Зазямленне

Што ні рабі, а эканоміка не расце.

Вялікі прагрэс: урад РФ палічыў прагноз спаду сёлета і тут жа вызначыў, што выхад на дакрызісныя ўзроўні адбудзецца ўсё ж не ў першай палове будучага года, а яшчэ праз год - у першай палове 2022. Міністр эканамічнага развіцця РФ Рашэтнікаў суправадзіў гэта вобразнымі развагамі: што V-падобнага адскоку не будзе, што нам спатрэбіцца «доўгі шлях у гару», піша Telegram-канал «СерпомПО».

Радуе, што ўрад хоць трохі заземлены. Але...

5%-ы спад сёлета - гэта ілюзія. Спад будзе глыбейшым. На дзве прычыны.

Нават у Еўропе, дзе выкарыстоўваюцца наймагутнейшыя праграмы падтрымкі эканомікі, чакаюць спаду 7-9% і баяцца спаду да 15% У нас эканоміка засталася практычна без падтрымкі і чакаць такога сціплага спаду - гэта смешна...

А, па-другое, Рашэтнікаў чамусьці зыходзіць з гіпотэзы, што ў жніўні-верасні будуць знятыя ўсе карантынныя абмежаванні. Гэта загадзя немагчыма.

Здымаць усе абмежаванні можна, калі большасць насельніцтва ўжо перахварэла (і набыты «папуляцыйны імунітэт») або вакцынаваны. Не будзе да восені ні таго, ні іншага варыянту. А будзе трэці варыянт, як цяпер у Еўропе: мас-тэставанне насельніцтва, зніжэнне колькасці новых і цяжкіх выпадкаў, захаванне часткі абмежаванняў (асабліва на межах) і сталая насцярожанасць - магчымыя рэцыдывы, паўторныя ўзнікненні асяродкаў інфекцыі (напрыклад, як цяпер у Кітаі (https://t.me/SerpomPo/6005)).

Затое гэта карысная для Рашэтнікава гіпотэза. Каб патрафіць начальству (якое вельмі хоча заканчэння эпідэміі для прадаўжэння «абнулення») і падаслаць сабе саломку - вось, не знялі ж усе абмежаванні, таму і спад вышэйшы...

А наогул з чаго Рашэтнікаў узяў, што будзе адскок на дакрызісныя ўзроўні? Не моцны ці слабы, а што наогул эканоміка падымецца да іх?

Тут больш слушны вобраз не скачка на батуце (упаў-падскочыў), а ліфта. Ён спыніўся на 1-м паверсе і больш нікуды не едзе.

Нам здаецца, што расейская эканоміка патрапіць у пастку попыту, як ЗША ў 30-я гады мінулага стагоддзя - што ні рабі, а эканоміка не расце.

Тады, на фоне 10-гадовай дэпрэсіі з'явілася кейнсіянская тэорыя стымулявання попыту, якая пацягне за сабой эканоміку. І ў пасляваенны перыяд яна актыўна і вельмі эфектыўна выкарыстоўвалася для стымулявання росту. Выкарыстоўваецца і дагэтуль - калі паглядзець, якія назапашаныя дзяржпазыкі ў развітых краін і наколькі магутныя выкарыстоўваюцца сістэмы манетарнага напампоўвання.

Але нашы ўлады не вераць у гэтую тэорыю. Яны мяркуюць, што яна небяспечная - магчымасцю разгону інфляцыі. А гэтую рызыку з часоў 90-х гадоў яны ставяць на першае месца. Для іх павелічэнне інфляцыі (нават невялікае) - гэта значна горш, чым адсутнасць росту.

Але без магутнага стымулявання ўнутранага попыту расейская эканоміка расці не будзе. Яна ледзь-ледзь, млява адштурхнецца «ад дна» і надоўга застанецца ў стане стагнацыі (адсутнасці росту). Ліфт так і застанецца ўнізе.

Датуль, пакуль адноўлены вонкавы попыт (напрыклад, кошты нафты) не пацягне эканоміку ўверх. Але і тады гэта будзе шмат у чым «халасты ход» - прыток валюты будзе завышаць курс рубля, што будзе стрымліваць унутраную вытворчасць. Мы ад адной хваробы («кітайскай») не ачуняем, а адразу пяройдзем да іншай («галандскай»).

Ніякага аўтаматычнага аднаўлення не будзе. Гэта будзе не «доўгі шлях у гару», а бясконцы шлях па раўніне «да гары, якая ўвесь час недзе здалёк».

Нашы эканамічныя ўлады - урад, Цэнтрабанк, Дума, прэзідэнт - не зробяць нічога, каб рэальна стымуляваць эканоміку да росту шляхам масаванага пашырэння канчатковага попыту (росту даходаў людзей і бізнэсу). Рызыкоўна, а для іх галоўнае - стабільнасць. Няхай і ў балоце...

І нашы ўлады ніколі не зразумеюць і не прызнаюць, што менавіта іх дрымучыя прадстаўленні пра эканоміку, абцяжараныя сацыялістычнымі перажыткамі і татальным крадзяжом, гэта і ёсць галоўная перашкода да росту ў Расеі.