Поспехі SpaceX і асаблівы шлях Расеі па абочыне прагрэсу

Пасля неаднаразовых пераносаў кампанія SpaceX, нарэшце, запусціла ракету з двума тэставымі спадарожнікамі.

У ЗША Ілон Маск запускае чарговую ракету. Расея ж праз сваю ізаляцыянісцкую палітыку губляе велізарныя магчымасці на тэхналагічных рынках, выказаў сваё меркаванне DW Аляксандр Плюшчаў.

Пасля неаднаразовых пераносаў кампанія SpaceX, нарэшце, запусціла ракету з двума тэставымі спадарожнікамі будучай групоўкі, якая забяспечвае беспраблемны і высокахуткасны інтэрнэт-доступ ва ўсякім месцы планеты. Усяго цягам некалькіх гадоў адзін толькі Ілон Маск плануе закінуць на арбіту некалькі тысяч такіх спадарожнікаў, у разы павялічыўшы колькасць цяперашніх апаратаў на арбіце. А ёсць яшчэ і канкурэнты ягонага праекта Starlink. Але Раскомаса, не ўпамінаючы ўжо пра прыватныя расейскія касмічныя кампаніі, сярод іх няма.

Шараговы расейскі карыстальнік інтэрнэту наўрад ці моцна перажывае праз тое, што ягоная краіна не змагаецца за лідарства ў стварэнні новага таннага і глабальнага спосабу доступу ў інтэрнэт. Чыста тэхналагічна Расея і так адна з самых развітых у сэнсе інтэрнэту краін, і мабільны і стацыянарны доступ, за рэдкімі выключэннямі, тут танны і хуткі. Навошта нам яшчэ нейкія спадарожнікі, спытае карыстальнік? Мы і так выдатна сябе адчуваем.

Замежжа нам дапаможа?

Больш за ўсё праектам Ілона Маска ў Расеі цікавяцца тыя, хто баіцца, мякка кажучы, залішняга рэгулявання і наогул прысутнасці роднай дзяржавы ў Сеціве - ад блакаванняў сайтаў да электроннага сачэння. Маўляў, вось засталося трохі пачакаць, прыйдзе Маск са сваімі спадарожнікамі і наступіць непадцэнзурнае шчасце!

Скептыкі небеспадстаўна мяркуюць, што некалькі наіўныя надзеі на замежжа наўрад ці спраўдзяцца: у расейскіх уладаў есць шмат спосабаў не дапусціць гэтай вольніцы. Напрыклад, забараніць увоз і продаж прымачоў і перадатчыкаў, неабходных для карыстання сістэмай, а таксама іх эксплуатацыю. Зрэшты, надзеям не дае памерці наш досвед, які ледзь ці не штодня пацвярджае правіла кампенсацыі строгасці і абсурднасці законаў неабавязковасцю або, прынамсі, выбарнасць іх выканання.

Закон аб рэгуляванні VPN і ананімайзераў, які ўвайшоў у дзеянне тры месяцы таму, пакуль так і не зарабіў, і ўсякі сэрвіс такога кшталту спраўна прадаўжае ратаваць ад цэнзуры Раскамнагляду. Гэтая структура так нічога і не змагла зрабіць з YouTube, які пагражала заблакаваць праз нашумелы ролік Фонду барацьбы з карупцыяй аб Насці Рыбцы. Ды і заблакаваны сайт самога Аляксея Навальнага, дзякуючы тэхнічным хітрыкам ФБК, даступны палове расейскіх карыстачоў без усялякіх сродкаў абыходу. Словам, сістэма, якая мае ў сваім арсенале ўсе патрэбныя інструменты, на баку якой уся моц дзяржавы, можа папросту выявіцца нямоглай.

Для Маска гэта проста бізнэс

Але асабіста я ўсё адно лішніх ілюзій не меў бы, проста таму, што ні ў Ілона Маска, ні ў ягоных канкурэнтаў няма мэты прынесці свабодны інтэрнэт у Расею. Мэта зусім іншая - зарабіць, і ў гэтай справе, як паказвае досвед, у краінах з аўтарытарнымі рэжымамі з уладамі лепш ладзіць. Ды і важдацца дзеля невялікага ў сусветных маштабах расейскага рынку наўрад ці хто-небудзь стане. У чарзе за ўвагу Маска мы, баюся, нават ззаду некаторых афрыканскіх краін. Так што з цэнзурай і сачэннем давядзецца альбо мірыцца, альбо змагацца самім.

Але вось што яшчэ крыўдна. Абаронна-ізаляцыянісцкая логіка развіцця Расеі апошніх гадоў адкідае яе на перыферыю прагрэсу нават у тых сферах, дзе краіна яшчэ канкурэнтаздольная. Вайскоўцы папросту могуць не дапусціць запуску замежных камерцыйных спадарожнікаў расейскімі ракетамі, падазраючы, што яны могуць быць выкарыстаныя не толькі паводле наўпроставага прызначэння. Маўляў, што ж гэта мы, сваімі рукамі будзем шпіёнаў запускаць? Праблема ў тым, што манаполіі на запускі даўно няма, усякі спадарожнік запусцяць і без Раскосмаса, які страціць грошы і месца на рынку.

На днях расейскае міністэрства сувязі адмовілася даць частоты для канкурэнта SpaceX - міжнароднага праекта OneWeb. Што, мабыць, ставіць крыж на перспектывах паўдзельнічаць у гэтым праекце. І хоць у гэтым выпадку сваю ролю адыгралі не столькі абаронныя меркаванні, колькі ведамасныя інтарэсы (OneWeb ставіў пад пагрозу расейскі арктычнае праект з выкарыстаннем чатырох спадарожнікаў), вынік той жа самы - абыдуцца і без Расеі, яна проста не атрымае сваю долю.

Новая эпоха

Глабальны спадарожнікавы інтэрнэт, эпоха якога пачалася запускам двух тэставых апаратаў, гэта не толькі беспраблемны і танны доступ у Сеціва дзе заўгодна, уключаючы ўсе тыпы транспарту ад аўтамабіля да акіянскага лайнера. Гэта інтэрнэт рэчаў, наземныя і паветраныя беспілотнікі, міжмашынныя стасункі, сістэмы бяспекі, лагістыка з навігацыяй і бог ведае яшчэ якія сферы магчымага ўжывання. І ўсё гэта паводле даволі дзікіх для 21-га стагоддзя прычын праходзіць без удзелу Расейскай Федэрацыі. Рана ці позна плён гэтага прагрэсу ўсё адно спатрэбіцца і застанецца проста імпартаваць тэхналогіі - замест таго, каб узяць удзел у іх стварэнні і атрымаць права на будучыя прыбыткі.

Можна запярэчыць, што затое мы можам атрымаць поспех у развіцці тэхнічных сродкаў, якія будуць супрацьстаяць усім гэтым дасягненням мірнага космасу. Збіраюцца ж глушыць сігналы са спадарожнікаў SpaceX або OneWeb. Ці можна пеленгаваць прымачы і перадатчыкі, якія ўсё адно будуць трапляць у краіну. Ламаць, вядома, не будаваць, такога кшталту прагрэс у нас, на жаль, заўсёды знаходзіў дзяржаўную падтрымку, і, можна не сумнявацца, знойдзе і надалей.