«Жывем як у ліхія 90-я, увечары з дому не выходзім»

Сацыяльныя кварталы становяцца крымінальнымі раёнамі, а жыхары ператвараюць свае пад'езды і двары ў трушчобы.

У Горадні сацыяльным дамам на вуліцы Крамко, 17 і 19 не больш за пяць гадоў, але выглядаюць яны жудасна: вокны разбітыя, сцены размаляваныя, у дзвярах «жыўцом» вырваныя замкі, у пад'ездзе — непрыемны пах, піша vgr.by.

Міліцыя выязджае сюды ледзь не кожны дзень. Чвэрць кватэр не плаціць за камунальныя паслугі. Але нават за запазычанасці выселіць нядобрасумленных жыхароў не могуць — закон на баку сацыяльных сем'яў.

«Гэй, мужык, а чаго ты тут з нататнікам лазіш?»

У горадзе 11 сацыяльных дамоў — у асноўным у Альшанцы і на Вішняўцы. Журналісты пабывалі ў сацыяльных дамах на вуліцы Крамко вечарам у суботу. Дамы №17 і 19 пабудавалі ў 2012-2013 гадах. Блізу 90 адсоткаў жыхароў — сіроты.

На першы погляд шматпавярховікі нічым не адметныя сярод тыпавой забудовы мікрараёна. У некалькіх гаўбцоў замест разбітых шыбаў прылеплены цэлафан, а на паркоўцы — тры азтамабілі са спушчанымі коламі. Зайсці ў дом №17 нескладана — дамафон не працуе.

На пляцоўцы перад ліфтам чарнеюць куты, зваленыя дошкі і часткі разбітай мэблі. На лесвічных пралётах сарваныя пластыкавыя накладкі на парэнчы, а жалезныя пруты вырваныя або скручаныя. На паверхах валяецца разбітае шкло ад піўной бутэлькі. У адной з кватэр зламаны замак, а новы адсутнічае. Ад ручкі ўнутр праходзіць провад. Падняцца вышэй за шосты паверх не наважваемся — адтуль чуецца смех мужчынскай кампаніі. Падваконні на лесвічнай пляцоўцы абсыпаныя попельніцамі і недакуркамі.

Каля дома №19 журналісты сустрэлі кампанію маладзёнаў на выгляд гадоў 24-27. На зямлі стаяць бутэлькі піва.

— Эй, мужык, а чаго ты тут лазіш з нататнікам? — звярнуліся да аднаго з журналістаў хлопцы. — З міліцыі, ці што?

Успомніўшы выпадак, калі п'яная кампанія праз цыгарэту зарэзала маладзёна наўпрост каля пад'езда дома, ён наважыў схлусіць, што ідзе да сябра на дзень нараджэння ў 15-ы дом, і паспяшаўся сысці.

У ЖЭС №23, які абслугоўвае дамы на Крамко, кажуць, што прыбіраюць пад'езды значна часцей, чым патрабуецца паводле графіка:

— Раніцай прыбралі, а ўвечары яго трэба зноў чысціць, хоць да наступнага прыбірання яшчэ тыдзень. Вырываюць жалезныя дубцы на лесвіцы, выбіваюць шыбы ў дзвярах, ламаюць гіпсакардон, выбіваюць або крадуць лямпы асвятлення. Бывае, што ў кватэрах знікаюць ракавіны, унітазы, ванны і краны — напэўна, выносяць на продаж. Часам жыхары аб'ядноўваюцца і жывуць у адной кватэры, а свабоднае жыллё здаюць, каб падзарабіць.

Сацыяльныя дамы абыходзяць бокам

«Нядобрыя» дамы абыходзяць бокам, дзяцей позна не пускаюць на вуліцу, а мамы з вазкамі нават падзялілі дзіцячую пляцоўку.

— Нашы шматпавярховікі падзяляе гульнявая пляцоўка. Паводле сакрэтнага правіла на адной палове гуляем мы, жыхары 15-га дома, а другая адыходзіць да іх. Толькі летам там сядзяць маладыя дзяўчаты, п'юць, паляць, брыдкасловяць. Бутэлькі кідаюць проста з вокнаў, бляху нядаўна выкінулі. Небяспечна хадзіць. Міліцыя сюды ледзь не кожны вечар прыязджае, — кажа маладая мама Святлана з суседняга дома.

Жыхарка іншага дома, Алена, не пускае дзяцей у цёмны час на вуліцу і прызнаецца: калі раней выццё сірэн міліцэйскіх машын прыцягвала ўвагу, цяпер нават вокам не маргне.

— Увечары страшнавата хадзіць. Праходзіш побач, чуеш крыкі, лаянку. П'юць і паляць наўпрост на лавачках, а тут шмат дзяцей. Жывем як у 90-я. Я сваіх дзяцей увечары без крайняй неабходнасці не выпускаю... — кажа жанчына.

Колькі завінавачаныя за камунальныя паслугі?

Між тым кожная чацвёртая сям'я, якая атрымала сацыяльнае жыллё, не плаціць за камунальныя паслугі. Але выселіць іх не могуць.

Паводле звестак РДЦ №3, які абслугоўвае сацыяльныя дамы ў Вішняўцы, з 705 кватэр сацыяльнага карыстання ў 172 запазычанасць. Агульная сума запазычанасці — 12 755,49 рубля. Толькі ў доме на Крамко-17 з 72 кватэр запазычанасць у 18 (сума яе — 593,08 рубля). У суседнім, Крамко-19, з 144 кватэр запазычанасць у 41 (агульная сума — 3 227,86 рубля).

— Выселіць іх за запазычанасці без выдачы іншага жылля нельга паводле закону. У нас ёсць кватэры з частковымі выгодамі, але яны не адпавядаюць тыпавым спажывецкім якасцям, каб даць іх як сацыяльнае жыллё — тлумачыць намесніца начальніка ЖКГ і добраўпарадкавання адміністрацыі Кастрычніцкага раёна Алена Бадмаева.

Адзін з варыянтаў выхаду з сітуацыі — не засяляць сіротамі цэлыя пад'езды, як на Крамко. Так зрабілі, напрыклад, на Агінскага, 1 — выдалі толькі 8 аднапакаёвых кватэр.

на бытавой глебе заканчваюцца панажоўшчынай

Паведамленні аб канфліктах і гэтай калатнечы ў сацдамах на Крамко паступаюць амаль кожны дзень. Звычайна сваркі разгараюцца на бытавой глебе паміж сужыцелямі або ля пад'ездаў, у двары. У ход ідзе ўсё, што падвернецца пад руку, у тым ліку і нажы, бутэлькі. Як правіла, такія канфлікты заканчваюцца цяжкімі цялеснымі пашкоджаннямі, распавёў старшы ўчастковы інспектар АУС адміністрацыі Кастрычніцкага раёна Дзмітрый Валюк.

Сёння ў чарзе на атрыманне сацжытла ў Кастрычніцкім раёне стаіць 178 чалавек, з іх — 141 сірата. У Ленінскім раёне ў чарзе 191 чалавек, з якіх 162 сіроты.