Юрый Хашчавацкі: Калгасная знаць пабудавала сабе «Забаронены горад»

Але «пахмелле» для падлізнікаў Лукашэнкі будзе цяжкім.

Сціплым і амаль незаўважаным манеўрам беларускі ўрад выдзеліў чыноўнікаў у асобную касту.

З 26 ліпеня «гасударавы людзі» могуць наогул не звяртаць увагі на простых смяротных. Прынамсі, пастанова Савета Міністраў №555 афіцыйна дае чыноўнікам «тысячу і адзін» спосаб пазбегнуць зносін з грамадзянамі. Цяпер дзяржслужбовец можа не адказваць на пытанні і звароты падаткаплацельшчыка, які яго ўтрымлівае, калі тыя былі зададзеныя занадта рэзкім тонам. Або калі чыноўнік ужо дзесьці калісьці адказваў на іх у сваёй руціннай біяграфіі (а цытаты раённых і абласных «стырнавых» кожны беларус, безумоўна, павінен памятаць). Ці калі зварот быў пададзены не так, як «прадугледжана» законам. Урэшце, калі над пытаннем трэба «падумаць» больш за месяц.

Што азначае гэтая пастанова і якімі будуць яе наступствы - пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з вядомым беларускім кінарэжысёрам Юрыем Хашчавацкім:

- Нам паказалі, як правільна падаваць чалабітную баярыну?

- Вось менавіта - «чалабітную». І зусім зразумела, навошта дзяржаве так скрупулёзна рэгламентаваць спосаб іх падачы. Бо ўсе гэтыя «чалабітныя» толькі перашкаджаюць беларускаму чыноўніку ажыццяўляць пісьменнае і празорлівае кіраўніцтва нашай рэчаіснасцю!

Бо калі б не назойлівы беларускі народ - чыноўнікі дамагліся б нябачаных поспехаў у сваёй дзейнасці.

- Запусцілі б уласны касмічны карабель, як напярэдадні абяцаў Міхаіл Мясніковіч?

- Вось-вось! І адзіная тут перашкода - гэта скрупулёзны народ. Для гэтага і патрэбныя строгія правілы падачы «чалабітнай». Бо «чалабітная» павінна лашчыць чыноўніка, прыносіць задавальненне яго пяшчотнаму азадку, які стаміўся сядзець у пазалочаным крэсле.

А ўся гэтая завіруха з адказамі, з неабходнасцю адказваць народу - усё гэта адцягвае любога чыноўніка, у тым ліку і самага галоўнага, ад важных мерапрыемстваў. Дзе ж тады знайсці час для хакея, бегу на лыжах па асфальце? Замест усіх гэтых богаўгодных спраў, якія неверагодна важныя для развіцця краіны, даводзіцца адказваць «простаму чалавеку».

Таму і трэба было выдаць такі дакумент, які дазволіў бы пры любых варыянтах наогул не адказваць народу. Знайсці ў новай пастанове прычыну, каб ігнараваць людзей - пытанне тэхнікі.

Вось, напрыклад, абяцаў Лукашэнка яшчэ 23 гады таму адправіць усіх карупцыянераў «у Гімалаі». А тут захоча нейкі просты смяротны паскардзіцца на карупцыянера-начальніка... Нязручна, бо прыйдзецца адказваць, чаму ён дагэтуль не ў Гімалаях. А цяпер гэтага і рабіць не трэба! Бо сказана ў новым законе: не абавязаны адказваць, калі ўжо казаў на гэтую тэму. А Лукашэнка яшчэ 23 гады таму сказаў: у Гімалаях яны. Так што ж яму - паўтараць ці што?

Ці пачнуць лаяць чыноўніка за дурныя ўказы. А ён жа, небарака, і не вінаваты зусім! У яго ж усё жыццё такое - дурное. Раней трэба было гэта праартыкуляваць. А зараз можна сказаць: мяне крыўдзяць. І не адказваць зусім.

Фактычна, новыя правілы выключылі для грамадзян Беларусі магчымасць хоць нейкім чынам, хоць бы ў выглядзе «чалабітнай», уплываць на раскошнае жыццё кіраўнікоў. Не дай Бог паскардзіцца на тое, што ўгрунтаваліся ў Драздах чыноўнікі няправедным чынам жывуць і няправедным чынам «зарабляюць» свае грошы. Такое пытанне іх безумоўна абразіць. Таму яны і вырашылі адгарадзіць сябе ад гэтага.

Закон у нашай краіне ўсё больш і больш адаптуецца пад новую саўгасную «знаць», якая абгрунтавалася ў элітных катэджах, учапілася ў свае крэслы і адпачывае, гледзячы, як народ ўнізе мітусіцца, бегае па крамах, спрабуе знайсці штосьці таннейшае.

І запэўніваю вас: гэта не апошні такі ўказ. Будуць яшчэ ўказы і пастановы - і яшчэ больш цікавыя. Так што чакаем-с.

- Карціна, якую вы апісалі, нагадала створаны кітайскімі імператарамі «Залаты палац». Там таксама знаць у велічы сваёй адасобілася ад усяго знешняга свету. А потым у варты аказаліся драўляныя мячы...

- Гэта называлася «Забаронены горад». І туды сапраўды быў забаронены ўваход простым смяротным. Пабудова такога «Забароненага горада» ў любую эпоху ў любой краіне - гэта залог дэградацыі. Прычым дэградацыі і самой «шляхты», і эканомікі, і краіны ў цэлым.

Бо калі ўладу не церабіць, не калоць, не наступаць на яе з розных бакоў - яна наогул перастае што-небудзь рабіць.

Стан «абсалютнага нуля» - гэта ідэальная мара для Лукашэнкі і яго атачэння. Ім трэба, каб усе навокал сціхла «да світання», як у песні «Подмосковные вечера». Вось толькі «світання» Лукашэнка і яго падлізнікі бачыць не хочуць і адсоўваюць яго як мага далей. Разумеюць, што ранішняе «пахмелле» для іх будзе цяжкім.

А цяпер з такога «Забароненага горада» ім вельмі зручна жыць і кіраваць. Можна зваць сябе «прэзідэнтам», лётаць на самалёце да сваіх сяброў. Вось толькі сяброў гэтых становіцца ўсё менш. А тыя, хто застаўся, сталі дрэнна прымаць, таму што разумеюць: да іх прыехаў жабрак. Але неяк паціху можна яшчэ пажыць у замку сваіх ілюзій.

- Дыктатару абсалютная ўлада можа «засціць вочы». А як жа асяроддзе? Няўжо не разумеюць, што давядзецца расплачвацца за раскошнае жыццё ў «Забароненым горадзе»?

- Тыя, хто яго акружае - звычайныя халуі, якія карыстаюцца кавалкамі са стала Лукашэнкі. У глыбіні душы яны разумеюць, што пасля яго сыходу надыдзе і іх чарга.

І сысці так проста наўрад ці атрымаецца: кожны з жыхароў «Забароненага горада» патрапіць пад пільнае вывучэнне спецыялістаў у крымінальным праве. З'явіцца артыкул, усплыве шмат чаго цікавага.

Напрыклад, вывучэнне правоў уласнасці на ўсе асабнякі ў Драздах і гісторыя іх з'яўлення стане адной з самых цікавых спраў у будучай беларускай юрыспрудэнцыі. Пра гэта, я ўпэўнены, будуць пісаць кнігі. І кнігі будуць цікавымі.