Смерць Бердымухамедава: працуе «схема Карымава»?

Архаічная дзяржаўная машына спрабуе схаваць інфармацыю пра дыктатара Туркменістана.

Туркменская апазіцыя чарговым разам апублікавала навіну аб смерці дыктатара Туркменістана Гурбангулы Бердымухамедава. Паводле звестак, на якія абапіраюцца апазіцыйныя рэсурсы, смерць дыктатара наступіла праз захворванне нырак. Нягледзячы на тое, што падобныя пагалоскі цыркулявалі яшчэ ў траўні гэтага года і былі адпрэчаныя дзяржаўнай хронікай, для іх узнікнення ёсць усе падставы. Імаверна, размовы справакавала тэрміновая шпіталізацыя маці туркменскага лідара, якая, са слоў крыніц, знаходзіцца на лячэнні ў Нямеччыне. Але нічога выключаць нельга, піша news.ru.

Навіну пра смерць Бердымухамедава чарговым разам распаўсюдзіў апазіцыйны Youtube-канал Erkin Turkmenistan, які вядзецца з-за мяжы. Са спасылкай на «мясцовых карэспандэнтаў» у Ашхабадзе аўтар канала паведаміў: «Дыктатар памёр ад вострай нырачнай недастатковасці. Становішча ў сталіцы і агулам у краіне застаецца пакуль нявызначаным». Як адзначаюць у Erkin Turkmenistan, пытанне з пераемнікам таксама пакуль не вырашана. Апазіцыя чакае апублікавання звестак аб смерці Бердымухамедава або абвяржэння. Падобныя паведамленні пачалі з'яўляцца яшчэ ў траўні. Прыкладна ў гэты час стала вядома, што ў Туркменістан тэрмінова прыбыла брыгада турэцкіх лекараў. Як паведамілі «Хроники Туркменистана» 21 траўня, ранішнім рэйсам у краіну вылецелі 10 медыкаў, сярод якіх - прафесары медыцыны з вядомых стамбульскіх клінік і адзін анестэзіёлаг-рэаніматолаг. Акрамя гэтага, брыгаду суправаджаў лекар з спецыялізаванага цэнтра фізічнай рэабілітацыі.

Зрэшты, хроніка згуляла тады супраць распаўсюджвання такіх пагалосак. Афіцыйны сайт АБСЕ, між іншым, распаўсюдзіў паведамленне, згодна якому 21 траўня Бердымухамедаў прыняў у сябе дзейнага старшыню арганізацыі, кіраўніка МЗС Славакіі Міраслава Лайчака. А ў навінавым рэпартажы, які быў паказаны па туркменскай тэлевізіі, фігуравалі кадры з гэтай сустрэчы. Зрэшты, пазней лідар Туркменістана сапраўды «выпарыўся» - на 10 дзён. Гэта адбылося пасля таго, як 5 ліпеня ён правёў пашыранае пасяджэнне Кабінета міністраў. Ні факт знікнення Бердымухамедава з поля зроку грамадскасці, ні прычыну, як можна здагадацца, дзяржаўныя СМІ не асвятлялі. Млявай спробай адказаць на ўсе пытанні, звязаныя са «знікненнем», выглядала заява дзяржаўнай тэлевізіі 15 ліпеня аб тым, што Аркадаг выйшаў у адпачынак. ТБ распаўсюдзіла кадры, на якіх бачна, як Бердымухамедаў піша кнігу, п'е гарбату і праводзіць час з сям'ёй.

Нават калі дыктатар будзе мёртвы, наўрад ці архаічная дзяржаўная машына дасць ведаць пра гэта грамадскасці хутка. Менавіта так адбылося, напрыклад, ва Узбекістане з Ісламам Карымавым.

Для гэтак кансерватыўнай краіны, як Туркменістан, натуральна, калі акружэнне дыктатара спрабуе мінімізаваць інфармацыю не толькі пра яго жыццё, але і пра жыццё яго сваякоў. Звесткі аб меркаванай смерці кідаюць выклік закрытасці гэтай сістэмы і ўздымаюць пытанне пра пераемніка. У Бердымухамедава, у адрозненне ад яго папярэдніка, вялікі клан. Вядома, што сын дыктатара - Сердар Гурбангулыевіч Бердымухамедаў - у лістападзе 2016 года быў абраны дэпутатам Меджліса (парламента) краіны. Верагодна, ён будзе «нумарам адзін» у спісе тых, хто можа заняць месца дыктатара. Малодшая дачка Бердымухамедава - Гульшан Атабаева - пражывае ў Парыжы разам з мужам і працуе ў гандлёвым прадстаўніцтве Туркменістана ў Францыі. Вядома, дастаткова міфаў ходзіць і тым, наколькі ўплывовыя жанчыны, што атачаюць дыктатара - напрыклад, яго сястры, аднак гіпотэза аб іх палітычнай вазе не знаходзіць пацвярджэння на экспертным узроўні.

Цяпер у Туркменістане пачалі барацьбу з выцекам інфармацыі аб стане здароўя дыктатара. У Туркменабадзе, між іншым, чыноўнікам было прапанавана весці работу з насельніцтвам, асабліва з тымі, чые сваякі жывуць за мяжой і маюць выхад у інтэрнэт. Сілавікі папярэджваюць, што «непажаданая» інфармацыя часцей за ўсё перадаецца менавіта праз сваякоў, якія трымаюць сувязь са сваёй малой радзімай.