FIDH: Палітвязні, якія выйшлі на волю, застаюцца закладнікамі уладаў

Мэта беларускага рэжыму - выкарыстоўваць жыццё і свабоду актывістаў апазіцыі для палітычнага гандлю.

Пра гэта заявіла прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі за правы чалавека Суэр Белхасен.

Міжнародная Федэрацыя за правы чалавека (FIDH) і яе сяброўская арганізацыя ў Беларусі Праваабарончы цэнтр «Вясна» выказваюць глыбокае абурэнне масавымі і сістэматычнымі актамі ціску і рэпрэсій, якім падвяргаюцца як палітычныя зняволеныя, так і людзі, абмежаваныя ў свабодзе па палітычных прычынах.

Нягледзячы на тое, што 14 лютага 2013 года намеснік генпракурора Беларусі Аляксей Стук заявіў на прэс-канферэнцыі, што ўмовы ўтрымання палітычных зняволеных у турмах і калоніях Беларусі такія ж, як і ва ўсіх астатніх асуджаных, факты, сабраныя нашымі арганізацыямі, з відавочнасцю кажуць пра адваротнае .

11 чалавек, якія знаходзяцца ў зняволенні па палітычных матывах, пастаянна падвяргаюцца пакаранням, якія рэзка пагаршаюць і без таго нялёгкія рэжымы іх утрымання, абмяжоўваюць іх сродкі да існавання, якасць харчавання і медыцынскай дапамогі. Пазбаўленне спатканняў са сваякамі, абмежаванне карэспандэнцыі і пастаянны ціск з мэтай атрымання прашэнні аб памілаванні дапаўняюць фізічныя выпрабаванні псіхалагічнымі і набліжаюць умовы ўтрымання да жорсткага абыходжання, якое зневажае чалавечую годнасць, яно забароненае арт. 7 і 10 Міжнароднага Пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах і арт. 16 Канвенцыі супраць катаванняў і іншых жорсткіх, бесчалавечных ці прыніжаючых годнасць відаў абыходжання і пакарання. Пры гэтым абмежаваны доступ да адвакатаў, калі часцей за ўсё сустрэчы адбываюцца ў прысутнасці канвою, не дазваляе бяспечна перадаваць інфармацыю пра ўсе прыгнятанні.

FIDH і ПЦ «Вясна» звяртаюць увагу, што акрамя 11 палітычных зняволеных, свабода шэрагу грамадзян Беларусі, якія не знаходзяцца ў месцах зняволення, у сапраўдны момант сур'ёзна абмежаваная з прычыны іх асуджэння або пераследу па палітычна матываваных крымінальных справах. Гэта датычыцца на момант публікацыі сарака чалавек.

У дачыненні да 25 памілаваных і вызваленых датэрмінова палітычных зняволеных, пасля выхаду на волю ў 2011-2012 гадах, не была пагашаная судзімасць, што пазбаўляе іх шматлікіх грамадзянскіх і палітычных правоў, у тым ліку балатавацца на выбарах ці займаць пасаду дзяржаўнага служачага. Яны знаходзяцца на прафілактычным уліку органаў унутраных спраў, які дазваляе супрацоўнікам міліцыі рэгулярна наведваць іх. Пры прыцягненні да адміністрацыйнай адказнасці тройчы на працягу года ім пагражае ўстанаўленне прафілактычнага нагляду, з больш сур'ёзнымі абмежаваннямі і магчымасцю паўторнага прыцягнення да крымінальнай адказнасці і пазбаўлення волі.

Так, у дачыненні да трох актывістаў на падставе адміністрацыйных спагнанняў, вынесеных судамі ў сувязі з іх грамадскай дзейнасцю ў 2012 г., быў устаноўлены прафілактычны нагляд з боку органаў унутраных спраў. Гэта азначае, што яны абавязаныя знаходзіцца дома ў начны час, не могуць выязджаць за межы населенага пункта без дазволу адказнага органа, на іх распаўсюджваецца шэраг забарон, у тым ліку на наведванне публічных месцаў і інш, якія істотна абмяжоўваюць іх свабоду. Парушэнне гэтага рэжыму можа пацягнуць паўторнае прыцягненне да крымінальнай адказнасці і пазбаўленне волі. Выпадкі Васіля Парфянкова, у траўні 2012 г. прысуджанага да 6 месяцаў арышту, або Паўла Вінаградава, 28 лютага прысуджанага да 7 сутак арышту за парушэнне рэжыму прафілактычнага нагляду, паказвае, што гэтая пагроза цалкам рэальная.

FIDH і ПЦ «Вясна» прадстаўляюць аналітычную запіску, якая наглядна дэманструе сістэматычныя рэпрэсіўныя дзеянні ў дачыненні да асоб, якія адбываюць і ўжо адбылі пакаранне за сваю палітычную ці праваабарончую дзейнасць. Гэты дакумент быў перададзены Спецыяльнаму дакладчык па Беларусі пры Радзе па правах чалавека ААН, Еўрапейскаму камісару па пытаннях пашырэння і палітыкі добрасуседства Штэфану Фюле, адпаведным тэматычным інстанцыям ААН, АБСЕ і іншым міжнародным механізмам па абароне правоў чалавека.

«Пасля хвалі рэпрэсій, якая рушыла за прэзідэнцкімі выбарамі 19 снежня 2010 г., уладам Беларусі ўжо мала проста адправіць чалавека ў турму за яго палітычную альбо грамадзянскую дзейнасць, ім трэба маральна растаптаць, зняважыць чалавека. Для дасягнення гэтых мэтаў улады не грэбуюць ніякімі метадамі ціску: ад прымянення дысцыплінарных спагнанняў і абмежаванняў да арганізаваных правакацый з боку іншых зняволеных », - заявіў Валянцін Стэфановіч, намеснік старшыні Праваабарончага цэнтра «Вясна».

«Сабраныя матэрыялы несумненна даказваюць, што рэжым, які сурова карае любую актыўную праяву іншадумства, не толькі не мяняе сваю палітыку, але і не задавальняецца дасягнутым», - заявіла Суэр Белхасен. «Пазбаўленыя свабоды людзі працягваюць заставацца мішэнню рэпрэсій, а тыя, хто ўсё ж такі выйшаў на волю, працягваюць заставацца закладнікамі уладаў, у любую хвіліну рызыкуючы зноў апынуцца за калючым дротам. Мэта ўладаў - выкарыстоўваць жыццё і свабоду актывістаў для палітычнага гандлю, а таксама паспрабаваць прадухіліць іх вяртанне да нармальнага жыцця ў выпадку вызвалення», адзначыла Суэр Белхасен.

Міжнародная Федэрацыя за правы чалавека (FIDH) і Праваабарончы цэнтр «Вясна» патрабуюць ад уладаў краіны спыніць гэтую ганебную практыку; вызваліць і зняць судзімасць з усіх незаконна асуджаных, а таксама перагледзець справы, у якіх відавочны палітычная складнік і зняць з раней вызваленых ахвяраў палітычна матываванага пераследу усе абмежаванні ў правах.