыўся якасцю, але мы сталі значна саступаць у кошце азіяцкім гандлярам.

Яны цэлымі фурамі, і без належных дакументаў, завозяць больш танны тавар нізкай якасці. А паколькі ў краіне і так усё даражэе і ўзровень жыцця падае, пакупнік ідзе да гандляроў з Сярэдняй Азіі.

Азіяцкія крамы, разам з іншымі чыннікамі, прывялі да таго, што рынкі абязлюдзелі. А падаткі, унёскі ў ФСАН і арэнду ІП ўсё адно даводзіцца плаціць – незалежна ад таго, як ідуць продажы. Апошнім часам з'явіліся і дадатковыя паборы - і гэта таксама перашкаджае бізнэсу.

Мясцовыя ўлады, дарэчы, самі сабе «падкладаюць свінню», заплюшчваючы вочы на парушэнні азіяцкіх гандляроў. Бо яны плацяць падаткі не ў мясцовы бюджэт, а на месцы рэгістрацыі. У нас у Слоніме, напрыклад, яшчэ нядаўна было толькі дзве азіяцкія крамы - цяпер іх адкрылася значна больш. У выніку: бюджэт атрымлівае менш падаткаў, прадпрымальнікі банкрутуюць.

- Вы сказалі, што справа нават не ў асобных указах, а стаўленні дзяржавы да ІП. Тут штосьці памянялася з таго часу, як Лукашэнка назваў прадпрымальнікаў «вашывымі блохамі»?

- Нам такія рэчы кажуць увесь час. Пры гэтым з такой жа перыядычнасцю тэлевізар вяшчае прыкладна з 2000 года, што для нас увесь час нешта «палягчаюць» і «паляпшаюць».

Але як паказвае практыка, ніякіх «паляпшэнняў» і «палёгка» для прадпрымальнікаў няма. Наадварот, масавай з'явай стаў перавод свайго бізнэсу за мяжу, закрыццё бізнэсу і эміграцыя.

Афіцыйная статыстыка спрабуе нешта сцвярджаць пра «павелічэнне» колькасці ІП. Гэта няпраўда. Напраўду «адкрываюцца» фармальныя тыпы дзейнасці, у асноўным са сферы паслуг, людзьмі, якія не хочуць трапіць у пералік «дармаедаў». Часцей за ўсё ніякай рэальнай дзейнасцю яны пры гэтым не займаюцца.

- Гэта стаўленне, так сказаць, з самага «верху». А як трактуюць прадпрымальнікаў цяпер тыя, хто з імі непасрэдна кантактуе-мясцовыя чыноўнікі, кантрольныя органы?

- Вось проста цяпер, у гэтыя дні, інспектары і падаткавікі не лютуюць. Але ў кожны момант, як толькі ім дадуць каманду «плі», яны пойдуць «зачышчаць» прадпрымальнікаў.

І тут ім дае велізарныя паўнамоцтвы ўсё той жа ўказ №222. Таму што практычна ўсе дакументы на тавар, якія ім даюць на аптовых рынках, выпісваюцца альбо на няісныя, альбо знікаючыя фірмы. І пры першай больш-менш глыбокай праверцы ДФР (Дэпартамент фінансавых расследаванняў – рэд.) становяцца «ліпавымі».

Аб'ектыўна ІП у гэтым невінаватыя, у іх няма магчымасці праверыць пастаўшчыка дакументаў. Адказваць за гэта павінны расейскія аптавікі, але ў нас, як заўсёды, «крайнім» робяць таго, да каго прыйшла праверка.

Пры тым, што мы плацім падаткі, арэнду…

- Дарэчы, аб арэндзе. Надоечы ў Менску выгналі з рынку «Экспабел» 25 ІП – проста таму, што іх плошчы спатрэбіліся сеткавай краме. Ці можна казаць аб бяспраўі ІП у дачыненнях з арэндадаўцамі?

- Натуральны. У Слоніме - тая ж сітуацыя. У нас рынак належыць райспажыўгандлю. І для райспажыўгандля рынак - гэта прынадны кавалак, лёгкія грошы з паветра. З яго дапамогай яны закрываюць іншыя «дзіркі» ў сваім бюджэце.

Таму калі на рынак прыйдзе больш буйны інвестар і прапануе райспажыўгандлю большыя грошы, ІП з рынку проста прыбяруць. Тут працуе не закон, а шкурны інтарэс.

- Вы сказалі, што скасаваны ўказ №488 менш актуальны, чым указ №222. Навошта ўладам спатрэбілася ісці на такі выкрут?

- Цяжка сказаць. Атрымліваецца, што яны падманулі прадпрымальнікаў. А якімі былі іх матывы - трэба аналізаваць. Час пакажа.

Але факт застаецца фактам: прадпрымальнікі цяпер працуюць паводле ўказу №222. Скасаванне указа №488, нават калі штосьці і палегчыць, то вельмі нязначна. Самая галоўная перашкода для гандлю - гэта абавязак мець накладныя на ўвесь тавар. І калі ад уладаў паступіць каманда «плі», увесь дробны бізнэс можна будзе закрыць у адзін дзень згодна з гэтым указам №222. З немалымі штрафамі і канфіскацыямі.

- У чым вы бачыце выйсце з гэтай сітуацыі?

- Прадпрымальнікі павінны змагацца за свае правы. Галоўнае патрабаванне – скасаванне указа №222.

Накладныя павінны быць замененыя патэнтам. РГА «Перспектыва», разам з прадпрымальнікамі і эканамістамі, распрацавала дастаткова разумны праект закона аб увядзенні патэнтнай сістэмы.

Улады ведаюць пра змест гэтага дакумента, але, мабыць, не хочуць ісці нам насустрач.

Зразумела, што такія пытанні ў краіне разглядае адзін чалавек. Але яму на стол клалася ўжо столькі прапаноў ад прадпрымальнікаў, што час спытаць: што ты за чалавек, калі баішся сустрэчы з намі?

Калі Лукашэнка баіцца сустрэцца з прадпрымальнікамі і адказаць на іх пытанні - гэта характарызуе яго самога і ягоную палітыку.