The Washington Post: Кітаю цяжэй «наладжваць стасункі» з Байдэнам, чым з Трампам

Адміністрацыя прэзідэнта ЗША варожа настроеная ў дачыненні да Пекіна.

Намеснік дзяржсакратара ЗША Вэндзі Шэрман сустрэлася з кітайскімі калегамі ў партовым горадзе Цяньцзінь. Напярэдадні візіту Шэрман у Кітай, амерыканскія чыноўнікі заявілі, што мэта гэтага раўнда дыскусій было ўстанавіць межы вакол усё больш нераўнамерных кітайска-амерыканскіх дачыненняў і «трымаць каналы камунікацыі адкрытымі». Зыходзячы з сустрэчы, не зусім зразумела, якія маркеры былі ўстаноўленыя пасля ўзаемнай крытыкі, цытуе выданне The Washington Post «Люстэрка тыдня. Украіна».

У размове паміж міністрам замежных спраў Кітая Ван І і віцэ-міністрам замежных спраў Се Фенгам, Шэрман выказала трывогу Вашынгтона ў дачыненні да Пекіна - ад яго кампаній рэпрэсій у Ганконгу, Сіньцзяне і Тыбеце да праблемы кібератакі. Многія краіны занепакоеныя тым, што хакеры, звязаныя з кітайскім урадам, удзельнічалі ў шырокім спектры шкодных кібердзеянняў.

Шэрман сказала, што ейная адміністрацыя прымае «жорсткую канкурэнцыю» з Кітаем, але не хоча канфлікту. Яна таксама дадала, што Кітай не можа не звяртаць увагу на жорсткую міжнародную крытыку яго агрэсіўнай палітыкі і парушэнняў правоў чалавека.

«Мы спадзяёмся, што кітайскія чыноўнікі зразумеюць, што правы чалавека - гэта не проста ўнутраная справа, гэта глабальнае абавязанне, якое яны павінны выконваць у адпаведнасці з канвенцыямі ААН», - заявіла Шэрман.

Шэрман таксама закранула праблему пандэміі і адсутнасці супрацоўніцтва Кітая з САЗ вакол паходжання віруса - пытанне, якое стаў далікатнай тэмай для Пекіна і крыніцай палітычнага гневу сярод амерыканскіх заканадаўцаў.

Пекін заявіў, што не будзе супрацоўнічаць з САЗ для пошуку крыніцы віруса. Аднак прэзідэнт ЗША Джо Байдэн падтрымлівае даследаванні САЗ, адначасова загадаўшы амерыканскім спецслужбам шукаць крыніцы пандэміі.

Кітайскія калегі Шэрман таксама былі жорсткімі. На першых дыпламатычных сустрэчах на Алясцы ў сакавіку Ван І раскрытыкаваў амерыканскую крывадушнасць і брак дэмакратыі ЗША. На гэты раз Се Фенг абвінаваціў адміністрацыю Байдэна ў распальванні будучага канфлікту.

«Злучаныя Штаты хочуць аднавіць пачуццё нацыянальнай мэты, зрабіўшы Кітай ўяўным ворагам», - заявіў Се Фенг.

«Як толькі развіццё Кітая будзе задушана, унутраныя і знешнія праблемы ЗША развяжуцца, тады Амерыка зноў стане вялікай, і гегемонія ЗША будзе расці», - дадаў кітайскі дыпламат.

Паміж падыходам Байдэна ў дачыненні да Кітая і падыходам яго папярэдніка Дональда Трампа не так шмат адрозненняў. На працягу першых шасці месяцаў знаходжання ва ўладзе адміністрацыя Байдэна ўвяла санкцыі супраць кітайскіх чыноўнікаў, якія маюць дачыненне да рэпрэсій у Ганконгу, устанавіла экспартны кантроль над некаторымі кітайскімі тэхналагічнымі кампаніямі і працягнула меры эпохі Трампа для прадухілення інвестыцый ЗША ў кітайскія кампаніі.

Між тым гандлёвая прадстаўніца ЗША Кэтрын Тай амаль не адступіла ад спаборніцкага шляху, які пачала адміністрацыя Трампа, адначасова выклікаючы гнеў Кітая і падтрымліваючы Аўстралію ў гандлёвых спрэчках з Пекінам.

Сапраўды, некаторыя кітайскія аналітыкі сцвярджаюць, што Пекіну будзе цяжэй з Байдэнам, чым было падчас прэзідэнцтва Трампа. Паколькі ЗША спрабуюць пабудаваць адзіны фронт з еўрапейскімі і азіяцкімі партнёрамі пасля чатырох гадоў няўстойлівага парадку дня Трампа «Амерыка перш за ўсё».

Пакуль Шэрман знаходзілася з візітам у Кітаі, дзяржаўны сакратар Энтані Блінкен адправіўся ў Індыю, а міністр абароны Лойд Осцін пачаў «турнэ» па Паўднёва-Усходняй Азіі.

«Адміністрацыя Байдэна ізалюе Кітай з дапамогай шматбаковай палітыкі. Гэтая стратэгія выклікала значна больш цяжкасцяў для эканамічнага развіцця Кітая і ціску на кітайскія дыпламатычныя стасункі, чым аднабаковая палітыка Трампа», - сказаў Ян Сюетон з Інстытута міжнародных дачыненняў Універсітэта Цінхуа ў Пекіне.

Нягледзячы на ўсю сваю «ваяўнічую рыторыку» кітайскія дыпламаты і палітычная эліта могуць саступіць у баі. Нядаўні апытанне даследчага цэнтра Pew паказала, што большасць людзей у многіх краінах Еўропы і Азіі адчуваюць рост недаверу да Кітаю, што, магчыма, стала вынікам як уплыву пандэміі, так і аўтарытарнай палітыкі Пекіна.

Аналітыкі мяркуюць, што на ўнутраным узроўні камуністычны рэжым спраўляецца з ростам напружанасці. Прэзідэнт Сі Цзіньпін перапрацоўвае палітычную сістэму краіны на свой «стыль», касуючы абмежаванні прэзідэнцкага тэрміну і назапашваючы асабістую ўладу. Але відавочнай стратэгіі правапераемнасці не існуе, і кіраўніцтва Кітая сутыкнулася з вялікімі праблемамі - запаволеннем эканомікі і нестабільнай дэмаграфічнай сітуацыяй.

Эліта Пекіна імгненна паказвае на амерыканскія хібы. Кітай апісвае паводзіны ЗША як адлюстраванне менталітэту халоднай вайны і нацыі, якая не прызнае ўласнага заняпаду на сусветнай арэне.

«Злучаныя Штаты абвясцілі аб сваім вяртанні, але свет змяніўся. Злучаныя Штаты павінны ўбачыць гэтыя змены, адаптавацца да іх, абдумаць і выправіць памылкі», - заявіў віцэ-міністр замежных спраў Кітая Ле Ючэн.

Амерыканскія чыноўнікі таксама ўспрымаюць супрацьстаянне з Кітаем у маштабным спектры.

«Будуць перыяды нявызначанасці - магчыма, нават перыяды падвышанай напружанасці. Ці веру, што Кітай і ЗША могуць мірна суіснаваць? Так. Але я думаю, што гэта сур'ёзны выклік для цяперашняга і наступнага пакалення», - заявіў амерыканскі палітык Курт Кэмпбэл.

Адміністрацыя Джо Байдэна спрабуе стварыць альянс хаўруснікаў для стрымлівання апетытаў Кітая. Гэтая палітыка прадугледжвае магчымасць прыцягнення краін Паўднёва-Усходняй Азіі. Але гэта цяжка, паколькі за гады прэзідэнцтва Дональда Трампа Злучаныя Штаты страцілі свае пазіцыі ў рэгіёне. Вашынгтон грэбаваў шматбаковым супрацоўніцтвам на карысць выбарачных двухбаковых сувязяў.