Высновы суда ў Гаазе палохаюць Расею

Міжнародны крымінальны суд - найбольшая пагроза для Расеі.

Заключэнне пракурора Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе Фату Бенсуда згадвае пра «звесткі, якія паказваюць на наяўнасць прамога супрацьстаяння» паміж узброенымі сіламі Расеі і Украіны з ліпеня 2014 года, піша radiosvoboda.org.

На думку пастаяннага прадстаўніка прэзідэнта Украіны ў Крыме Барыса Бабіна, высновы Міжнароднага крымінальнага суда (МУС) - найбольшая пагроза для Расеі, таму яна і выйшла з-пад юрысдыкцыі гэтай установы летась.

«Менавіта сітуацыя з Міжнародным крымінальным судом палохае Расею больш за ўсё. Мы бачым гэта па яе абсалютна істэрычных заявах з гэтай нагоды. Расея адклікала свой подпіс пад Рымскім статутам МУС і катэгарычна адмаўляецца нават ад узаемадзеяння з ім. Можна чакаць, што ў гэтым працэсе Расея не будзе ўдзельнічаць, у адрозненне ад Еўрапейскага суда правоў чалавека і Міжнароднага суда ААН - дзе яна з'яўляецца актыўным бокам працэсу, спрабуе сабатаваць, расцягваць гэты працэс. Тут пазіцыя катэгарычная - няўдзел», - тлумачыць экспэрт.

Старшы навуковы супрацоўнік Інстытута дзяржавы і права Мікалай Серы адзначае, што праз не ўдзел Міжнародны крымінальны суд не можа прыцягнуць Расею да адказнасці. Ён кажа, што зварот Украіны ў МУС прадэманстраваў няздольнасць Украіны самастойна развязваць уласныя праблемы.

«Пытанне ў тым, што недарэчныя ўкраінскія палітыкі прывялі сітуацыю да канстатацыі факту неплацежаздольнасці ўкраінскіх праваахоўных органаў і ўкраінскай юрыдычнай сістэмы ўсталяваць факты злачынстваў, якія адбыліся на тэрыторыі Украіны і якія працягваюць адбывацца», - наракае Серы.

Бабін на гэта пярэчыць, што ўкраінская ўлада не можа расследаваць злачынствы супраць сваіх грамадзян на акупаваных тэрыторыях.

«Як вы можаце, напрыклад, эфектыўна расследаваць катаванні ваеннапалонных ці забойствы крымскіх татараў у Крыме, калі вы не кантралюеце гэтую тэрыторыю? Вы не можаце праводзіць там экспэртызу, не можаце праводзіць допыты. Таму тут не аб неплацежаздольнасці гаворыцца, а пра сітуацыю вайны», - нагадвае ён.

Тое, што ўсталявана ў адной міжнароднай інстанцыі, зацікавіць і іншую – мяркуе Бузараў

Экспэрт у міжнародных дачыненнях Андрэй Бузараў уважае высновы пракурора МУС лагічным развіццём сітуацыі. З ягоных слоў, прызнанне факту расейскай агрэсіі супраць Украіны - гэта пытанне часу.

«Даўно пара на міжнародным узроўні прызнаць, што гэты канфлікт не ўнутраны, а мае відавочныя прыкметы міжнароднага канфлікту. Рана ці позна ў якой міжнароднай інстанцыі гэта павінна адбыцца, бо Украіна і іншыя інстанцыі падалі масу довадаў», - перакананы ён.

Бузараў не бярэцца прагназаваць наступствы магчымага прызнання падзей на Данбасе міжнародным вайсковым канфліктам. Але, на ягоную думку, гэта палегчыць працу прадстаўнікам Украіны ў міжнародных інстанцыях.

На думку Барыса Бабіна, справаздача пракурора МУС можа стварыць перадумовы для такога прызнання ў будучыні.

«Міжнародны суд займае пазіцыю, якая адпавядае рэальнасці, і можна чакаць, што рана ці позна ён скажа, што гэта адзіны міждзяржаўны канфлікт, як яно на самай справе і ёсць», - кажа ён. І задача ўкраінскай улады - актыўна супрацоўнічаць з міжнароднай інстанцыяй, мяркуе экспэрт. Адказным за гэтую працу органам ён называе Генеральную пракуратуру.

«Міжнародны крымінальны суд будзе даследаваць і аналізаваць толькі тыя вытворчасці, дзе Украіна не зможа эфектыўна весці вытворчасць самастойна. У дачыненні да акупаваных тэрыторый, думаю, не складзе працы давесці, што мы не можам самастойна расследаваць справу», - упэўнены ён.

Адносна магчымага ўплыву высноў пракурора МУС на іншыя міжнародныя органы, між іншым, Міжнародны суд, Бузараў прызнае, што звязаны напрамую. Але ён спасылаецца на практыку міжнароднага права, якая дапускае апасродкаваную сувязь.

«Калі нешта ўстаноўлена ў дачыненні да інстанцыі, безумоўна, гэта зацікавіць юрыстаў і іншай інстанцыі. Гэта значыць, яны могуць выкарыстоўваць тыя ж механізмы і, хутчэй за ўсё, будуць выкарыстоўваць тыя ж механізмы, тую ж юрыдычную логіку», - тлумачыць ён.

Бузараў запэўнівае: хоць Расея і не ратыфікавала Рымскі статут, а такім чынам, выйшла з-пад юрысдыкцыі Міжнароднага крымінальнага суда, усё ж неабходна прымаць усе магчымыя меры для ціску на яе. Экспэрт мяркуе, што расейская агрэсія супраць Украіны паказала недасканаласць міжнароднай сістэмы абароны правоў дзяржавы.

«Сітуацыя з анэксіяй Крыма паказала, што любая дзяржава можа анэксаваць іншую. Міжнародная супольнасць бяздзейнічае, і акрамя санкцый, якія ўжываюць да Расеі, дзейсных мер не існуе. Таму сітуацыя з Украінай дала міжнароднай супольнасці магчымасць задумацца, што павінны быць больш эфектыўныя меры для абароны правоў дзяржаў на выпадак анэксіі тэрыторый», - разважае Андрэй Бузараў