Блогер развянчаў міф пра «якасную савецкую адукацыю»

Хоць да яго гэта ўжо зрабілі Чумак з Кашпіроўскім.

«А вось цікавае пытанне для ўсіх аматараў СССР, хто верыць у нейкую «асабліва добрую якасць» савецкай адукацыі (часта называючы яе «найлепшай у свеце») - чаму ў апошнія гады існавання Саюза людзі пачалі масава зараджаць слоікі з вадой ля тэлевізара? Я сам добра памятаю тыя часы - банкі на зарадку ставілі не толькі ўсялякія цёмныя бабулі, што ўчора выехалі з глухой вёскі, але і людзі з той самай савецкай «вышэйшай адукацыяй», гэта не жарт.

Загалоўны здымак у запісе зрабіў фатограф Марк Штэйнбак у 1990 годзе, фота называецца «Публіка на выступе Алана Чумака» (таго самага, што праз тэлеэкран зараджаў слоікі, а таксама ўсялякія крэмы, мазі і г.д.). Вось што піша пра гэты кадр сам Марк, які трапіў на адзін з «жывых» выступаў Чумака:

«Фатаграфаваць было вельмі лёгка. Прыйшоў, стаў каля сцэны. Твары былі вельмі выразныя. Мяне ўразілі пажылыя жанчыны з поўнымі торбамі слоікаў, напоўненых вадаправоднай вадой. Чумак, на іх думку, ператвараў гэтую ваду ў гаючую, што вылечвае ад усіх хвароб», - піша папулярны блогер Максім Міровіч.

Такім чынам, у апошнім запісе Максіма Міровіча - кароткая гісторыя «зарадкі слоікаў з вадой» у СССР, а таксама развянчанне міфа аб «якаснай савецкай адукацыі».

Для пачатку трохі пра гісторыю пытання. У 1989 годзе на савецкай тэлевізіі пачалі трансляваць тыя самыя «сеансы Алана Чумака» - яны ўяўлялі сабой выступ такога інтэлігентнага дзядзечкі ў акулярах, які перш распавядаў, «што менавіта мы сёння будзем лячыць», а затым на працягу некалькіх хвілін рабіў пасы рукамі, праводзячы «сеанс». Вось неяк так гэта выглядала па тэлевізары.

Прыкладна на другім ці на трэцім сеансе Алан Чумак прапанаваў паставіць да экрана слоікі з вадой, а таксама пакласці бліжэй да экрана ўсялякія крэмы, мазі і г.д. - пасля сеансу яны нібыта павінны былі стаць «зараджанымі» і ацаляць ад многіх хвароб. Ніхто з фанатаў Чумака не спрабаваў паглыбіцца ў пытанне, якія фізічныя або хімічныя працэсы мае на ўвазе з сабой «зарадка», як менавіта гэта самая «зарадка» павінна адбыцца праз кінескоп звычайнага тэлевізара, адкуль «зарадка» пазнае, што зарадзіць трэба менавіта слоік з вадой, а не скажам стол пад ёй - над гэтымі пытаннямі мала хто задумваўся, людзі рэальна верылі, што вада стане «зараджанай».

Выступы Чумака сталі вельмі запамінальнай падзеяй у познесавецкай гісторыі і нават патрапілі на адну з карцін «тыпова савецкага жыцця», што былі намаляваныя мастачкай, якая з'ехала з СССР.

Пасля серыі «тэлесеансаў» Алан Чумак паехаў з гастролямі па гарадах і вёсках неабсяжнай краіны, выступаючы як у вялікіх канцэртных залях (першае фота ў запісу), так і ва ўсялякіх установах, ажыццяўляючы «гаючыя сеансы» для працоўных калектываў. Пасля выступу можна было набыць фотаздымкі або плакаты з Чумаком, якія трэба было прыкладаць да хворых месцаў «для лячэння».

Паглядзіце на фотаздымак ніжэй - на ім выяўленыя відавочна не нейкія малапісьменныя бабкі і дзядкі, а цалкам сабе адукаваныя савецкія грамадзяне, інтэлігенцыя. Многія з гэтых людзей таксама верылі ў «зарадку слоікаў з вадой праз тэлевізар».

Прыкладна ў тыя ж часы, што і выступленні Чумака, па ТВ з'явіліся сеансы Анатоля Кашпіроўскага, якія нечым нагадвалі выступу Чумака. Зрэшты, Анатоль не абяцаў зарадзіць слоікі з вадой, а проста праводзіў «агульна-аздараўленчыя сеансы». Чумак і Кашпіроўскі былі фактычна канкурэнтамі і варагавалі паміж сабой - Кашпіроўскі называў Чумака «шарлатанам, а ніякім не экстрасэнсам», а чумак называў Кашпіроўскага «гіпнатызёрам, а не лекарам».

І вось тут узнікае вельмі цікавае пытанне - а куды, уласна, дзелася тая самая хвалёная савецкая адукацыя, калі людзі верылі ў зарадку слоікаў з вадой праз тэлевізар і ачуньванне з дапамогай прыкладзенай да дупы фатаграфіі?

Адказ на гэтае пытанне надзвычай просты - савецкая адукацыя не вучыла незалежна мысліць, не вучыла знаходзіць аналогіі і прычынна-выніковыя сувязі, не вучыла рабіць незалежныя высновы. Адбывалася гэта па адной простай прычыне - па-сапраўднаму адукаваны чалавек рана ці позна паставіў бы пад сумнеў легітымнасць усяго савецкага ладу, бо меў бы магчымасць параўноўваць і рабіць свае высновы, што было зусім не патрэбна савецкай уладзе.

Фактычна, у ВНУ людзей навучалі простым утылітарным навыкам, што дазвалялі выконваць вытворчыя аперацыі рознай ступені складанасці, але не вучылі думаць. І ўсе гэтыя вушакі савецкай адукацыйнай сістэмы адразу ж усплылі, як толькі савецкі чалавек сутыкнуўся з чымсьці, што не адпавядала савецкай рэчаіснасці, пачаўшы «зараджаць слоікі з вадой» - таму што лічыць лагарыфмы ў ВНУ навучылі, а агульнакультурны ўзровень, кругагляд і мысленне заставаліся саўковымі.