Ландсбэргіс: ЕЗ пара вызначыцца, як абыходзіцца з тыранамі накшталт Пуціна

Кіраўнік МЗС Літвы намагае на выпрацоўцы modus operandi.

Сітуацыя ў Расеі не нармальная, роўна як і дачыненні паміж краінай і ЕЗ. Апошні кантакт з Масквой на самым высокім узроўні стаў чарговым напамінам пра тое, як цяжка ўзаемадзейнічаць з расейскай стараной на яе ж полі.

"Мы, літоўцы, лепш за іншых ведаем, што такія спробы - гэта хутчэй пастка, чым проста выклік", - піша ў артыкуле для EUObserver міністр замежных спраў Літвы Габрыэлюс Ландсбэргіс (пераклад - unian.net).

Ён дадае, што на мінулым тыдні Рада ў замежных справах ЕЗ надумала увесці санкцыі супраць "некаторых зламыснікаў з ўнутранага кола Крамля". Літоўскі дыпламат спадзяецца, што пастанова Еўропы падвысіць шанцы, што апазіцыянер Аляксей Навальны і ягоныя прыхільнікі пакінуць расейскія турмы жывымі і цэлымі.

"Аднак, галоўнае пытанне, якое мы як ЕЗ павінны задаць сабе, наступнае: які наш modus operandi з Расеяй і іншымі недэмакратычнымі сіламі? Нам усім трэба працягнуць сумленнае абмеркаванне падыходаў ЕЗ да тыранаў і дыктатараў і не толькі ў Расеі", - дадаў літоўскі міністр.

Менавіта 27 краін ЕЗ павінны вызначаць, ці будуць яны падпісваць інвестыцыйныя пагадненні і весці "дыялог" з тым, хто размаўляе на мове пагроз, крыўд і прыніжэння. Або ў якасці альтэрнатывы можна выдаваць больш стыпендый Erasmus+ для студэнтаў з Хабараўска, Краснаярска, Уладзівастока і прапаноўваць рэальную дапамогу мясцовай апазіцыі.

Ландсбэргіс піша, што Літва ўжо зрабіла свой выбар. Яна пастанавіла, што будзе "больш узаемадзейнічаць з рэальнымі людзьмі і менш з рознымі "Лаўровамі гэтага свету". Літоўскі дыпламат тлумачыць, што менавіта таму прапаноўваў правесці сустрэчу з Навальным у турме падчас візіту вярхоўнага прадстаўніка ЕЗ у Маскву. Менавіта таму дыпламаты з Літвы і іншых краін ЕЗ прысутнічалі ў якасці назіральнікаў на фальшывых "судах" над апазіцыйнымі актывістамі ў Маскве. Хаця ім пагражалі, што вышлюць з Расеі.

Менавіта таму 27 краін ЕЗ павінны быць сумленнымі самі з сабой і па-новаму паглядзець на 5 прынцыпаў дачыненняў паміж ЕЗ і Расеяй, узгодненых яшчэ ў 2016 годзе.

ЕЗ стаў найбуйнейшым адвакатам дэмакратыі, вяршэнства закона і правоў чалавека ў гісторыі. Таму, маючы справу з краінамі, якія не пільнуюцца гэтых фундаментальных каштоўнасцяў, Еўропа павінна дзейнічаць не на аснове правіла "інтарэсы перш за ўсё", якія сапраўды азначаюць "рэжым перш за ўсё". Замест гэтага лепш выкарыстоўваць прынцып "людзі перш за ўсё". Толькі супрацоўніцтва з людзьмі робіць ЕЗ па-сапраўднаму звязам, заснаваным на каштоўнасцях.

Свабода і права на сумленныя выбары занадта вялікай колькасці людзей былі знішчаны ў паказальных судах і зачыненыя ў турмах і лагерах перавыхавання ў Расеі, Беларусі, М'янме і Сіньцзян-Уйгурскім аўтаномным раёне ў Кітаі, а ў іншых частках свету. Калі ЕЗ хоча быць звязам з прынцыпам "Людзі перш за ўсё", яму давядзецца прывязаць свае эканамічныя патрэбы і спосабы палітычнага ўзаемадзеяння да каштоўнасцяў, якія ён абараняе. Менавіта такі прынцып "людзі перш за ўсё" працуе.

"Падчас мінулай рады мы не ўвялі ніякіх санкцый і далі Уладзіміру Пуціну перавагу сумневаў, якую ён расцаніў як шанец кінуць за краты Навальнага.

Мы ашчаслівілі Крэмль яшчэ адным шанцам, калі дазволілі будаваць газаправод "Паўночны струмень-2". Калі мы настроеныя сур'ёзна, "Паўночны струмень-2" павінен быць пастаўлены на паўзу як мінімум да выбараў у Дзяржаўную Думу Расеі гэтай восенню. Народ дэмакратычнай Расеі, магчыма, будзе заслугоўваць газаправод у ЕЗ, і, я ўпэўнены, нават больш, - піша літоўскі міністр.

Таксама ў найлепшым духу прыхільнасці да дыялогу трэба даць Пуціну "яшчэ адзін шанец". Шанец давесці, што Расея здольная правесці па-сапраўднаму сумленныя выбары, у якіх будзе ўдзельнічаць сапраўдная апазіцыя. Кандыдаты павінны быць не ў турмах, а ў выбарчым бюлетэні. Калі гэта адбудзецца, калі Расея сапраўды спыніць парушаць міжнародны закон і суверэнітэт суседніх краін, усе будуць гатовыя супрацоўнічаць з Расеяй. Калі ж не, тады лепш працаваць з людзьмі, а не з рэжымам. Гэта важна для людзей у ЕЗ і за яго межамі, якія любяць дэмакратыю.

Краіны Усходняга партнёрства, якія дагэтуль глядзяць на ЕЗ як на ўзор, патрэбна перспектыва і пацвярджэнне, што гэта той жа звяз каштоўнасцяў, якому не напляваць на суверэнны выбар і імкненне ўсходніх партнёраў.