Віталь Портнікаў: Заявы Лукашэнкі аб ядзернай зброі выглядаюць беспараднымі
7- 14.06.2023, 22:40
- 24,528
Беларускі дыктатар - толькі дэкарацыя.
Лукашэнка загаварыў аб ядзерным апакаліпсісе. Дыктатар заявіў, што Беларусь атрымала ад Расеі бомбы ў тры разы больш магутныя, чым былі ў Хірасіме і Нагасакі.
Хто напраўду стаіць за гэтымі заявамі: Крэмль або беларускі дыктатар? Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з вядомым украінскім палітолагам і публіцыстам Віталём Портнікавым.
- Цалкам відавочна, што калі Лукашэнка гаворыць пра ядзерную зброю, ён не можа дзейнічаць самастойна. Пагатоў усе ягоныя словы былі выказаныя ў інтэрв'ю Вользе Скабеевай, якая знарок для гэтага прыехала ў Беларусь. Ясна, што гэта арганізаваная Масквой іміджавая акцыя. Яшчэ адзін сігнал, які, на маю думку, мае два адгалінаванні. Першае — пасланне Захаду, што мы можам скарыстацца ядзернай зброяй так, каб не несці за гэта адказнасць. Другое — уладам Украіны, што калі мы пачнём на вас напад з боку Беларусі, нават не думайце пераходзіць на яе тэрыторыю і пагражаць рэжыму Лукашэнкі, бо мы ўжывём ядзерную зброю.
Аднак усё гэта выглядае беспарадным, бо нават у гэтай сітуацыі Лукашэнка падкрэслівае, што будзе вымушаны затэлефанаваць Пуціну. Пастанову будзе прымаць не ён. Калі ўявіць сабе такую тэлефонную размову, калі Лукашэнка кажа: «Я хачу ўжыць ядзерную зброю», а Пуцін яму адмаўляе, то ніякай ядзернай зброі няма. А калі ўявіць, што тэлефануе Пуцін і кажа, што хоча ўжыць ЯЗ, то меркаванне Лукашэнкі нікога не будзе хваляваць, бо ён ёй не распараджаецца. Мне падаецца, што гэта відавочныя рэчы.
- Да каго больш звернутыя гэтыя заявы: да Захаду ці Украіне?
- Думаю, што ён больш за ўсё палохае Захад. Украіну складана запалохаць ядзернай зброяй пасля ўсіх злачынстваў, якія былі ўчыненыя на ўкраінскай зямлі і пасля таго, што гавораць пра тое, што падрыў расейцамі Кахоўскай ГЭС можна прыраўнаваць да ўдару тактычнай ядзернай зброяй.
А вось ядзерная гульня з Захадам — улюбёная для расейскага кіраўніцтва. І вось гэтая ідэя, што «мы можам сысці ад адказнасці, ніхто не прымусіць нас адказваць, бо гэта будзем не мы», гэта тое, што выказваецца ў артыкуле прыдуркаватага Сяргея Караганава, які прапануе ўжыць ядзерную зброю па еўрапейскіх краінах у надзеі, што краіны Захаду не будуць адказваць.
Цалкам магу меркаваць, што Караганаў выказвае ўласную думку, каб спадабацца ўладзе, але цалкам відавочна, што такія людзі паўтараюць тое, што могуць гаварыць у кулуарах. Аднак у кулуарах гэта могуць гаварыць не сур'ёзна, а знаходзячыся ў шаленстве праз тое, што не выпадае рэалізаваць тыя планы, якія чэкісты снавалі дзесяцігоддзямі. Аднак гэта не адбіваецца на сутнасці праблемы.
— Наколькі імаверны сцэнар, які апісвае амэрыканскі гісторык Юрый Фяльшцінскі: Пуцін рукамі Лукашэнкі наносіць удар па Варшаве або Вільні, а ўдар у адказ прыпадае на Беларусь?
- Пуцін не можа нанесці ядзерны ўдар па Варшаве або Вільні рукамі Лукашэнкі. Лукашэнка сам гэта прызнае. Усе коды знаходзяцца ў руках аднаго чалавека - і гэта Пуцін. Для таго, каб ужыць ядзерную зброю, неабходна, каб Пуцін прыняў такую пастанову. Фармальна Пуцін можа прыняць гэтую пастанову на просьбу Лукашэнкі, але адказнасць будзе толькі на ім. Беларусь - не ядзерная краіна, Лукашэнка не можа яе ўжыць, толькі прасіць. Гэтак жа сама, як і краіны NATO, якія не маюць ядзернай зброі, могуць звярнуцца да краін, якія яе маюць, але пастанову аб ужыванні будзе прымаць не прэзідэнт Польшчы, не прэзідэнт Латвіі, не прэзідэнт Літвы, а прэзідэнт ЗША і прэзідэнт Францыі. Проста з прычыны таго, што прэзідэнты Польшчы і Літвы не маюць тэхнічнай магчымасці яе ужыць.
Лукашэнка таксама не мае; для таго, каб Пуцін зрабіў нешта ягонымі рукамі, маюць быць змены ў самой працэдуры ўжывання ядзернай зброі. Прасцей кажучы, у Лукашэнкі мае з'явіцца ядзерны куфэрак з кодамі, і гэты куфэрак мае быць незалежны ад таго, які мае Пуцін.
Прасцей кажучы, Беларусь мае стаць ядзернай дзяржавай, як Паўночная Карэя. Бо Кім Чэн Ын не пытаецца Пуціна, выпускаць яму ракеты або не. У выпадку з Беларуссю нічога такога няма. Гэта мяне здзіўляе ў тым, што выказвае Фяльшцінскі. Лукашэнка таксама кажа Скабеевай: "Я магу хутка затэлефанаваць Пуціну". Так, безумоўна, Пуцін можа хутка адказаць. Але пастанову будзе прымаць менавіта Пуцін, а не Лукашэнка.
- Падчас аднаго з віткоў ядзернага шантажу Пуціна памочнік прэзідэнта ЗША ў бяспецы Джэйк Саліван заявіў, што Вашынгтон давёў да Крамля, што «ўсякае ўжыванне ядзернай зброі будзе мець катастрафічныя наступствы для Расеі». Ці будзе Захад даносіць такія пасланні Лукашэнку?
- Як будзе адказваць Захад - гэта пытанне Захаду. Але рэзідэнцыя Лукашэнкі, будынак Міністэрства абароны Беларусі - гэта не цэнтры прыняцця пастаноў. Цэнтры прыняцця пастаноў знаходзяцца ў іншым месце - Маскве. Лукашэнка можа толькі выступіць дэкарацыяй для прыняцця пастаноў. Гэта як у СССР: ядзерная зброя знаходзілася на тэрыторыі Украінскай ССР, Беларускай ССР, Казахскай ССР, але пастанова прымалася ў Маскве. Ці мог у гэтай сітуацыі быць удар па Кіеве або Менску? Так, мог бы. Але толькі ў рамках агульнага ужывання ядзернай зброі Савецкім Саюзам. Пытанне ў тым, якой зброяй будзе нанесены ўдар па цэнтрах прыняцця пастаноў і ці будзе ён нанесены - гэта пытанне другаснае. Так, удар можа быць і па тэрыторыі Беларусі, і па тэрыторыі Расеі. Бо тэрыторыя Беларусі як частка «саюзнай дзяржавы» таксама з'яўляецца цэллю для такога магчымага або, падкрэслю, немагчымага ўдару. Мы не ведаем, ці будзе нанесены ўдар, мы не ведаем, ці ёсць пратакол у выпадку такіх дзеянняў.
Вы кажаце, што памочнік прэзідэнта ЗША ў нацыянальнай бяспецы папярэдзіў Расею, што будзе адказ канвенцыйнай зброяй. Аднак пастанову аб ужыванні амэрыканскай зброі будзе прымаць прэзідэнт ЗША, а не памочнік. Пастанова аб удары па тэрыторыі Расеі, не тэрыторыі Беларусі, можа прывесці да ўдару па тэрыторыі ЗША.
Невядома, ці захоча нейкі амэрыканскі прэзідэнт браць на сябе такую адказнасць. Гэта ўсё тэорыя.
Вы маеце гарантыю, што калі ЗША прымуць пастанову аб удары канвенцыйнай зброяй па тэрыторыі РФ, прэзідэнт Расеі не наважыцца ўжыць ядзерную зброю па ЗША?
- Я думаю, ніхто не мог даць такія гарантыі.
- Менавіта з гэтай прычыны мы не ведаем, як будзе дзейнічаць прэзідэнт ЗША ў выпадку нанясення ўдару ядзернай краінай па няядзернай. Можа выявіцца, што рэакцыя будзе не такой, на якую мы разлічваем. Ці будзе такой, на якую разлічвае Расея. Мы ўвойдзем у стан поўнай невядомасці. Гэтым Пуцін і карыстаецца, бо такая невядомасць будзе катастрафічнай для міжнародных стасункаў.
Аднак я не бачу ніякага практычнага сэнсу ў такіх дзеяннях. Быў падрыў дамбы Кахоўскай ГЭС, прыкладна такой жа сілы ўдар будзе нанесены тактычнай ядзернай зброяй. І што гэта змяніла? Таму тут таксама ёсць пытанне аб сэнсе ўсяго гэтага. Бо ужыванне ядзернай зброі - гэта астатні ход. Далей хадоў ужо няма.
Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com
