Кітай адмовіўся спісаць беларускім уладам запазычанасць за спадарожнік

А Менск збіраецца запускаць другі.

У студзені 2016 года з касмадрома ў Кітаі быў запушчаны беларускі спадарожнік «Белінтэрсат-1». Гэта дазволіла ўладам заявіць, што Беларусь стала касмічнай дзяржавай. Рэалізацыя праекта пацягнула на амаль 300 млн даляраў. Праўда, у сакавіку 2019 года ўрад Беларусі прапанаваў сваім кітайскім партнёрам спісаць запазычанасць на 230 млн даляраў, бо праект выявіўся неакупным, піша tut.by.

Фінансаванне праекта «Стварэнне нацыянальнай сістэмы спадарожнікавай сувязі і вяшчання Рэспублікі Беларусь» ажыццяўлялася за кошт міжурадавага крэдыту, які выдаў Экспартна-імпартны банк Кітая. Яго атрыманне скончанае ў 2016 годзе і фактычна склала 258,6 млн даляраў. Кітайская прамысловая карпарацыя «Вялікая сцяна» вывела на арбіту спадарожнік «Белінтэрсат-1» і стварыла ў пасёлку Станькава Дзяржынскага раёна наземны комплекс кіравання спадарожнікамі, які ўваходзіць у склад дзяржпрадпрыемства «Завод дакладнай электрамеханікі».

«Разам з тым падчас камерцыйнай эксплуатацыі спадарожніка паўсталі праблемы, якія істотна паўплывалі на акупнасць праекта. Побач з беларускім спадарожнікам з традыцыйнай тэхналогіяй на платформе DFH-4 з'явіліся больш канкурэнтаздольныя спадарожнікі з высокай прапускной здольнасцю HTS. Акрамя таго, кошты рэсурсаў спадарожнікавай сувязі з пачатку рэалізацыі праекта ў 2011 годзе знізіліся прыблізна ў 3-5 разоў. У выніку бізнэс-план, які дазваляе абслугоўваць паказаны вышэй крэдыт, стаў невыканальным», пісаў у сакавіку 2019 года прэм'ер-міністр Беларусі Сяргей Румас свайму кітайскаму калегу. На акупнасць праекта паўплывала таксама тое, што кітайская кампанія не змагла скончыць каардынацыю беларускага спадарожніка са спадарожнікавымі сістэмамі трэціх краін, што не дазволіла цалкам прапаноўваць рэсурс спадарожніка на рынку сувязі, гаворыцца ў лісце.

З указаных прычын гэты праект стаў неакупным. На той момант Беларусь на абслугоўванне і выплату крэдыту пералічыла 51,6 млн даляраў, аднак «далейшыя выплаты за кошт сродкаў ад рэалізацыі праекта ажыццяўляцца не могуць», пісаў Румас. Ён прапанаваў у якасці «найбольш аптымальнага ў гэтай сітуацыі развязання» спісаць астатнюю частку запазычанасці ў крэдыце «Эксімбанку» Кітая ў суме 232,7 млн даляраў асноўнай запазычанасці і адсоткаў у крэдыце.

Але, як высветлілі журналісты, гэта пастанова не знайшла падтрымкі з кітайскага боку. «Цяпер за пазыку плаціць само прадпрыемства і дапамагае Мінфін Беларусі», - сказалі інфармаваныя крыніцы. У Мінфіне адмовіліся ад каментароў. На «Заводзе дакладнай электрамеханікі» сказалі, што не валодаюць інфармацыяй пра ліст Румаса.

Паводле інфармацыі на першы квартал 2019 года першы беларускі спадарожнік быў загружаны на 35-45%. У «Завода дакладнай электрамеханікі» добра атрымліваецца працаваць з заказчыкамі з Афрыкі. Запатрабаванасць захоўваецца з боку беларускіх сілавых структур. «Для іх гэта не проста паслуга, а гарантыя незалежнасці ад замежных аператараў і тэхнічных развязанняў, фактычна, гарантыя суверэнітэту нашай краіны», кажуць на «Заводзе дакладнай электрамеханікі», які спецыялізуецца на праектах у сферы ВПК.

Паводле інфармацыі журналістаў, ідэя кітайска-беларускага праекта была ў атрыманні прыбытку на замежных рынках і наданні паслуг унутры краіны, у першую чаргу для сілавых структур. Але развіццё новых тэхналогій, змяненне рынкавай кан'юнктуры істотна паставілі пад пытанне рэалізацыю бізнэс-плана. У Беларусі забяспечаны амаль поўны ахоп тэрыторыі сеткамі сотавай сувязі 4G, актыўна пашыраецца колькасць абанентаў стацыянарнага шырокапалоснага доступу ў сетку інтэрнэт. На фоне вострай цэнавай канкурэнцыі гэта звужае кола кліентаў, патэнцыйна зацікаўленых у выкарыстанні спадарожнікавай сувязі.

Цяпер у планах аператара нацыянальнай сістэмы спадарожнікавай сувязі і вяшчання - вывучэнне аптымальных варыянтаў развіцця на перыяд, калі тэрмін эксплуатацыі апарата «Белінтэрсат-1» праз 10 гадоў будзе скончаны. «На змену яму можа быць створаны новы спадарожнік на тэхналагічнай платформе, якая адпавядае ўзроўню перадавых развязанняў другой паловы 2020 х гадоў. Альбо больш выгадным станецца варыянт арэнды ёмістасці касмічнага апарата», - казаў neg.by вядучы спецыяліст «Завода дакладнай электрамеханікі» Леанід Фядотаў.

Улады Беларусі маюць намер надаваць падтрымку касмічным ініцыятывам. 31 жніўня Аляксандр Лукашэнка падпісаў загад аб запуску Беларускім дзяржаўным універсітэтам другога касмічнага спадарожніка ў 2021 годзе.