Пуціну цяжка

Інтэрв'ю кіраўніка «Растэха» аб тым, што адбываецца ў расейскай уладзе.

РБК у ноч на панядзелак апублікаваў даўно чаканае інтэрв'ю кіраўніка дзяржкарпарацыі «Растэх» Сяргея Чэмезава – чалавека, якога называюць адным з найбольш блізкіх да Уладзіміра Пуціна людзей.

«Разумная апазіцыя» і поп Гапон

Інтэрв'ю чакалі таму, што ў разгар пратэстаў у Маскве ў жніўні РБК апублікавала ўрывак з яго, у якім Чэмезаў – нечакана для многіх - выказаў нейкае разуменне матываў пратэстоўцаў:

Відавочна, што людзі моцна раздражнёныя, і гэта не на карысць нікому. Агулам мая грамадзянская пазіцыя такая: наяўнасць разумнай апазіцыі ідзе на карысць усякаму органу, прадстаўнічаму сходу і ў канчатковым рахунку дзяржаве.

З поўнага тэксту інтэрв'ю гэтыя словы, як і ўказанне на тое, што «калі апазіцыйныя кандыдаты пройдуць у Масгардуму, гэта будзе нават карысна», не зніклі, але ў кантэксце яны гучаць зусім не так міралюбіва, чым без яго: выказванню пра «разумную апазіцыю» папярэднічае думка пра тое, што «прамысловасці і бізнэсу не патрэбныя ўзрушэнні». Чэмезаў таксама кажа, што пратэсты павінны быць у рамках закона: «Правакацыі да дабра не давядуць. Успомніце гісторыю: папа Гапона, крывавую нядзелю – да чаго гэта прывяло».

«Ён бы, напэўна, з задавальненнем пайшоў адпачываць»

З іншых палітычных выказванняў асаблівую цікавасць выклікае, вядома, меркаванне Чэмезава пра будучыню Пуціна. Кіраўнік «Растэха», знаёмы з Пуціным яшчэ з 1980-х, з дрэздэнскіх часоў, сцвярджае, што прэзідэнт «напэўна, з задавальненнем пайшоў бы адпачываць», бо, «калі казаць па-чалавечы, яму цяжка, вядома». У кожным выпадку, мяркуе Чэмезаў, спасылаючыся на Канстытуцыю, Пуціну давядзецца сысці са сваёй пасады ў 2024 годзе. «Напэўна, нейкую іншую пасаду можа заняць», - рэзюмуе кіраўнік «Растэха». Пры гэтым, на думку Чэмезава, тэарэтычна можна ўнесці якія-небудзь змены ў Канстытуцыю, але якія менавіта – ён сказаць не можа.

Пры гэтым Чэмезаў катэгарычна адхіліў тэорыю палітолага Яўгена Мінчанкі аб тым, што ён з'яўляецца сябрам нейкага «Палітбюро 2.0», якое разам з Пуціным прымае калегіяльныя пастановы.

- Шчыра кажучы, у мяне гэта заўсёды выклікала ўсмешку. Будуюць нейкія гіпотэзы, сістэмы сувязяў. Што такое «Палітбюро 2.0»? Як быццам мы збіраемся, нейкія прызначэнні абмяркоўваем. Я ведаю многіх з гэтых людзей, але ніякіх асаблівых сходаў з імі мы не праводзім ніколі.

- Гэта значыць, калегіяльных пастаноў няма?

- Ды ну што вы, глупства якое.

Мінчанка ў сваім тэлеграм-канале «Палітбюро 2.0» пракаментаваў гэта так:

Аргументацыя Чэмезава («мы ў такім складзе не збіраемся») не мае дачынення да канцэпцыі, бо аўтар «Палітбюро 2.0» апісвае яго як сеткавую структуру, у якой у кожнага з членаў свая зона адказнасці. Прэзідэнт умешваецца, калі інтарэсы ўдзельнікаў кіроўнай кааліцыі прыходзяць у супярэчнасць.

У той жа час практычна ўсе інтэрв'ю Чэмезава з'яўляюцца пацвярджэннем канцэпцыі «Палітбюро 2.0». Мы бачым чалавека, які не займае фармальных пасад у вертыкалі выканаўчай улады, але больш уплывовы, чым кожны член ўрада.

«Цалкам закрыць краіну тэхнічна немагчыма»

Менавіта гэтая фраза вынесеная РБК у загаловак інтэрв'ю. Маецца на ўвазе так званы «суверэнны інтэрнэт». Чэмезаў пацвярджае, што структуры «Растэха» тэарэтычна могуць узяць удзел у распрацоўцы абсталявання для выканання закона аб суверэнным Рунэце (пакуль, з ягоных слоў, такой задачы не стаяла), але адключаць Расею ад інтэрнэту ніхто не хоча і не можа: «Гэта каштавацьме вельмі вялікіх грошай, і трэба шмат сіл выдаткаваць на гэта».

«Асноўным выклікам» для краіны Чэмезаў уважае лічбавую эканоміку. Пры гэтым вялікая частка інтэрв'ю прысвечаная развіццю розных сістэм электроннага сачэння за людзьмі: са слоў Чэмезава, спецслужбы ўжо ў стане даведацца змесціва смартфона кожнага чалавека, і аб прыватнасці ў будучыні казаць не давядзецца. Затое свет будзе больш бяспечным, калі паўсюль будуць камеры назірання. Як у Манака.

Чэмезаў не выключае магчымасці рэбрэндынгу самалётаў Superjet пасля катастрофы ў Шарамецьеве: «Тым больш, можна зрабіць наша расейскае імя». Жартаўнікі ў інтэрнэце ўжо прапанавалі «Дзяржбюджэт».

У дачыненнях з Украінай кіраўнік «Растэха» пакуль не адчувае ніякіх зменаў - хоць у ролі актора «Квартала 95» Уладзімір Зяленскі быў «выдатным».

Пратэсты супраць смеццевых палігонаў пачаліся таму, што «адкрылі скрыню Пандоры» (хто менавіта – Чэмезаў не кажа, але, мяркуючы з усяго, гэта быў прэзідэнт Пуцін, які загадаў ліквідаваць сметнішча ў Кучыне). «А калі б вось не чапалі, так бы валілі ўсё ў зямлю і закопвалі... Вельмі шмат, вядома, тут папулісцкіх рэчаў. Той жа Гудкоў усю сваю перадвыбарчую кампанію пабудаваў на смеццевай тэме» (незразумела, на якіх выбарах, бо да выбараў у Масгардуму яго не дапусцілі. – РС).

Паволі краіна развіваецца. Бо зусім яшчэ нядаўна, у пачатку 2000-х, узгадайце, як было няпроста.

«Быць палітыкам - гэта не маё», – завочна адказвае Чэмезаў каментатарам, якія прадказваюць яму ледзь не прэм'ерскую пасаду.

Кіраўнік «Растэха» прызнаў, што валодае кватэрай, пра якую пісаў Навальны, але не мяркуе, што яна каштуе 5 мільярдаў рублёў. Сам сябе (з афіцыйнымі даходамі ў сотні мільёнаў рублёў на год) ён называе не «багатым», а «заможным» чалавекам.