Мікрасанкцыі для макранягоднікаў

Сапраўдныя санкцыі могуць быць толькі эканамічнымі.

Давайце адразу разбяромся з тэрмінамі: тое, пра што цяпер кажуць у свеце як аб санкцыях супраць рэжыму Лукашэнкі, - гэта наогул не санкцыі. Гэта грамадскае шальмаванне, дошка ганьбы, таварыскі суд у чырвоным кутку інтэрнату. Але не санкцыі.

Давайце ўспомнім персанажа першай дзясяткі санкцыйных спісаў Наталлю Пяткевіч. У якасці намесніцы кіраўніка адміністрацыі яна апынулася ў самым першым спісе 2006 года, калі пратэсты пасля выбараў былі жорстка разагнаныя, а кандыдат у прэзідэнты Аляксандр Казулін сеў у турму. Тады санкцыі ўвялі Злучаныя Штаты (крыху пазней да іх далучыўся Еўразвяз), і Наталля Пяткевіч апынулася ў невялікі ўтульнай кампаніі двух Лукашэнкаў (бацькі і сына), Шэймана, Паўлічэнкі і Ярмошынай. Ну і для роўнага ліку - сілавыя міністры і прапагандыст. Ці змяніла гэта хоць што-небудзь у жыцці Пяткевіч? Не.

Яна па-ранейшаму ездзіла ў ЗША (кожны беларускі чыноўнік, кожны карнік з санкцыйнага спісу, калі захоча прайсціся па Брадвэі, павінен усяго толькі атрымаць запрашэнне ад беларускага прадстаўніцтва ў ААН, і гэта ўжо будзе лічыцца не паездкай у ЗША, а паездкай у ААН, і тут ніякія санкцыі не дзейнічаюць). Вядома, Пяткевіч скардзілася журналістам на тое, што яе спачатку замыкаюць на некалькі гадзін у адстойнік разам з пасажырамі з Афрыкі, у якіх праблемы з дакументамі. Але потым ўсё адно прапускаюць на тэрыторыю ЗША, у адрозненне ад многіх яе сукамернікаў з адстойніку.

А цяпер задачка для эрудытаў. Дадзена: у 2015 годзе Пяткевіч выключылі з еўрапейскага санкцыйнага спісу, але ў амерыканскім спісе яна засталася. Пытанне: дзе зараз пражывае Наталля Пяткевіч? Адказ «у Драздах» - няправільны. Правільны адказ - у Нью-Ёрку. Так, выйшла замуж за прадстаўніка Беларусі пры ААН Валянціна Рыбакова. І ўсё санкцыі свету бяздзейныя.

Уласна, мяне не занадта хвалюе пытанне месцажыхарства Пяткевіч. Я падала гэтую гісторыю толькі ў якасці прыкладу, каб усім стала зразумела: візавыя абмежаванні - гэта не санкцыі, як бы іх ні называў Еўразвяз. Так, яны кажуць пра забарону на ўезд і замарозку актываў. А цяпер пакажыце мне АМАПаўца з актывамі ў Еўропе. Зрэшты, АМАПаўцы ў той спіс і не трапяць. Таму што, перш чым пачаць збіваць, яны афіцыйна не прадстаўляюцца і пасведчанні не дэманструюць. У судах, сведчачы супраць беларусаў, прадстаўляюцца Івановым. І нават калі кіберпартызаны шляхам супольнага хакерства здабудуць поўны спіс асабовага складу менскага і абласных АМАПаў, міжнародная супольнасць на гэты спіс нават не зірне, бо звесткі здабытыя незаконным, з пункту гледжання цывілізаванага свету, метадам. Хіба што камандзір АМАПу - пасада санкцыйная. Але паглядзіце ўважліва на Балабу: ён у Еўропу і паводле прысуду не паедзе, хутчэй схаваецца ў склепе і акапаецца. А ўсе шматлікія карнікі ў чорным і аліўкавым нябачныя, у адрозненне ад суддзяў і пракурораў, і заўсёды пазбягалі нават візавых абмежаванняў.

Дарэчы, пра суддзяў і пракурораў. Мікалай Статкевіч пасля выбараў-2010 адседзеў пяць гадоў. Думаеце, суддзя Людміла Грачова, якая вынесла гэты прысуд, знаходзіцца хоць у якім-небудзь санкцыйным спісе? Вядома ж не. Як і ўсе суддзі, якія ў 2011 годзе адпраўлялі «паўстанцаў» у калоніі і турмы, як і пракуроры, якія патрабавалі рэальных тэрмінаў, як і следчыя КДБ і СК, якія падрыхтоўвалі абвінаваўчыя выракі. Усе гэтыя людзі сягоння - чысценькія, як немаўляты. Не, пару-тройку гадоў іх прозвішчы сапраўды павіселі ў спісах неўязных у Еўропу і ЗША, а потым іх акуратна пачалі выкрэсліваць: хтосьці змяніў працу і, значыць, перастаў несці адказнасць за зробленае, хтосьці пайшоў на пенсію і несумненна атрымаў права на заслужаным адпачынку купіць дамок дзе-небудзь на Рыжскім узмор'і і дыхаць хваёвым паветрам, нават не успамінаючы пра тых, каго ўпёк за краты. Так што давайце будзем сумленныя: часовая забарона на ўезд - гэта ўсё, што хочаце, толькі не санкцыі.

А сапраўдныя санкцыі могуць быць толькі эканамічнымі, прычым сектаральным: не супраць асобных прадпрыемстваў, якія знаходзяцца ва ўласнасці дзяржавы або «партманэтаў» Лукашэнкі, а супраць галін. І хай замаўчаць нарэшце тыя, хто сёння выступае супраць эканамічных санкцый, аргументуючы гэта тым, што беларускі народ будзе пакутаваць. Сапраўдныя эканамічныя санкцыі не могуць нашкодзіць народу - яны могуць толькі абрынуць рэжым. І тыя, хто выступае супраць санкцый, - ці проста неадукаваныя і цёмныя, або, што яшчэ горш, карысныя для рэжыму ідыёты.

Па-першае, беларускі народ пакутуе ўжо чвэрць стагоддзя, і калі кошт спынення пакут - яшчэ адзін месяц, то народ ужо як-небудзь дасць рады. А больш за месяц рэжым не працягне пры ўвядзенні эканамічных санкцый. Як толькі яму, рэжыму, не будзе чым плаціць заробак і разнастайныя прэміі карнікам, ён ціха памрэ дзе-небудзь у куце сярод брудных ануч, а карнікі ўцякуць наймацца ў ПВК Вагнера (калі паспеюць, вядома). Па-другое, напалову здохлая эканоміка ўсё адно павінна будзе перажыць рэформы, якія будуць балючымі, - па-іншаму не бывае. І не ўводзіць санкцыі на падставе клопату аб простым народзе, які працуе на дзяржпрадпрыемствах, - гэта значыць падтрымліваць калгасы, якія паміраюць, і заводы ў агоніі, якія працуюць на склад. А яшчэ гэта значыць - падтрымліваць карупцыю, гіганцкі штат ідэолагаў і карнікаў, кантрактную сістэму і дармаедскі дэкрэт. І, нарэшце, па-трэцяе, санкцыі, як бы парадаксальна гэта ні гучала, дапамогуць краіне захаваць уласнасць. Ніводзін расейскі алігарх, якімі нас заўсёды палохалі тыя, хто казаў, што з Лукашэнкам трэба дамаўляцца, бо ён - гарант незалежнасці, - не захоча купляць прадпрыемства, якое знаходзіцца пад санкцыямі, бо сам апынецца пад тымі ж санкцыямі з усімі сваімі актывамі. Каму, да прыкладу, спатрэбіцца «Беларуськалій», калі свет увядзе санкцыі супраць усёй беларускай калійнай галіны? Нікому. Затое праз месяц - больш рэжым не вытрымае - і ўласнасць застанецца ў краіне, і страйкоўцаў-працоўных саджаць перастануць. А там і да сумленных выбараў, і да рэформаў рукой падаць. Сцягі вернуцца на сваё месца - над кожным дзяржаўным будынкам. Палітвязні выйдуць з турмаў. І, выходзячы на вечаровы шпацыр, мы не будзем пакідаць суседзям ключы і каціны корм. Таму што будзем дакладна ведаць, што абавязкова вернемся дадому.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com