Эканаміст: Улада стварае вялікую сацыяльную напружанасць

У найбліжэйшы час перад ІП стане пытанне: а як жыць?

У Беларусі абнавілі Падатковы кодэкс. Яго змены складана назваць прагрэсіўнымі: істотна павялічаны стаўкі падаткаў, скасаваная спрошчанай сістэмы падаткаабкладання для некаторых прадпрымальнікаў, уведзены падатак на адну кватэру і дадатковы збор з тых, хто занадта паспяхова гандлюе прадукцыяй з падсобнай гаспадаркі.

У інтэрв'ю «Салiдарнасцi» кіраўнік праекта «Кошт урада» Уладзімір Кавалкін патлумачыў, што не так з цяперашнім падаткаабкладаннем і якія падводныя камяні тоіць у сабе такі падыход.

- Калі казаць у цэлым, то бачны трэнд на кансалідацыю бюджэтных даходаў - гэта калі скасоўваюць рознага роду льготы і павялічваюць як суму падаткаў, так і базу, што абкладаецца падаткамі, - адзначае экспэрт. - Звязана гэта з тым, каб збалансаваць кансалідаваны бюджэт і фонд сацыяльнай абароны насельніцтва. Бо магчымасць павелічэння дзяржаўнай запазычанасці шляхам пазык на Захадзе на сённяшні дзень закрытая, даводзіцца скарачаць выдаткі і павялічваць даходы.

Са слоў эканаміста, такая тэндэнцыя была выбраная яшчэ два гады таму, а зараз дасягнула сваёй рэалізацыі ў поўнай меры.

- Спачатку паадмянялі льготы, паднялі ПДВ, паднялі карпаратыўныя падаткі - цяпер дайшлі рукі да ІПшнікаў і рамеснікаў, - канстатуе Уладзімір Кавалкін. — Калі раней у цэлым была такая эканамічная палітыка: мы збіраем падаткі з буйных дзяржпрадпрыемстваў і буйных прыватнікаў, а сярэдні і дробны бізнэс не чапаем, пакідаем мінімальныя падаткі абы плацілі і прывівалася культура да выплаты падаткаў і выхаду з шэрай зоны, то цяпер сітуацыя змянілася. Зараз у раздзел кута ставіцца не культура прывучаць дробны і сярэдні бізнэс да выплаты падаткаў, а менавіта тэндэнцыя да даення.

Экспэрт лічыць такую палітыку вельмі недальнабачнай. Асабліва ў частцы выключэння са спрошчанай сістэмы падаткаабкладання вялікай колькасці відаў дзейнасці.

- Уласна, чаму па-дурному скасоўваць ССП? Проста таму, што людзі, якія робяць бізнэс і плацяць, няхай невялікія, але падаткі - гэта ўсё роўна лепш, чым людзі, якія не робяць ніякі бізнэс і патрабуюць падтрымкі з бюджэту, - упэўнены Уладзімір Кавалкін. - Калі ўжо хацелася дасягнуць выніку ў выглядзе сацыяльнай справядлівасці, то можна было проста пакінуць ільготную стаўку па ССП да нейкага вызначанага памеру. Скасаваць ССП і рабіць адразу такія высокія падаткі - гэта самагубства.

Сёння, на думку экспэрта, улада поўнасцю змяніла сваё стаўленне да дробнага і сярэдняга бізнэсу.

— Калі раней гэта быў такі спецыяльны загончык-жабнік, дзе можна было паспрабаваць свае сілы, рабіць невялікія адносна грошы і карміць сябе і сваю сям'ю, думаючы аб тым, як развіцца ў нешта большае, то цяпер гэта нароўні з буйным бізнэсам — дойная карова. А малы і сярэдні бізнэс не можа быць дойнай каровай, ён прайграе па канкурэнцыі, у такіх умовах ён хутка памірае, - уважае эканаміст.

На яго думку, усё гэта вынік дзяржаўнай палітыкі, якая змянілася ў цэлым.

- Уласнае бачанне дробнага і сярэдняга бізнэсу з пункту гледжання ідэалагічнай вертыкалі транслявалася ў бюджэтна-фіскальную палітыку і прывяло да таго, што зрушыліся прыярытэты. Цяпер мы не імкнёмся вырошчваць з дробнага бізнэсу буйны і навучаць плаціць падаткі, зараз мы (у сэнсе дзяржава) займаемся забеспячэннем кармавой базы, - адзначае Уладзімір Кавалкін.

Эканаміст уважае, што такое стаўленне да малога і сярэдняга бізнэсу проста прывядзе да яго сыходу ў падполле ці сыходу з краіны.

- На практыцы ўсё падобна на тое, што мы вяртаемся да 90-х з пункту гледжання стаўлення да бізнэсу, стаўлення да прадпрымальніцтва. І атрымаем тое, што мелі ў 90-я на выхадзе. Дробны і сярэдні бізнэс не пацягне такую нагрузку, ён будзе сыходзіць у наяўныя плацяжы і шэрую зону і хавацца ад падаткаў, - уважае суразмоўца «Филина». — Калі ж дзяржава будзе займацца рэпрэсіямі ў дачыненні да дробнага і сярэдняга бізнэсу, так, як яна гэта робіць у дачыненні да палітычнай апазіцыі і грамадзянскіх актывістаў і арганізацый, адпаведна і з бізнэсам будзе адбывацца тое, што з усімі астатнімі — гэта значыць эміграцыя.

На думку эканаміста, забіваючы бізнэс, дзяржава забівае будучыню і стварае вялікую сацыяльную напружанасць.

- Таму што ўсе гэтыя людзі альбо будуць хадзіць пад «крыміналкай» і рызыкаваць і не плаціць падаткі, нейкімі шэрымі схемамі праганяць гатоўку, альбо спыняць працаваць. І стане пытанне: а як жыць? Таму гэтая палітыка вельмі недальнабачная. Яна з разраду: дзень прастаяць, ды ноч пратрымацца, - заключае Уладзімір Кавалкін.