Чым беларус адрозніваецца ад расейца?

Гэтыя народы адзіным цэлым ніколі не былі і не стануць.

Сёння Лукашэнка зноў адзначыўся скандальнай заявай наконт Расеі: «Мы самі расейцы, нас немагчыма сутыкнуць адзін з адным. Беларус - гэта расеец са знакам якасці», - заявіў дыктатар.

Ці так гэта напраўду? Прыводзім вам тэкст блогера Віктара Нікіценкі, які паспрабаваў разабрацца ў адрозненнях паміж беларусамі і расейцамі.

У святле частых заяў аб тым, што расейцы і беларусы — адзін народ, у мяне з'явілася непераадольная патрэба разбурыць гэты міф і давесці адваротнае, з той простай прычыны, што міф гэты згубны.

А праўда сярод нас і бліскае жывымі фарбамі.

Адразу адзначу, што ў якасці довадаў я не буду прыводзіць сумнеўныя тэксты з тоўстых кніг пра гісторыю ўзнікнення двух народаў, а падзялюся толькі суб'ектыўнымі назіраннямі: агульныя рысы характараў, мадэлі паводзінаў беларусаў і расейцаў у натуральных працоўных і бытавых умовах.

Галоўным адрозненнем расейскага чалавека ад беларуса з'яўляецца магутная эмацыйнасць, і як дапаўненні - максімалізм і крайнасць меркаванняў. Мабыць, гэтыя ўласцівасці займаюць галоўную ролю ў параўнальным аналізе і з'яўляюцца ключавымі. Беларус у гэтым сэнсе - антыпод расейца: ён прагматычны, спакойны, не любіць крайнасцяў, не схільны да рэзкіх зменаў настрою, як ягоны ўсходні сусед.

Сляпое падпарадкаванне ідэям, лозунгам, «спачатку працэс, а потым развагі», бестурботнасць вельмі часта бяруць верх у паводзінах расейца і прыводзяць да адмоўных, разбуральных, ірацыянальных вынікаў. Манера расейца «доўга запрагаць, але затое хутка ехаць», на маю думку, менш праўдзівая, чым штодзённае «спантанна ўскочыць і панесціся ў невядомасць». Парывістасць расейца і разважнасць беларуса - гэтыя прыкметы таксама вельмі прыкметныя ў публічнай прасторы.

Наступнай, ужо пазітыўнай якасцю, якая сведчыць аб непадобнасці расейца на беларуса, з'яўляецца бязмерная расейская адкрытасць да незнаёмага чалавека (ксенафілія), непасрэднасць у стасунках з ім, талент універсальнага ўспрымання і прыняцця розных людзей. Усё ж варта прызнаць, што беларус увабраў у сябе заходнія шаблоны сацыяльнай камунікацыі і схільны больш да персаналізму і ізаляцыянізму, чым да калектывізму і сінэргетычнай аддачы.

У той жа час у расейца і беларуса маецца агульная «родная пляма» - кумірафілія. Беларуская любоў — узвялічваць лідараў — выяўляецца ярчэй, і мае свае спецыфічныя асаблівасці праз палітычную сістэму, якая замацавала аўтарытарную свядомасць.

Расеец - анархічны, нестабільны кумірафіл. Ён актыўна імкнецца да прасторы вонкавай, пры ўсім сваім манархічна-рэлігійным разуменні свету, у цэнтры якога можа апынуцца нават зэдлік. Дарэчы, манархічны аспект ні ў якім разе не ўступае ў супярэчнасць з анархічным, бо расейскія памкненні накіраваныя ў нябёсы( свабоду і Бога), а не ў аб'ект (манарха, гаспадара). Гэта тлумачыць, я мяркую, тое, чаму расейскія манархісты стагоддзе таму станавіліся анархістамі, і наадварот.

Беларускі кансерватызм, любоў да нежывой атрыбутыкі, помнікаў, якія сімвалізуюць «гаспадара», «павадыра», «гаспадара», агаляюць унікальны феномен, менш уласцівы для расейцаў, — фанатычны фетышызм.

Паказваючы трапяткую цягу да пабудаваных бібліятэк, дамоў, лужкоў, скульптур, агародаў, беларус утойвае духоўную пустэчу тут і цяпер, стварае камфортны фон, які маскіруе праўду аб сабе самім сёння. Беларусы — пазёры, якія ўважаюць за важнае выклікаць ілюзію дабрабыту і вырабіць уражанне на навакольных. Беларус будзе ездзіць на дарагім аўто за 10 тысяч даляраў, хадзіць у новых туфлях, шапцы, але ў кватэры яго будзе бедная, без рамонту і асаблівых умоў абстаноўка ў стылі «Назад у СССР».

Часта ў тузе ад безвыходнасці, адсутнасці перспектыў, беларус, па маладушнасці сваёй, любіць чапляцца за эфектныя прамовы банальных папулістаў, народных лісліўцаў, якія кажуць тое, што пакутнік хоча пачуць у гэты момант часу. Фактычна, расейцы таксама любяць займацца самападманам, ставіць ілгуноў і блазнаў у цэнтр увагі.

Выяўляючы велізарны крэдыт даверу да кіраўнікоў, увесь час паўтараючы свае памылкі, не заканчваючы пачатае да канца, і перамыкаючыся на новыя пачынанні, расейскі чалавек умацоўвае агульнанацыянальную бязвольнасць, закладнікам якой, дарэчы, з'яўляецца добраахвотна, хоць можа гэта змяніць, калі моцна таго захоча. А вось цярплівы беларус, у адрозненне аб расейца, павольна, але скрупулёзна ўмее даводзіць пачатую справу да лагічнага заканчэння, нават калі гэты працэс не мае ўжо ніякага сэнсу.

Расейцы надта любяць руйнаваць усё ранейшае і будаваць на абломках новае, схільныя да авантурызму і рэвалюцыйнага метаду развязання праблем. Беларускае ўменне памятаць і захоўваць сваю гісторыю і расейскі навык імгненна забываць мінулае, сціраючы ў памяці балючыя старонкі — кардынальна іншыя ўяўленні аб дзяржаўным будаўніцтве.

Памылкова казаць, што лянота і рабства прыйшлі ў Беларусь і Расею ад маскалёў. Напрыклад, беларуская недаверлівасць, падазронасць і прыбалтыйская флегматычнасць, як рэгрэсіўныя і асабліва мясцовыя якасці, агулам не ўласцівыя маскоўцам, азіятам і ўсходнім народам, а тым больш — этнічным расейцам. Нявольніцтва ў Расеі — прадукт царквы. А адсутнасць культуры, бестактоўнасць, духоўная цемра - следства неадукаванасці сялянскага асяроддзя.

Пакорлівасць, боязь праўды і латэнтная ксенафобія - гэта падмурак, на якім будуецца аўтакратычная ўлада ў Беларусі. Інфантылізм дамінуе ў асобе беларуса і з'яўляецца іманентным, і часцяком свой патэнцыял ён не хоча раскрываць праз нясмеласць і тую ж ксенафобію.

Дурасць, здольнасць публічна каяцца, бунтарства - гэтыя расейскія рысы беларусу абсалютна чужыя, незразумелыя і ўспрымаюцца адмоўна. У гэтай сувязі якая можа ісці гаворка аб адзіным народзе? Ніколі расейцы і беларусы не былі такімі, а проста жылі пад адным вялікім акупацыйным дахам. Міф аб адзінстве Інтэрнацыяналу прыдумалі захопнікі - бальшавікі, якія ў дэталі і адрознасці этнічных груп унікаць не прагнулі, маючы ў распараджэнні 1/7 часткі сушы.

Разняволенасць расейца і скаванасць беларуса — яшчэ адзін довад, што гэтыя два прадстаўнікі ўсходнееўрапейскіх народаў адрозніваюцца адзін ад аднаго. Цягавітасць, сіла волі расейцам уласцівыя больш, чым беларусу. Ласкавая, паветраная беларуская мова і рупарная, ветраная расейская гутарка ўплываюць на ўспрыманне і ацэнку суразмоўцы.

Душэўная прастата і гасціннасць - арганічная, неад'емная частка расейскага характару, якая выяўляецца мацней, чым у беларуса. Беларусам зробленая прышчэпка ў выглядзе польскага гонару і каталіцызму, якая на расейскай тэрыторыі не прыжылася і раптоўна знікла.

Без сумневаў, беларусы і расейцы - два розныя народы, таму нацыяналісты з Беларусі абсалютна маюць рацыю, калі кажуць пра культурна-сацыяльную ідэнтычнасць сваёй краіны, нагадваючы пра гісторыю жыцця сваіх продкаў за Вялікім Княствам Літоўскім. Нягледзячы на істотную рознасць, геаграфічна блізкія суседзі, як супрацьлегласці, прыцягваюцца, што назіраецца ў скачкападобных, але стабільных беларуска-расейскіх стасунках. Беларусы вучацца ў расейцаў добраму і дрэннаму досведу, як у кожным грамадстве, вывучаюць новыя словы, дыялекты...на жаль, капіююць негатыўныя павевы шоў-бізнэсу, хамскія звычкі свецкіх акул. Многае з таго, што навязвае Расея праз ТБ Беларусі, дэманструючы непрымальную форму імперскай размовы з іншымі дзяржавамі, усё ж не прымаецца заходнім суседам, хоць і ўбачыць гэты пратэст і непрыманне цалкам складана ў Беларусі.

У канчатковым выніку, беларусы застаюцца беларусамі, а расейцы прадаўжаюць быць расейцамі. І гэтая акалічнасць толькі ўмацоўвае той факт, што гэтыя народы адзіным цэлым ніколі не былі і не стануць.