«Расейская нафта ўсё менш канкурэнтаздольная і ўсё больш таксічная»

Аб будучым перапаўненні сховішчаў.

У найбуйнейшых нафтаздабыўных краін бракуе сховішч для незапатрабаванай нафты. Паводле паведамлення Bloomberg, Расея мае найменшую колькасць даступных сховішчаў - прыкладна на 8 дзён. У Савудаўскай Арабіі ў запасе 18 дзён, а ў ЗША - 30. Партнёр кансалтынгавай агенцтва RusEnergy Міхаіл Круціхін патлумачыў The Insider, чаму недахоп попыту на нафту асабліва актуальны менавіта для Расеі, праз што на спотавым рынку могуць узнікнуць адмоўныя кошты і калі Расеі давядзецца скарачаць здабычу:

- Спачатку з нагоды гэтай ацэнкі Bloomberg. Ацэнку што да Савудаўскай Арабіі цяжка даць, бо практычна ніякай інфармацыі аб рэальным становішчы спраў у нафтавай галіне Савудаўскай Арабіі няма. Вельмі цяжка сказаць, колькі там цяпер існуе свабодных аб'ёмаў у нафтасховішчах. Тым больш, калі вы памятаеце, не так даўно быў удар па Абкаіку, і дагэтуль не адноўленыя тыя месцы, дзе нафта павінна была захоўвацца, перапрацоўвацца і змешвацца. Пакуль нічога невядома.

Аб Расеі адзнака правільная, а што тычыцца Злучаных Штатаў, я думаю, у іх значна больш магчымасцяў. Да таго ж яны могуць досыць хутка збіраць часовыя сховішчы, так што катастрофы ў Злучаных Штатах няма. Ва ўсім свеце, думаю, што цягам двух-шасці месяцаў дакладна ўсе сховішчы, уключна з танкерамі, будуць запоўненыя. Гэта азначае, што доўгатэрміновыя кантракты будуць выконвацца. Але яны могуць быць перагледжаныя ў бок паніжэння, калі магутнасць нафтаперапрацоўчых заводаў не адновіцца да дакрызіснага ўзроўню.

Што тычыцца «спотавых» продажаў, гэта значыць, продажаў праз трэйдараў, якія бяруць нафту ў танкеры і затым шукаюць, куды б яе падзець, то гэтым продажам альбо прыйдзе канец, альбо давядзецца прадаваць гэтую нафту смешнымі коштамі, а часам, магчыма, нават адмоўнымі. Уявіце, у вас ёсць танкер з нафтай, якую вы набылі, і разлічвалі прадаць на нейкім рынку, дзе, здавалася, больш-менш ніштаваты кошт. І раптам выявілася, што рынак перапоўнены, туды немагчыма рухацца, і вы прапануеце кожнаму пакупніку, здольнаму набыць у вас гэтую нафту. Часам, каб пазбавіцца ад выдаткаў на фрахт, на страхоўку, на арэнду танкера, вы нават прыплачваеце, абы ў вас гэтую нафту забралі. Часам можа быць нават адмоўны кошт нафты. Гэта ўжо здаралася.

У тым, што цяперашняя сітуацыя паўплывае на глабальныя кошты нафту, не засталося ніякіх сумненняў. Прапанова нашмат большая за попыт, гэты навес будзе захоўвацца і ціснуць на кошты.

Ад расейскай «спотавай» нафты будуць адмаўляцца адразу з дзвюх прычын.

Прычына першая - яна неканкурэнтаздольная ў кошце, у саудытаў значна большы «люфт», якім яны могуць карыстацца і прапаноўваць дысконты ў кожнай партыі. У іх сабекошт нафты са старых праектаў, пагружанай у танкер, - гэта дзесьці $10. Новыя праекты, якія былі пачатыя летась, — $17, а ў Расеі паводле новых праектаў, падлічаных у 2019 годзе, гэта $42. Гэта сабекошт, які ўключае не проста lifting costs, гэта значыць, уздым нафты з зямлі на паверхню (што цяпер любяць цытаваць у нас у «Раснафце» - $33,1), але да гэтага трэба прыплюсаваць інвестыцыйныя выдаткі, гэта значыць, капітальныя ўкладанні на выведку, на промысел, на здабычу, транспартаванне, якое значна даражэйшае, чым у Савудаўскай Арабіі (у нас на дзве з паловай — тры тысячы кіламетраў нафту трэба перавезці). Затым падаткі, якія ў нас вышэйшыя, чым у Савудаўскай Арабіі, адміністрацыйныя выдаткі і «карупцыйны падатак». У Расеі атрымліваецца $42 — гэта мінімум.

Пры гэтым і ў савудаўскія разлікі, і ў нашы закладзеная дзясяціадсоткавая маржа на прыбытак. Гэта параўнальныя велічыні.

Другая прычына - купля расейскай нафты патроху становіцца, як прынята цяпер казаць «таксічнай» і рызыкоўнай. Чаму? Мы бачым, як у паветры ўжо носяцца ідэі і на самым высокім узроўні гучаць намёкі, што пакупнікі расейскай нафты могуць зазнаць санкцыі. І тыя, хто падпісваецца на расейскую нафту, ужо пачалі паступова ад яе адмаўляцца.

Мы бачылі гэты выпадак з вялікай кітайскай кампаніяй, якая абвясціла конкурс на закупы вялікай партыі нафты, а ва ўмовах напісала: «Нафту «Раснафты» не прапаноўваць». Публіка ўжо, каб не рызыкаваць, рыхтуецца да будучыні. Нафты на рынку дастаткова, таму навошта набываць расейскую з рызыкай, калі можна набываць савудаўскую або эмірацкую без усякай рызыкі.

Следствам усяго таго, што адбываецца, з'яўляецца і зніжка на расейскую нафту Urals $4,5, у параўнанні з Brent - гэта шмат. Розніца бывае самая розная. Былі перыяды, калі расейская нафта ішла нават даражэй, чым Brent, і сёлета былі такія перыяды.

У найбліжэйшыя месяцы мы чакаем запаўнення сховішчаў - стратэгічных, рэзервовых і проста аператыўных. Здабыча нафты ў Расеі расці не будзе проста таму, што яе не будзе куды прадаваць. Ёсць і іншыя прычыны - ідзе пагаршэнне якасці запасаў. Мы паступова высмоктваем запасы з нізкім сабекоштам, а запасы з высокім сабекоштам мы не спяшаемся распрацоўваць, бо невядома, што будзе праз год, не тое, што праз 10-15 гадоў, калі яны маглі б пачаць акупляцца.

Таму ў Расеі здабыча не проста не будзе расці, а, хутчэй за ўсё, пачне зніжацца. Леанід Фядун назваў тэрмінам спынення росту здабычы - 2022 год. Думаю, што гэты момант наступіць нават раней.