Эксперт пра ўльтыматум ЕЭК Таракану: Слон развярнуў хобат і дзьмухнуў на моську

Як канфлікт з раздробнымі коштамі можа ўдарыць па ўладзе самазванца.

Еўразійская эканамічная камісія (ЕЭК) апавясціла Беларусь пра неабходнасць выконваць правілы ЕАЭЗ у сферы раздробнага гандлю.

– Калегія ЕЭК прызнала бар'ерам на ўнутраным рынку Звязу патрабаванне пра абавязковы асартымент беларускіх тавараў на паліцах у крамах раздробнага гандлю краіны. Рэспубліка Беларусь апавешчаная пра неабходнасць выканання правоў ЕАЭЗ, – гаворыцца ў пастанове ЕЭК.

Ураду нашай краіны далі 30 дзён для ліквідацыі наяўных парушэнняў.

Журналісты «Салідарнасці» запыталіся ў эксперта, што на самай справе азначае гэты ўльтыматум.

– Не сакрэт, што ў Беларусі было шмат парушэнняў у гандлі, мы заўсёды патрабавалі да сябе адмысловага стаўлення і асаблівых правілаў. Але на такім узроўні і ў такой ультыматыўнай форме нам паказалі на парушэнні ўпершыню, – адзначыў у экспрэс-каментары дырэктар кіроўнай кампаніі «Проста» Аляксандр Малашка. – Справа нават не ў тым, да якога канкрэтна з пунктаў правілаў яны прычапіліся. Відавочна, што для Расеі ў эканамічным плане Беларусь ператвараецца ў такі «кіслотны актыў», які на фоне таго, што ў іх адбываецца, прыносіць шмат галаўнога болю.

Раней у нас былі розныя шурпатасці, потым Макей ці яшчэ хтосьці выязджаў, і яны самі ўсё вызначаць, нічога нікуды не ўсплывала, асабліва да такога ўзроўню. Па-мойму, падобная заява азначае ўжо нават не апошняе кітайскае папярэджанне нашаму ўраду, што не трэба паводзіць сябе непрыстойна, не трэба лезці на чужую тэрыторыю, што давайце праводзьце змены, пра якія мы дамаўляліся.

Тым не менш топ-мэнэджар не ўпэўнены, што Беларусь паспяшаецца выконваць патрабаванні ЕЭК.

– На самай справе, Беларусь даўно стала кантрабанднай краінай. Усё, чым нельга гандляваць, можна было прадаваць пад выглядам «беларускага».

З іншага боку, усе апошнія ўнутрыдзяржаўныя пастановы з нагоды ручнога кіравання, кантралявання асартыменту, фіксацыі коштаў кажуць пра тое, што мы нават без гэтых расейскіх пагрозаў самі сябе даб’ем. Але ўсё гэтае беззаконне ў нас адбываецца паводле закону!

А тут высвятляецца, што ёсць яшчэ і закон ЕЭАЗ, які таксама трэба выконваць, нават калі ён супярэчыць унутраным законам. Ці паслухаецца наш урад у выпадку ўзніклых супярэчнасцяў ЕЭК? Не ўпэўнены. Маё меркаванне, што ўсё ў нас будзе развальвацца і далей паводле прынцыпу «ў 90-я ўзяў вас без штаноў і ў лапцях, і вярну ў зыходны стан», – іранізуе Аляксандр Малашка.

Эканамічнымі наступствамі падобных паводзінаў ён уважае, у першую чаргу, змены ўмоваў гандлю з Расеяй.

– Дапусцiм, што такое ЕЗ? Гэта збор правілаў, паводле якіх павінны дзейнічаць усе краіны-ўдзельніцы. Што будзе, калі нехта пачне гаварыць, я не хачу гэта, не буду тое? У яго адразу спытаюць: а навошта ў ЕЗ уваходзіў. Адпаведна, і ЕАЭЗ мае збор правілаў, выканання якіх патрабуе ад удзельнікаў.

Гэта значыць, мы павінны інтэгравацца ў нейкую агульную эканоміку. А тое мы на словах 20 гадоў будавалі Саюзную дзяржаву і так нічога і не пабудавалі, стварылі ЕЭАЗ, а ён толкам не працуе, таму што некаторыя ўдзельнікі пераследуюць выключна свой меркантыльны інтарэс.

Беларускія тавары на расейскі рынак уваходзяць лёгка і свабодна, а расейскія на беларускі мы абмяжоўваем. Але тады і Расея мае права зачыніць для нас свой рынак.

Раней падобныя дэмаршы былі, але ў асноўным яны тычыліся санкцыйнага спісу. Цяпер яны перайшлі на беларускія тавары. Калі ёсць дамоўленасці, іх сапраўды трэба выконваць, а не выбіраць, вось з гэтым пунктам мы згодныя, а гэты мы хочам, каб было, як у нас, – і пачынаецца перагульванне ў стылі 90-х.

Так, цяпер вельмі патрэбныя грошы і пачынаецца размова, давайце мы вам будзем усё прадаваць, таму што нам трэба склады разгрузіць. У беларуска-расейскіх гандлёвых стасунках пачалася методыка шантажу і пагрозаў з абодвух бакоў, – мяркуе эканаміст.

Аляксандр Малашка не выключае таго, што сам факт высоўвання падобнага ўльтыматуму мае не толькі эканамічную, але і палітычную падаплёку.

– Не выключана, што такім чынам хочуць націснуць і на палітычныя пытанні. У нас любяць казаць пра «ціск Захаду», у гэтым выпадку я сказаў бы, што пачаўся «сяброўскі брацкі ціск» з боку Расеі. І парушэнне правілаў гандлю ЕАЭЗ – гэта толькі зачэпка.

Цяпер у нас атрымліваецца, як у байцы Крылова. Слон, вядома ж, не раззлаваўся на моську, ён проста ідзе сваім шляхам. У Расеі ёсць сваё разуменне, куды трэба ісці і што рабіць. І яны яго прытрымліваюцца. І тут хтосьці надумаў паказаць свой характар і тое, што ён можа брахаць на Слана. Адпаведна Слон развярнуў хобат і дзьмухнуў на гэтую моську, каб яна крыху спалохалася.

Што за гэтым можа рушыць? Ёсць такое ваеннае паняцце – «прымус да міру». Думаю, і ад Лукашэнкі дамагаюцца таго, каб ягоная палітыка была ўзгодненай, тым больш, яшчэ летась у верасні ён нешта наабяцаў, але нічога не выканаў. Цяпер яму даюць зразумець, што абяцанае трэба выконваць.

І гаворка зусім не пра здачу суверэнітэту, як цяпер шмат хто кажа. На мой погляд, пытанне ідзе ўсё ж пра змяняльнасць улады. Не падобна, каб Пуцін проста так заплюшчыў вочы на невыкананне гэтага патрабавання. А цяпер ён разумее, што яму давядзецца прыкрываць кагосьці і адказваць за некага і на міжнародным узроўні. Пры гэтым у яго сваіх праблемаў з Навальным хапае.

Ніхто да гэтага часу не ведае, пра што ішла гаворка ў Сочы апошні раз. Але наўрад ці там усё адбылося так, як паказваюць на фотаздымках, мяркуючы з таго, што сталі з'яўляцца такія заявы ЕЭК. Я думаю, у Сочы было пастаўленае больш жорстка пытанне пра трансфер улады. І для таго каб Лукашэнка зразумеў, што гэта не жарты, пачалася такая, пакуль маленькая, дэманстрацыя сілы.

Хутчэй за ўсё, у найбліжэйшы час з вуснаў Мацвіенкі, Пяскова, Лаўрова як бы няўзнак пачнуць падымацца і іншыя пытанні, якія будуць выклікаць здзіўленне ў прыхільнікаў сяброўства і інтэграцыі. І незадаволенасць Мацвіенкі няроўнымі канкурэнтнымі ўмовамі для кветкаводаў, сваіх і замежных, – гэта далёка не апошні крок з боку Расеі. Думаю, пакуль яны пастанавілі: зойдзем з пешак. Але там ёсць і іншыя фігуры на дошцы, – прыводзіць алегорыю эксперт.