«Максімум, які ўдалося атрымаць на адным аўтамабілі - $3200 чыстага прыбытку»

Шчырыя прызнанні аўтамабільнага перагоншчыка.

Яшчэ даслоўна 10 гадоў таму перагонам аўто з Еўропы займаліся многія. У той час гэта была цэлая галіна, у якой былі задзейнічаныя сотні людзей: адны прывозілі аўтамабілі ў Беларусь, іншыя рыхтавалі іх да продажу, трэція стаялі з гэтымі аўто на рынках. Але з увядзеннем новых мытных падаткаў у 2011 годзе ўсё змянілася, сышлі людзі, якія апынуліся на такой працы выпадкова.

Журналіст abw.by Аляксандр Наумец паразмаўляў з Віталём, які займаецца перагонам ужо больш за 20 гадоў, пра тонкасці і цяжкасці гэтай прафесіі.

- Усё пачалося ў 1990-х, знаёмы прапанаваў прыгнаць пару аўтамабіляў з Еўропы на продаж. Паехалі ў Вугоршчыну і там набылі экспартныя «Жыгулі»: я ўзяў «дзявятку», а мой таварыш - ВАЗ-2108. На той куплі зарабіў зусім крыху, 200-300 даляраў. І даслоўна праз тыдзень пасля продажу я паехаў па новы аўтамабіль сам.

У асноўным у той час ездзілі на розныя аўтахаўсы і рынкі Польшчы, Нямеччыны і Нідэрландаў, зрэдку заязджалі ў Данію. Асноўнымі былі аўтарынкі ва Утрэхце і Шчэціне. Неўзабаве ў нас сабралася цэлая каманда перагоншчыкаў. Мы бралі ў арэнду мікрааўтобус, які нас туды вазіў, дапамагалі адзін аднаму з купляй і дастаўкай аўто. Прасцей кажучы, камандная праца. Вельмі многія ў той час ездзілі па аўтамабілі ў Літву - маленькая адлегласць, кошты ніжэйшыя, але і цікавых варыянтаў няшмат. Цяпер практычна нічога не памянялася, хіба што многія перакваліфікаваліся на дастаўку аўтамабіляў з ЗША. Гэта нашмат лягчэй, усё робіцца з дому. Калі добра разбіраешся ў тэхнічным аснашчэнні аўтамабіля, то можна знайсці варыянты, якія вонкава выглядаюць прывабнымі, а на справе там рамонту на некалькі сотняў даляраў.

Аўто ў інтэрнэце ў той час не шукалі, ды і яго тады практычна не было. Затое цяпер часам нават не даводзіцца ездзіць па Еўропе. Можна набыць аўтамабіль на аўкцыёне і замовіць дастаўку на мытны склад - вялікая эканомія часу. Там практычна не бывае падводных камянёў, бо на ўсе лоты робіцца поўная сумленная справаздача. Але з гэтымі аўкцыёнамі свая дылема: большасць з іх патрабуе абавязковай аўтарызацыі альбо адпаведна з еўрапейскім пашпартам, альбо па ліку банка, які зарэгістраваны ў ЕЗ. Праз гэта ўзнікаюць свае складанасці: даводзіцца шукаць чалавека з пашпартам Еўразвязу або карыстацца тымі гандлёвымі пляцоўкамі, дзе сядзіць палова свету ў пошуках «смачных» прапаноў.

Працэс пакупкі і дастаўкі досыць просты. Калі ў двух словах, то складаеш з уладальнікам аўтамабіля дамову куплі-продажу адпаведна з устаноўленым узорам, затым едзеш у спецыяльную кантору і атрымліваеш «нумары». Калі машына была аформлена на юрыдычную асобу, давядзецца плаціць ПДВ. Але падатак можна вярнуць, калі даць паперу з мытні, што аўтамабіль выехаў за межы ЕЗ. Бывалі выпадкі, калі трапляліся добрыя ўладальнікі, якія ПДВ не бралі. Пасля ўсіх папяровых спраў прывозіш аўто на мытню, размытнёўваеш, плаціш за ўсё, што скажуць, ставіш на ўлік - і можна спакойна ездзіць. Некаторыя прадаюць неразмытняваныя аўтамабілі. Больш за тое, цяпер у асяроддзі перагоншчыкаў стала модна размытнёўваць на шматдзетныя сем'і і інвалідаў.

У гэты момант на продаж у асноўным вязуць аўто з малааб'ёмнымі рухавікамі з Еўропы і ЗША. А вось закупы ў Расеі прыстойна аслабелі, бо стан тамтэйшых аўтамабіляў нашмат горшы, многія эканомяць на абслугоўванні, камплектацыі там «плюшавыя», дарогі дрэнныя, клімат цяжкі. Большасць беларусаў гэта разумее і гатова пераплаціць за еўрапейскі асобнік, нават калі прабег на ім будзе большы.

У Еўропе аўто да продажу зусім не рыхтуюць. Часам знаходзяцца такія аўто, што глядзець страшна. У нас усё наадварот: салон рамантуюць і вычышчаюць да практычна ідэальнага стану, паліруюць кузаў і оптыку, многія прадаўцы нават шыны мяняюць на больш свежыя. Гэта ўсё праз пакупніцкую здольнасць нашага насельніцтва: калі грошай няшмат, людзі чапляюцца да ўсякіх дробязяў.

Вядома, як і на кожнай рабоце, ёсць розныя прадаўцы. Адны робяць добра ўсё, аж да дробязяў, а іншыя гоняцца за кожным далярам, таму іх працу лягчэй назваць «альбы прадаць». Асабліва мяне злуе, калі спрабуюць прадаць небяспечныя аўто, - яны ж патэнцыйна пагражаюць жыццю людзей! Сам ніколі за такія аўтамабілі не браўся. Лепш менш зараблю, чым буду займацца рамонтам. Хоць ёсць перагоншчыкі, у якіх ужо наладжаны працэс рамонту, робяць яны ўсё вельмі якасна.

У працэсе працы сутыкаешся з вялікай колькасцю цікавых сітуацый і цяжкасцяў. Час ад часу бывае, што тэлефануеш прадаўцу, ён аўтамабіль расхвальвае, фоткі прыгожыя дасылае, а на справе выяўляецца, што гэта самыя сапраўдныя «дровы», па якія ты ехаў дзве тысячы кіламетраў. А ёсць унікумы, якія праз тэлефон наабяцаюць вялікую зніжку, а пры аглядзе аўтамабіля адмаўляюцца нават 100 еўраў скінуць. На рынках у Нямеччыне надта шмат ашуканцаў. Напрыклад, некаторыя пераапранаюцца ў паліцыянтаў і просяць паказаць грошы, бо цяпер шмат нібыта падробак. Недасведчаныя перагоншчыкі могуць патрапіцца на іх вуду. Бывалі выпадкі, калі ў хлопцаў кралі дакументы, а потым патрабавалі выкуп.

Пры гэтым ёсць і добрыя прадаўцы. Неяк разлічваўся за аўтамабіль і выпадкова даў лішнюю тысячу еўраў. Прадавец потым патэлефанаваў мне, і пры наступнай камандзіроўцы ўсё вярнуў.

Наогул магу сказаць, што праца гэтая вельмі цікавая, хоць і не моцна прыбытковая апошнім часам.

Але ўсіх, вядома ж, цікавіць, колькі мне ўдаецца зарабляць. Скажу так: максімум, які ў ранейшыя часы ўдалося атрымаць на адным аўто, - 3200 даляраў чыстага даходу. Агулам жа з адной угоды я атрымліваў прыкладна 1500. Цяпер узровень прыбытку прыкладна такі ж, толькі продажы ідуць значна павольней. Таму прагназаваць, калі і за колькі аўтамабіль удасца прадаць, няпроста: пакупнік можа знайсціся адразу ж, а можа быць так, што за месяц ніводнага званка.

Асаблівых надзей на будучыню я не маю: праз высокія мытныя падаткі, нават пасля падпісання 140-га ўказа, і нізкага даходу ў людзей наўрад ці нас чакае нейкі ўсплёск у продажы. З іншага боку, наш промысел найбліжэйшым часам дакладна не памрэ, а значыць, і перагоншчыкі будуць запатрабаваныя.