Б'е па маладых: як каранавірус выклікае інсульты

Вірус выклікае павышаную згусальнасць крыві ў буйных артэрыях.

Каранавірус павышае рызыку развіцця інсульту ў маладых людзей, мяркуюць амерыканскія лекары. Назіранні паказваюць, што ён павышае згусальнасць крыві, што прыводзіць да ўтварэння тромбаў і закаркавання сасудаў. Сітуацыю ўскладняе занадта позні зварот пацыентаў з інсультам да лекараў.

Каранавірус можа выклікаць інсульты ў людзей 30-40 гадоў з лёгкай або ўмеранай формай захворвання, асцерагаюцца амерыканскія лекары з медыцынскага комплексу Маўнт-Сінай. Яны падрыхтавалі справаздачу, якая будзе ў хуткім часе апублікаваная ў часопісе New England Journal of Medicine. Пакуль пра сваю працу даследчыкі распавялі выданню Washington Post, паведамляе gazeta.ru.

Нейрахірург Томас Окслі распавядае пра пяць пацыентаў, якімі займаўся ён і яго калегі ў канцы сакавіка - пачатку красавіка.

Гэта былі людзі маладзейшыя за 50 гадоў, з лёгкімі сімптомамі COVID-19 ці ўвогуле без сімптомаў, у іх не было хранічных захворванняў і яны не прымалі ніякіх лекаў.

Пацыенты 33-49 гадоў паступілі ў бальніцу са скаргамі на невыразнае маўленне, парушэнне свядомасці, слабасць цягліц твару з аднаго боку і здранцвенне адной рукі. Адзін з іх памёр, астатнія дагэтуль праходзяць лячэнне. Маўленне аднавілася толькі ў самай маладой пацыенткі.

У сярэднім, пацыенты з інсультам і COVID-19 былі на 15 гадоў маладзейшыя за пацыентаў з інсультам, але без каранавіруса.

Большасць з хворых звярнуліся па дапамогу занадта позна, і гэта моцна турбуе лекараў. Так, самая маладая пацыентка чакала больш за дзень з таго моманту, як у яе з'явіліся першыя сімптомы інсульту.

Лекары асцерагаюцца, што і іншыя пацыенты не захочуць выклікаць «хуткую», таму што бальніцы перагружаныя. Не ўсе пацярпелыя ад інсульту людзі здавалі тэст на COVID-19, і многія могуць баяцца заразіцца ў бальніцы.

Паведамленні пра інсульты ў пацыентаў з каранавірусам з'яўляліся і раней, у тым ліку і ў Кітаі. Аднак лекары і навукоўцы доўгі час звязвалі іх з узростам пацыентаў - у большасці выпадкаў гэта былі пажылыя людзі.

Раней ужо былі сведчанні таго, што COVID-19 звязана з утварэннем тромбаў. Інсульты - заканамернае наступства такой з'явы, адзначаюць лекары. Самі па сабе інсульты адрозніваюцца па ступені цяжкасці. Некаторыя з іх пры своечасовым умяшанні даюць магчымасць поўнасцю аднавіцца. Аднак пры закаркаванні буйных сасудаў могуць пацярпець шырокія ўчасткі мозгу, якія адказваюць за жыццёва важныя функцыі - і менавіта гэта адбываецца пры інсультах на фоне COVID-19, - папярэджваюць аўтары працы.

Падчас аперацый па выманні тромбаў з мозгу Окслі бачыў, як вакол іх проста ў яго на вачах утвараюцца новыя згусткі.

«Падобна, вірус выклікае павышаную згусальнасць крыві ў буйных артэрыях, што прыводзіць да цяжкіх інсультаў, - мяркуе ён. - Наша справаздача паказвае сяміразовае павелічэнне частоты раптоўных інсультаў у маладых пацыентаў у апошнія два тыдні. Большасць з іх не скардзіліся ні на што, акрамя сімптомаў COVID-19, у іх былі станоўчыя тэсты. У людзей ў такім узросце інсульты сустракаюцца нячаста, асабліва ў буйных сасудах мозгу».

Лекары просяць пацыентаў неадкладна тэлефанаваць у «хуткую» пры сімптомах інсульту – парушэнне маўлення, апушчэнне цягліц твару, раптоўнае парушэнне каардынацыі.

«Дагэтуль людзям раілі звяртацца да лекараў толькі пры дыхавіцы і высокай тэмпературы, - кажа Окслі. - Пры інсульце самае эфектыўнае лячэнне - пазбавіцца ад тромбаў, але гэта неабходна зрабіць на працягу шасці гадзін».

Шэрры Чоў з Пітсбургскага ўніверсітэта задаецца пытаннем - ці сам вірус павышае рызыку ўтварэння тромбаў, ці гэта - следства імуннай рэакцыі пацыента.

Паведамленні з іншых бальніц пацвярджаюць сувязь COVID-19 і росту рызыкі інсультаў - так, сярод 12 пацыентаў з COVID-19 і інсультам, якія трапілі ў сетку бальніц Томаса Джэферсана, амаль палова была маладзейшая за 50 гадоў і не мела фактараў рызыкі развіцця інсульту.

Неўролаг Эйтан Раз з Нью-Ёркскага ўніверсітэта ўважае - маладыя людзі больш устойлівыя да лёгачных інфекцый, чым пажылыя, таму яны сутыкаюцца з іншымі праблемамі.

Дакладна сказаць, наколькі каранавірус павышае рызыку развіцця інсульту пакуль нельга. Аднак лекары адзначаюць, што колькасць памерлых дома людзей падчас пандэміі ўзрасла ў чатыры разы, і частка з іх загінула ў тым ліку ад інсультаў. Падлічыць дакладную іх долю праблематычна - ускрыцці праводзяцца далёка не заўсёды.