Як у «змаганні з п'янствам» СССР здабыў поспех толькі ў карыкатурах

На заклікі прапаганды людзі адказвалі сатырычнымі прыпеўкамі.

Амаль сто гадоў таму назад выйшаў першы выпуск сатырычнага часопіса «Кракадзіл», які на доўгія гады стаў адзіным Усесаюзным сатырычным выданнем. Падшыўкі часопіса, сімвалам якога быў чырвоны кракадзіл з віламі, захоўваліся ў многіх савецкіх сем'ях, бо тыраж выдання дасягаў 6,5 мільёна асобнікаў. Давайце паглядзім на карыкатуры пра барацьбу з п'янствам з легендарнага часопіса, піша bigpicture.ru.

У пасляваенным СССР некалькі разоў спрабавалі перамагчы п'янства. У 1958 годзе абвясцілі бой гарэлцы. Яе забаранілі прадаваць ва ўсіх пунктах грамадскага харчавання (за выключэннем рэстарацыяў), у непасрэднай блізкасці ад прамысловых прадпрыемстваў, навучальных устаноў, а таксама ў месцах масавых гулянняў. Праз 14 гадоў узяліся за аб'ёмы вытворчасці. Заводы сталі выпускаць больш віна і піва, але менш моцнага алкаголю. Па ўсёй краіне былі створаны лячэбна-працоўныя прафілакторыі, куды аматараў закласці за каўнер адпраўлялі прымусова. А з фільмаў пачалі актыўна выразаць сцэны, у якіх героі разліваюць і перакульваюць.

Само сабой, на поўную магутнасць працавала машына прапаганды. Часопісы і газеты пачкамі друкавалі карыкатуры, якія выкрываюць алкаголікаў і самагоншчыкаў. Многія з іх былі вельмі дасціпнымі.

Пра тое, наколькі паспяховай была кампанія 1972 года, можна меркаваць з наступных статыстычных звестак. Спажыванне алкаголю, якое не перавышала 5 літраў на чалавека ў год ні ў Расейскай імперыі, ні ў эпоху сталінізму, да канца 70-х дасягнула адзнакі ў 10,5 літраў. А з улікам падпольнай самагонкі - перавышала 14 літраў. Паводле ацэнак, такі ўзровень быў эквівалентны прыкладна 60 бутэлькам гарэлкі ў год на кожнага дарослага мужчыну, выключаючы невялікую колькасць непітушчых.

Таму ў 1985 годзе разгарнулі беспрэцэдэнтна маштабную вайну з этылавым спіртам. Усім партыйным арганізацыям было загадана «рашуча і паўсюдна ўзмацніць барацьбу»; у кожнай рэспубліцы зрабілі больш жорсткім адміністрацыйныя і крымінальныя пакаранні за правапарушэнні, звязаныя з алкаголем. Упершыню дзяржава пайшла на зніжэнне даходаў ад спіртнога, якія былі вельмі значным артыкулам дзяржбюджэту (блізу 30%).

Па ўсёй краіне сталі распаўсюджваць артыкул акадэміка Вуглова, у якім ён даказваў, што п'янства не ўласціва нашаму народу. Велізарная колькасць профільных крамаў была закрытая. Усім астатнім дазвалялі прадаваць алкаголь толькі з двух гадзін дня да сямі.

Народны фальклор між тым папаўняўся выдатна:

В шесть утра поет петух, в восемь — Пугачева.

Магазин закрыт до двух, ключ — у Горбачева.

На недельку, до второго закопаем Горбачева.

Откопаем Брежнева — будем пить по-прежнему.

Спасибо партии родной, что нету водки в выходной!

Но ты не плачь, моя Маруся, — одеколона я напьюся!

Але неўзабаве Саюзу не стала, і пачаліся 90-е...