Самотнаму штукару пільна патрабуецца масоўка

Гэтым разам ён саступіў ушчэнт.

Краіне на раздарожжы вельмі пільна патрэбная штука. Яркая. Ашаламляльная. Раптоўная, як шаравая маланка. Каб страсянуць панурую вертыкаль. І новай выдумкай самаабвешчанага правадыра ашаламіць усю яшчэ падкантрольную яму прастору. Таму што задума гэты фактычна бяспройгрышная. Калі ўсё задуманае пойдзе паводле плану, публіка ў фінале здзіўлена замрэ, а потым выдыхне аднадушна: чараўнік!

Схема надзейная, выпрабаваная шматкроць. У савецкія часы такіх умельцаў было не злічыць. Але абмяжоўваліся яны, як правіла, блізкім колам. І ў асабліва цяжкі момант кар'еры выкарыстоўвалі паспяхова адзін і той жа прыём. Выходзіць які-небудзь старшыня, кіраўнік ці проста дырэктар да свайго адданага калектыву або асобных яго прадстаўнікоў і, вытрымаўшы доўгую паўзу, прамаўляе скупа: «Быў у Маскве. Разнос вытрымаў страшны. Але вашу квартальную прэмію абараніў».

І ўсё. Гучныя воплескі забяспечаныя. І дабрабыт начальніка да наступнага ўзварушэння. А яшчэ ўдзячнасць спехам сабранай масоўкі. Ці не паводле гэтай спрошчанай схемы рыхтуецца рэжымам і будучы сход? Народны. Ды яшчэ і ўсебеларускі. Ці не тая ўдзячная масоўка фармуецца, з дапамогай якой можна пракруціць даўно задуманую штуку?

У ранейшыя часы да такіх прыёмаў звярталіся кіраўнікі дужа прасунутыя. Але каб каму-небудзь што-небудзь даць, трэба гэта мець. Што далёка не кожнаму дадзена. А таму начальнік-недалуга здзіўляе падначаленую публіку атракцыяй прасцейшай. Запатрабуе такі ўмелец ў падначаленага насоўку. Акуратна складзеную, старанна папрасаваную. І адхопіць нажніцамі ражок. Супакойваючы ўсіх: ды нічога тут страшнага - проста магія і збольшага чараўніцтва. І ўжо ў канцы, дэманструючы вялікую дзірку, уздыхне з падступнай усмешкай: штука не атрымалася!

Дваццаць шэсць гадоў ангажаваная публіка нязменна захаплялася - гэта ж трэба, які зух! За што ні возьмецца - ашаламляльны крах. А ён упэўнена паўтараў усё тую ж даўнюю штуку. І калі не было пад рукой насоўкі, паказваў дзірку ад абаранка - заўсёды паспяхова. А таму і на гэтым дзіўным сходзе публіцы будзе прадэманстраваны тая ж тухлая штука. Таму што няма чаго больш прапанаваць, акрамя ўсё той жа безнадзейнай дзіркі.

Шосты лікам сход горача ўхваліць высокі фокус, які наўрад ці будзе адрознівацца чымсьці ад папярэдніх. Гэта ўсё - недарэчны рэцыдыў даўно забытых савецкіх часоў. Парадыйны варыянт партыйнага з'езду.

Што яны там будуць абмяркоўваць, ніякага значэння не мае. Мерапрыемства пройдзе, і ўсё пра яго забудуць. І нават той, хто яго задумаў, наўрад ці ўспомніць. Ілюзіяніста не патрэбная ўчорашняя масоўка. Яна ў меру сваіх сіл ужо ацаніла фокус, папляскала самазабыўна і павінна сысці. Таму што на змену ёй прыходзіць масоўка віртуальная. Тое самае сацапытанне, якое доўжыцца амаль месяц.

Палітолагі былі здзіўлены, чаму гэта ўлада якая саступіла, якая на дух не пераносіла сацыялогію і нават загнала яе амаль у падполле, раптам так зацікавілася грамадскай думкай. Ды яшчэ ініцыявала апытанне 10 тысяч грамадзян. І чаму такая шырокая аўдыторыя, калі для рэпрэзентатыўнага даследаванні прафесійным сацыёлагам дастаткова ад адной да двух тысяч?

Ніякай загадкі няма. Усё проста: у выбарах саступіў, але сыходзіць не хочацца. А таму трэба стварыць ілюзію, што народ апамятаўся і недаабранага правадыра шмат хто з прыдворных адпускаць не жадае. Штука простая і нават прымітыўная. Але ў рэпертуары самадзейнай улады можа заставацца да лепшых часоў. Калі толькі спрытна і ўважліва падбіраць добразычлівую публіку. Каб пасля фокусу не асвісталі няўзнак. Але з гэтым праблем быццам бы няма.

На апошняй нарадзе аб падрыхтоўцы быццам бы галоўнага лютаўскага мерапрыемствы лінуў раптам нястрымны паток захопленых адзнак яшчэ незавершанага апытання. А гэта значыць, што адказы на пытанне аб стаўленні да дзейнай пакуль яшчэ ўлады паспяхова фармуюцца ў патрэбным кірунку.

Амаль у той жа час узнікла яшчэ адна такая ж крэатыўная ідэя. У адказ на заходнія санкцыі і іншыя рэжымныя крыўды стварыць свой непаўторны брэнд. І выйсці з ім эфектна на сусветны рынак. Агульны контур задумы вылучыўся выразна - народны сход, усенароднае апытанне і ў дадатак яшчэ непаўторны брэнд. Вось такі абазначыўся ідэалагічны трызубец, які знішчае напавал. Здавалася б, пра што яшчэ марыць яго стваральніку, які з неасцярожнасці страціў раптам легітымнасць?

Аднак менавіта тут, на піку ўсеагульнага наменклатурнага захаплення, паўстаў простае пытанне: а што ёсць брэнд? Пытанне быццам бы дурное. Калі ўзнікаюць нейкія сумненні, ці не прасцей пагугліць. Але тут ёсць вялікія закавыкі. Пастанова ўрада на гэты конт патрабуе «жэстачайшэ», каб злашчасны брэнд прыяў «ліквідацыі неспрыяльных стэрэатыпаў». Гэта ж трэба, як зухавата замахнуліся! Дык што ўсё ж з характэрных, знакавых асаблівасцяў гэтай унікальнай сістэмы можа аптымальна спрыяць «вызначэнню пазітыўных, вядомых асацыяцый у краіне»?

Аўтазак? Дубінка? Кайданкі? Занадта груба і адкрыта. Дык што ж застаецца ўсё ж у сухім астатку? Роўным лікам нічога. Хіба што чорная амапаўская маска з прарэзам для вачэй і лаянкай. Іншых характэрных прымет і прыкмет рэжым пакуль не праявіў.

Жыць побач з такой уладай немагчыма. Яе прысутнасць небяспечная. А вонкавы спакой зманлівы. Рана ці позна яна абавязкова ўварвецца ў ваш дом. І зробіць гэта без усякай нагоды. У нармальных краінах улада - гэта тыя, каго народ выбірае. А калі наверх прабіваюцца з дапамогай выкрутаў, падтасовак або грубай сілы, гэта ўжо не ўлада. Такія зухі называюцца інакш.

Толькі гэтым разам яны саступілі ўшчэнт. А таму ўсіх ненавідзяць і ўсім помсцяць. Ім паўсюль мроіцца пагроза. Яны ўвесь час чакаюць падвоху. І дачакаюцца. Не толькі таму, што пагроза рэальная і занадта вялікая, а пакаранне няўхільнае.

Проста штука не атрымалася.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com