У Беларусі за апошнія месяцы моцна падаражэў алей

Сланечнікавы алей уваходзіць у пералік сацыяльна значных тавараў.

Kp.by паспрабавала разабрацца, чаму так хутка растуць кошты алею, які ў пераліку сацыяльна значных тавараў.

- Неўзабаве давядзецца пераходзіць на здаровае харчаванне без смажанага. Паглядзі на цэннік: бутэлька сланечнікавага алею - амаль 4 рублі! - чуюць журналісты эмацыйную тыраду каля прылаўка. У паліцы з раслінным алеем стаіць маладая пара. Хлопец круціць у руках бутэльку расліннага алею.

- Ну, можа, кошт такі, таму што алей не проста сланечнікавы, а, як напісана, «з дадаваннем аліўкавага»? - мяркуе ён. - Хоць у кожным выпадку нейкі перабор: 3 рублі 99 капеек. І гэта нават не за літр, а ўсяго за 810 мілілітраў.

- А цяпер днём з агнём не адшукаеш упакоўку літровую або кілаграмовую, - падключаецца да размовы жанчына сярэдняга ўзросту, якая стаіць тут жа ля прылаўка. - Калі алей - то 0,8 літра, 780 грам, 850 грам. Або пачак сметанковага: двухсотграмовых няма даўно, а, вось напрыклад, 172 грамы - калі ласка. Ну а пра кошты я ўвогуле маўчу: алей даражэе, здаецца, кожны дзень, таннейшага за тры рублі за бутэльку ў крамах ужо і не знайсці...

Сярэдні кошт за літр - 3,6 - 3,8 рубля

Факт ёсць факт: алей сапраўды падаражэў. Журналісты паглядзелі цэннікі ў крамах чатырох гандлёвых сетак.

Дзеля справядлівасці: бутэльку коштам, меншым за тры рублі знайсці ўдалося. 0,8 літра расейскага (выраблена на Кубані) сланечнікавага алею ў адным з гандлёвых пунктаў прапануецца за 2,86 рубля. Гэта алей «сланечнікавы рафінаваны дэзадараваны вымаражаны». Нібыта таннейшы - 2,79 рубля - алей «рапсава-сланечнікавы», але і ў бутэльцы ўсяго 780 грам.

Цэны адрозніваюцца ў залежнасці ад сеткі: бутэлька таго самага «алею з дадаваннем аліўкавага», вакол якой вялі размову хлопец і дзяўчына, стаіць у розных крамах ад 3,49 да 3,99 рубля. У траўні менавіта такая бутэлька алею каштавала 2 рубля 29 капеек. Рост кошту амаль удвая ўсяго за паўгода ўражвае, што і казаць.

Аліўкавы алей, зразумелая справа, заўсёды даражэйшы за сланечнікавы, але цэннік таксама расце: у залежнасці ад адціску і іншых кандыцый прадукту каштаваць паўлітровая бутэлечка можа ад 20 рублёў. Яшчэ некалькі месяцаў таму можна было знайсці за 15.

Кошты алею рэгулюе дзяржава

Пра тое, што сланечнікавы алей даражэе, кажа і афіцыйная статыстыка. Больш за тое, паводле звестак Нацыянальнага статыстычнага камітэта гэты патрэбны на кожнай кухні прадукт у ліку лідараў кастрычніцкага топа дадавання ў кошце - за месяц ён павялічыўся амаль на 7%.

Адзначым, што сланечнікавы алей уваходзіць у пералік сацыяльна значных тавараў, кошты якіх рэгулююцца дзяржавай. Усяго ў пераліку блізу 20 пазіцый, у тым ліку мука, масла сметанковае, рыба свежая з сямейства карпавых, курыныя яйкі, некаторыя катэгорыі мяса і мясных прадуктаў.

Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю гэты спіс зацвердзіла яшчэ ў красавіку гэтага года і некалькі разоў падаўжала дзяржрэгуляванне коштаў, апошні раз - 12 кастрычніка. Гэта азначае, што да 31 снежня прадаўцы ўсіх формаў уласнасці абмежаваныя ў суме максімальнай надбаўкі, якая ўключаецца ў кошт, што выплачваецца канчатковымі спажыўцамі, гэта значыць, усімі намі.

Дарэчы, кошты правярае і кантралюе не толькі МАРГ. Федэрацыя прафсаюзаў - а менавіта яна вясной выступіла з ініцыятывай увядзення мараторыя на рост коштаў сацыяльна значных тавараў - таксама штомесяц праводзіць маніторынг коштаў найважнейшых тавараў і паслуг ва ўсіх раённых цэнтрах Беларусі.

- Кастрычнік гэтага года мы параўналі з кастрычнікам мінулага. Агулам мы можам канстатаваць, што кошты засталіся ў межах адсотка інфляцыі, вышэй у асноўных пазіцыях яны не падняліся. Але на шэраг пазіцый мы ўсё ж зафіксавалі, з нашага пункту гледжання, дастаткова істотны рост коштаў. Перш за ўсё, гэта алей, крупы грачаныя, рыс, рыба і асобныя пазіцыі садавіны - яблыкі і цытрусавыя. Наша даследаванне паказала, што гэта падаражанне звязанае з тым, што крупы грачаныя, рыс, алей – прадукты, якія завозяцца. У нас яны растуць у невялікай колькасці, калі мы гаворым пра крупы. З улікам гэтага мы сутыкнуліся з ростам коштаў, - адзначыла намесніца старшыні Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі Алены Манкевіч пасля маніторынгу кастрычніцкіх коштаў.

ЗВАНОК ПАСТАЎШЧЫКУ

- Канчатковы кошт сланечнікавага алею залежыць ад некалькіх фактараў, - распавёў на ўмовах ананімнасці прадстаўнік кампаніі-пастаўшчыка харчавання. - Па-першае, у Расеі і Украіне, адкуль завозяць сланечнікавы алей, сёлета няўрод. У верасні ў Расеі кошты сланечніку выраслі прыкладна на 30-35%, а на сланечнікавы алей - 20-25%. Гэта аўтаматычна прывяло да таго, што кошты алею на прылаўках беларускіх крамаў сталі расці. Па-другое, алей набываецца за валюту, курс, як мы ўсе ведаем, паступова расце. І як будзе развівацца сітуацыя на валютным рынку нават у найбліжэйшыя месяцы, не можа спрагназаваць ніхто. Яшчэ адзін момант - пандэмія і нявызначанасць з патэнцыйна магчымым закрыццём межаў. Адпаведна, усе імпарцёры харчавання, і гаворка не толькі пра алей, ужо сёння закладаюць у адпускныя кошты ўсе магчымыя рызыкі, бо ніхто сабе на страту працаваць не будзе.