«У іх сельсавет, у нас – грыбы»: як жывуць дзве вёскі без моста

Жыхары доўга просяць мясцовыя ўлады арганізаваць злучэнне паміж населенымі пунктамі.

Вёскі Карытніца і Моцевічы знаходзяцца адна ад адной усяго за два кіламетры. Паміж мястэчкамі – прасёлкавая дарога, месцамі затопленая, якая ідзе праз амаль пушчанскі лес. Але відаць, што па ёй ужо даўно не ездзяць машыны. У суседнюю вёску жыхары дабіраюцца акруговымі шляхамі. Замест таго каб пераадолець напрасткі два кіламетры, вяскоўцы вымушаныя рабіць кола 40 кіламетраў у адзін бок. Усё таму, што раней два мястэчкі звязваў драўляны мост, а цяпер іх падзяляе Нёман, піша tut.by.

На правым беразе – Моцевічы, на левым – Карытніца. У лютым 2016 года адзіную пераправу ў акрузе змыла вадой. Мясцовыя кажуць, што так і не прыстасаваліся да жыцця без моста. Для вяскоўцаў з Карытніцы стала закрытай дарога да прыпынку – ісці на транспарт прыходзіцца нашмат даўжэй, а каб трапіць у сельсавет, трэба пераадолець 40 кіламетраў. Жыхары Моцевічаў сталі адрэзаныя ад лесу, куды традыцыйна хадзілі ў грыбы і ягады. Увогуле, жыць без моста стала больш цяжка. Бо пастаянную пераправу тут чакалі даўно.

Старажылы памятаюць, што некалі праз раку кароваў перапраўлялі на маленькім пароме, потым быў пантонны мост і нарэшце пабудавалі драўляны.

– Раней як яно было… Спачатку паміж вёсак хадзіў паром — кароў туды вазілі – там жа лугі заліўныя, сенакос. Потым зрабілі пантоны. А ўжо потым драўляны мост. Як мы радаваліся! На тым беразе – грыбныя месцы. У сезон – колькі машын прыязджала, а зараз нікога няма, – бабуля Ганна, седзячы на прызбе, успамінае старыя часы і кажа, што і кароваў ужо ў вёсцы няма, а палову дамоў выкупілі дачнікі, якія ў Моцевічы прыязджаюць на машынах. – Што ім да моста? А я вось сяджу тут, магла б у лес схадзіць ці да знаёмай у тыя вёскі, пакуль жывыя, але ж не магу.

З мостам атрымалася крыўдна. Зносіны паміж дзвюма вёскамі былі тут даўняй праблемай. Рэч у тым, што Карытніца – адзіная вёска Лідскага раёна на левым беразе Нёмана, і там жа знаходзяцца заліўныя лугі мясцовага СВК. З рачным паведамленнем мясцовым жыхарам не шанцавала. Спачатку затанула пантоннае збудаванне. Частка яго некалькі гадоў красавалася пасярод ракі, ператварыўшыся ў своеасаблівы востраў, зарослы травой, а частка – затанула. У 2013 годзе рэчышча ракі ад перашкоды ачысцілі вайскоўцы.

Жыхары доўга прасілі мясцовыя ўлады арганізаваць зносіны паміж маленечкімі населенымі пунктамі. Урэшце у 2014 годзе за справу ўзяўся цяпер ужо былы старшыня СВК «Пескаўцы», пастанавіў пабудаваць добры драўляны мост і разам разабрацца з праблемай. Падрадчыкам выступіў Пінскі мостабудаўнічага атрад МНС. Кошт моста на той момант склаў блізу 650 мільёнаў рублёў «старымі». Гарантыя на мост – 5 гадоў. Даўжыня яго – 76 метраў, шырыня – 4,20 метра, грузападымальнасць – да 40 тонаў. Апорныя палі ўбівалі ў дно ракі на глыбіню трох з паловай метраў. Перад палямі ўсталявалі ледарэзы. Мост патрэбен быў яшчэ і таму, што ў мясцовай гаспадаркі на левым беразе Нёмана амаль 300 гектараў сенакос. Машынам даводзілася рабіць крук амаль 100 кіламетраў, каб вывезці сена з палёў.

Але, на жаль, мост праслужыў нядоўга.

– У першы год узрывалі лёд, быццам бы пашкодзілі адзін ледарэз, але мост выстаяў. А на наступны год яго проста змыла. Лёд ішоў зверху, і пераправу нашу знесла, – успамінае адзін з мясцовых жыхароў Карытніцы. – А цяпер, каб з'ездзіць у сельсавет, трэба наварочваць столькі кіламетраў па дарогах. Ехаць праз Орлю, бо найбліжэйшы мост якраз там. Добра мне – магу выйсці і пайсці, дзе на аўтобусе, дзе на машыне, а старому чалавеку? Вось я афармляю прапіску ў мамы. Так і яе трэба везці ў сельсавет. Або спецыялістам сюды ехаць. Ды хто ж паедзе? Усё самі. Значыць, трэба шукаць машыну. А тут 20 чалавек жыве – адны старыя. У суседняй вёсцы на гэтым беразе – яшчэ 30. Вось і кукуем. Добра, што цяпер дазволілі хуткай і лекарам з Дзятлаўскага раёна прыязджаць, а раней так увогуле гамон быў, пакуль хуткая даедзе з Беліцы...

Цяпер Карытніцу абслугоўваюць аўтакрамы, лекары і пошта з Дзятлаўскага раёна. Ды і саму вёску хочуць перадаць гэтаму раёну. Ідэю ўжо некалькі гадоў «прасоўваюць» вяскоўцам, але шмат хто адмаўляецца, прывыклі да ранейшага адміністрацыйнага дзялення і просяць вярнуць мост назад – каб было зручней. Аднак грошай у мясцовым бюджэце няма. Ды і эканамічна, кажуць, не вельмі выгодна будаваць новую пераправу праз раку.

– Цяпер мы вывучаем меркаванне мясцовага насельніцтва з нагоды ўваходжання Карытніцы ў Дзятлаўскі раён. Геаграфічна і эканамічна для гэтага населенага пункта гэта будзе больш выгодна. Да Беліцы людзям трэба дабірацца даўжэй, а найбліжэйшы сельсавет Дзятлаўскага раёна ў вёсцы Парэчча знаходзіцца за 12 кіламетраў ад вёскі. Да самога ж Дзятлава – 23 кіламетры, дзе ёсць і лякарня раённага маштабу са спецыялістамі вузкага профілю, і паліклініка, і крамы. Паводле апошніх звестак, у вёсцы зарэгістравана 38 чалавек. Большасць усё-такі не супраць перайсці ў Дзятлаўскі раён. Што тычыцца моста, то будаваць яго немэтазгодна. Бо Нёман – гэта не маленькі ручай, канструкцыя павінна быць надзейнай. Вядома, вельмі шкада, што з папярэдняй пераправай так атрымалася, – распавялі ў Беліцкі сельсавеце.

Жыхары Моцевічаў сваіх суседзяў з таго берагу, вядома, шкадуюць. Жыццё ў адарванай ад цывілізацыі вёсцы паволі замірае – у старых дамах засталіся пераважна старыя. Моцевічы ў параўнанні з Карытніцай выглядаюць нашмат весялейшымі – многія дамы выкупілі гарадскія, на сельскіх вуліцах то тут, то там ідзе будоўля, што дае надзею на тое, што гэтая вёска будзе жыць. Але ўжо без моста.