Фотафакт: Тры незвычайныя здымкі Менска

Гістарычныя кадры сталіцы нашай краіны.

У штотыднёвай рубрыцы «Фоташот» citydog.by паказаў рэдкія фота і відэа пра жыццё менчукоў - (і не вельмі) гадовай даўніны.

ЯК ЖЫЛІ МЕНЧУКИ ПАДЧАС НЭП

Архівіст Дзяніс Лісейчыкаў знайшоў у сваіх калекцыях вось такі на першы погляд звычайны здымак Менска ў гады НЭП. Але калі пачаць разглядаць фота, адкрываецца тая самая душа страчанага горада.

Вось што піша Дзяніс: «Людзі актыўна карыстаюцца балконамі для адпачынку. Безліч адчыненых фортак. Шыльды з рэкламай швейных машынак і газовак, смачныя «Піва і портэр». І сімпатычная банда малалетніх хуліганаў.

У каментарах краязнаўца Павел Растоўцаў тлумачыць, што гэта выгляд з двара Нова-Мясніцкай на скрыжаванне з Мясніцкай. Направа на Мясніцкай праз метраў 50-70 будзе плошча Нізкага Рынку. Калі прыгледзіцеся, па цэнтры фота - брама, дакладней, уваход на тэрыторыю мясных шэрагаў.

А гісторык Сяргей Шупа прапануе параўнаць, як выглядае гэтая вуліца цяпер.

ЗДЫМКІ ПІКНІКА НА ФОНЕ ВАЙНЫ

Гэты незвычайны здымак апублікавалі ў супольнасці «Менск Фота Гісторыя Навіны» ў канцы 2017 года. Фота зрабілі ці то ў 1942-м, ці то ў 1944 годзе: нямецкія медсёстры зладзілі пікнік з выглядам на Дом ураду. Жанчыны сядзяць на даху аднаго з карпусоў універсітэцкага гарадка БДУ, у гады вайны там размяшчаўся нямецкі шпіталь.

Здымак унікальны ў першую чаргу незвычайнымі ракурсам і гісторыяй. Фотаздымкі, на якіх адлюстраванае штодзённае жыццё Менска, тым больш у часы Другой сусветнай, вельмі рэдкія ў калекцыях краязнаўцаў. А тут яшчэ і такі незвычайны сюжэт: акупацыя, у 100 метрах параненыя жаўнеры, у 500 метрах - катавальня СС, дзе гінулі падпольшчыкі. І такі ідылічны малюнак. Вось яшчэ адзін здымак з серыі.

Пасля вызвалення Менска ад нацыстаў будынак хімфака, на даху якога загаралі медсёстры, практычна згарэў. Вось што ўспамінала дацэнт БДУ, кандыдат хімічных навук Г. Лазерка: «Менск убачыла ў жахлівым стане, адны руіны. Аднаўлялі ацалелы двухпавярховы корпус фізмата, рыхтавалі інтэрнат на вул. Няміга, 21, вызвалялі разбураны хімфак ад сплаўленых у пажары ложкаў нямецкага шпіталя. На ацалелых парканах, сценах адны надпісы «Адновім цябе, родны Менск».

Насупраць сучаснага галоўнага корпуса (БДУ) стаяў трохпавярховы будынак, дзе размяшчалася СС. Тут жа загінуў студэнт IV курса хімфака Жорж Фалевіч. З падпольнай групы засталася адна Ніна Ярмоленка (Драздоўская), мая аднакурсніца. Сцены будынка ўсеяныя надпісамі «Адпомсціце за нас», «Мы паміраем за Радзіму», «Не вынес катаванняў, але не выдаў». Убачыўшы гэта, мы страцілі сон і спакой. Вокны дома ўрада залепленыя крыж накрыж палоскамі. У разбітым горадзе няма святла, вады».