«Рэформу» ЖКГ хочуць правесці за кошт грамадзян

Інакш улады проста не ўмеюць.

«На днях завяршыўся чарговы, ужо пяты, Кастрычніцкі эканамічны форум. Як звычайна, адной з тэм былі эканамічныя рэформы, толькі вось надзей і запалу ў параўнанні з папярэднімі форумамі паменшылася. Рэальных рэформ няма, але не таму, што яны не актуальныя», - піша выданне «Наше мнение».

Эканамічны рост такі слабы, што нават не заўважны: эканоміка Беларусі «аднаўляецца» ўслед за расейскай, але пры гэтым трохі больш павольна. Так, уласна, было і папярэднія гады, калі эканамічныя поспехі нашага галоўнага гандлёвага партнёра стваралі ўмовы для развіцця і нашай краіны. Але калі Расея ў перыяд бурнага росту ў 2000-я змагла назапасіць вялікія валютныя рэзервы, Беларусь назапасіла істотныя запазычанні.

Прынцыпова сітуацыя не мяняецца і сёння: рост золатавалютных рэзерваў суправаджаецца ростам замежнага доўгу. Уласна, гэтыя рэзервы не пераўзыходзяць абавязанні ў выплатах, якія маюць адбыцца на працягу дванаццаці месяцаў. Каля USD6 млрд павінны выплаціць органы дзяржкіравання, і амаль USD1,2 млрд трэба будзе аддаць па крэдытах, атрыманых прадпрыемствамі рэспублікі пад гарантыі ўрада. Прафіцыт замежнага гандлю ў некалькі сотняў мільёнаў не здольны аплаціць усе выплаты, а значыць, для выканання абавязанняў спатрэбяцца новыя пазыкі, якія павялічаць пазыковую нагрузку на наступныя гады.

Дрэнна і тое, што невялікі прафіцыт гандлю, які мы маем, з'яўляецца следствам парушэння нашых жа абавязанняў па дамовах, заключаных з Расеяй. Нам раптам пашчасціла стаць краінай, што экспартуе трапічную садавіну, мы нечакана навучыліся вырошчваць атлантычную фарэль і сёмгу. Гэтыя абставіны нароўні з тым фактам, што мы пастаўляем у ЕЗ мільёны тон нафтапрадуктаў у абыход існых беларуска-расейскіх пагадненняў, сталі дадатковым раздражняльнікам у адносінах з Расеяй.

Можна не сумнявацца, што ва ўрадзе добра разумеюць пра рэальныя перспектывы эканамічных калізій з Масквой, і тым не менш неабходныя структурныя рэформы так і не праводзяцца. Больш за тое, на апошнім Кастрычніцкім эканамічным форуме вуснамі першага віцэ-прэм'ера Васіля Мацюшэўскага агучана пазіцыя, якая апраўдвае бягучае становішча спраў: «Дыскрэдытацыя рэформаў горш за іх неправядзенне». Першы віцэ-прэм'ер мяркуе, што «рэформы павінны быць зразумелыя і прынятыя і тымі, хто іх будзе рабіць і тымі, чыё жыццё яны памяняюць».

Пасля столькіх гадоў абмеркаванняў саміх рэформаў гэтыя словы гучаць дзіўна. Бо за імі - прамая канстатацыя таго факту, што ўлады Беларусі не толькі не гатовая да рэформаў, але па сутнасці і не пачыналі рыхтавацца да іх.

Насуперак рэкамендацыям будзь-то Сусветнага банка або МВФ, якія прадугледжваюць пры падрыхтоўцы рэформаў іх абмеркаванне з усімі зацікаўленымі бакамі, у Беларусі ўсё адбывалася і працягвае адбывацца кулуарна: грамадства, інтарэсы якога будуць закрануты непасрэдна, аказалася вынесенае за дужкі. Выключэннем можна лічыць укіды ў СМІ інфармацыі аб долі, што аплачваецца дзяржавай, у паслугах ЖКГ, з намёкам на неабходнасць павелічэння іх кошту для насельніцтва. І што дзіўна, пры гэтым нічога не гаворыцца пра тое, што адначасова з гэтым мяркуецца знізіць кошт энергарэсурсаў для прадпрыемстваў, а гэта знізіць сабекошт прадукцыі, павялічыць рост аб'ёмаў вытворчасці і заробкаў, і ў выніку ўсе будуць у выйгрышы. Нічога не гаворыцца і пра адрасную дапамогу тым, каму патрэбна будзе падтрымка, у перыяд, пакуль рост дабрабыту грамадзян рэспублікі не перавысіць павелічэнне тарыфаў ЖКГ. Не трэба быць прарокам, каб прадказаць рэакцыю народа на такія ідэі, калі вядуць у цёмны тунэль і нават святло ў канцы не абяцаюць (прычым, незалежна ад краіны). Тэма ж неабходнай прыватызацыі дзяржаўных прадпрыемстваў у дзяржаўных мас-медыя наогул не фігуравала.

Простае тлумачэнне, чаму атрымалася менавіта так, ляжыць на паверхні, але яно не аднаскладовае, а комплекснае.

Для пачатку можна заўважыць, што ўся краіна - без нацяжак - гэта вялікая дзяржаўная карпарацыя. Усё так ці інакш падпарадкавана вертыкалі, створанай адным чалавекам вакол і для сябе. Экспэртная супольнасць, што схіляе за рэформы, таксама частка сістэмы, а значыць чыноўнікі, якія, бачачы праблему, ідуць за яе развязаннем да начальніка.

«Беларусі патрэбныя пераўтварэнні, але калі нават рухацца да гэтай мэты, то неабходна мяняць падыходы да прасоўвання рэформаў. Калі кансэнсус у гэтым пытанні немагчымы з уладай, лагічна хаця б паспрабаваць знайсці яго з грамадствам», - заключае выданне.