Колькі трэба заставацца на самаізаляцыі з COVID-19

Адказвае вірусолаг.

Нядаўна патэлефанаваў блізкі сябар (назавём яго Джон), каб параіцца. Ён прачнуўся з моцнымі цягліцавымі болямі і стомленасцю. Натуральна, занепакоены тым, што гэта можа быць COVID-19, ён спытаў, ці ісці яму на працу, бегчы здаваць тэст, ці заставацца дома. Паколькі ў яго не было іншых сімптомаў, такіх як ліхаманка, кашаль ці дыхавіца, ён не ведаў, што рабіць. Вядома, гэта можа быць любая іншая рэспіраторная інфекцыя, напрыклад, грып або прастуда, але што, калі гэта COVID-19? Якая рызыка перадачы віруса іншым?

Каб зразумець, калі людзі з COVID-19 могуць быць заразнымі, наша каманда правяла даследаванне, якое нядаўна было апублікаванае ў The Lancet Microbe.

Мы даследавалі тры аспекты: вірусную нагрузку (як колькасць віруса ў арганізме змяняецца на працягу ўсёй інфекцыі), выдзяленне віруса (час, на працягу якога распаўсюджваецца вірусны генетычны матэрыял, што не абавязкова азначае, што чалавек заразны) і выдзяленне жывога віруса (лепшы індыкатар заразнасці чалавека, бо жывы вірус выдзяляюць і тэстуюць, каб убачыць, ці можа ён размножвацца ў лабараторыі).

Мы выявілі, што вірусная нагрузка дасягнула свайго піку ў горле і носе (што лічыцца асноўнай крыніцай перадачы) на вельмі ранняй стадыі захворвання, асабліва з першага дня з'яўлення сімптомаў да пятага дня з'яўлення сімптомаў - нават у людзей з лёгкімі праявамі хваробы.

Таксама выявілі, што генетычны матэрыял усё яшчэ можа быць знойдзены ў мазках з зева або ва ўзорах стула на працягу некалькіх тыдняў. А жывых вірусаў не было выяўлена ні ў адным узоры, узятым пасля дзевяці дзён сімптомаў. Хоць у некаторых людзей, асабліва ў людзей з цяжкім захворваннем або са аслабленай імуннай сістэмай (напрыклад, праз хіміятэрапію), можа назірацца больш доўгае выдзяленне віруса, вынікі паказваюць, што людзі, інфіцыраваныя SARS-CoV-2, хутчэй за ўсё, будуць вельмі заразнымі за некалькі дзён да з'яўлення сімптомаў і ў наступныя пяць дзён.

Для параўнання, вірусная нагрузка SARS дасягае піка праз 10-14 дзён, а для MERS - праз 7-10 дзён пасля з'яўлення сімптомаў (SARS і MERS з'яўляюцца захворваннямі, выкліканымі каранавірусамі). Гэта тлумачыць, чаму перадача гэтых вірусаў была эфектыўна зніжана за кошт неадкладнага выяўлення і ізаляцыі людзей, у якіх былі сімптомы. Гэта таксама тлумачыць, чаму COVID-19 так складана стрымліваць, бо ён вельмі хутка распаўсюджваецца на ранніх этапах развіцця хваробы.

Даследаванні па адсочванні кантактаў і мадэлявання таксама паказваюць, што перадача найбольш высокая ў першыя пяць дзён пасля з'яўлення сімптомаў. Паводле нядаўняга даследавання, перыяд найбольшай заразны доўжыцца прыкладна пяць дзён пасля з'яўлення сімптомаў. Даследаванне адсочвання кантактаў, праведзенае на Тайвані і ў Вялікабрытаніі, паказала, што большасць кантактаў інфіцыраваліся, калі кантактавалі з інфікаваным чалавекам на працягу пяці дзён з моманту з'яўлення ў яго сімптомаў.

Да таго часу, калі большасць людзей атрымаюць вынік тэсту, у іх ужо можа скончыцца самы заразны перыяд. Гэткі ранні пік віруснай нагрузкі патрабуе, каб для прадухілення далейшай перадачы, чалавеку з COVID-19 неабходна самаізалявацца, як толькі пачнуцца сімптомы, не чакаючы вынікаў тэстаў.

Джон неадкладна самаізаляваўся і пацікавіўся ва ўсіх, з кім кантактаваў у папярэднія некалькі дзён. На наступны дзень ён прачнуўся з лёгкай тэмпературай. Ён не змог прайсці тэст адразу, але змог запісацца на прыём пазней. Вынікі былі даступныя пасля пятага дня з'яўлення сімптомаў. У яго станоўчы вынік на COVID-19.

На шчасце, Джону атрымалася самаізалявацца на працягу ўсяго свайго найбольш заразнага перыяду, і тыя, з кім ён кантактаваў неадкладна сышлі на карантын.

Джону пашанцавала ў тым, што ён мог працаваць з дому і працягваць атрымліваць заробак. Але, паводле апытання, праведзенага ў Вялікабрытаніі, толькі кожны пяты чалавек можа самаізалявацца. Гэтаму перашкаджаюць наяўнасць дома дзіцяці на ўтрыманні, нізкі даход, вялікія фінансавыя цяжкасці падчас пандэміі і праца па спецыяльнасці, што належыць да катэгорыі жыццёва важных, напрыклад, медсёстры або настаўнікі.

Што могуць зрабіць урады

Як дыягназ дапаможа, калі ваша жыццёвая сітуацыя не дапускае ізаляцыі, калі ў вас ёсць праца, якую нельга выконваць з дому, і ваша праца не прадугледжвае адпачынак па хваробе? І як дыягназ дапаможа, калі ваша сям'я залежыць ад вашага даходу для задавальнення асноўных патрэб ці ваш доступ да медыцынскага абслугоўвання звязаны з вашай працай?

Гэта падкрэслівае, чаму мы павінны засяродзіцца на падтрымцы людзей з COVID-19 для самаізаляцыі на раннім этапе развіцця хваробы. Вось чатыры спосабы дапамагчы людзям самаізалявацца:

1. Кампенсацыйныя выплаты, каб знізіць патрэбнасць у працы падчас хваробы (доля дапамогі ад заробку, што выплачваецца па хваробе, складае ў Вялікабрытаніі 29%).

2. Размяшчэнне (для няшчасных абшчын), асабліва тых, хто жыве ў перапоўненых дамах і тых, хто жыве з уразлівымі людзьмі, як гэта было паспяхова зроблена ў Вермонце, ЗША.

3. Паслугі ў падтрымцы людзей на самаізаляцыі, як гэта робіцца ў Нью-Ёрку і шматлікіх краінах Паўднёва-Усходняй Азіі.

4. Ліквідацыя перашкод для доступу да медыцынскай дапамогі і скарачэнне ізаляцыйнага перыяду - ад пяці да сямі дзён пасля з'яўлення сімптомаў. Гэта можа ахопліваць самы заразны перыяд і дасць людзям больш магчымасцяў выконваць умовы ізаляцыі. У верасні Францыя знізіла перыяд ізаляцыі для выяўленых выпадкаў да сямі дзён, а Нямеччына разглядае магчымасць яго скарачэння да пяці дзён. Выгада ад скарачэння ізаляцыі можа больш чым кампенсаваць любую рызыку для грамадства.

Прыняўшы гэтыя меры, мы зможам лепш справіцца з пандэміяй.

Мюге Чэвік, навуковец-клініцыст, лектар кафедры інфекцыйных хвароб і медыцынскай вірусалогіі Сэнт-Эндрускага ўніверсітэта, «Новое время»