Беларусы адмаўляюцца ад буйных купляў

Значная частка насельніцтва выдаткоўвае грошы толькі на самае неабходнае.

Беларусы не давяраюць эканамічным уладам і не плануюць выдаткоўваць больш, чым раней. Давер да банкаўскай сістэмы таксама не ўмацоўваецца - сведчаць апытанні Нацбанка, піша для «Белорусы и рынок» Таццяна Каліноўская.

Спажывецкія паводзіны, чаканне фармуюць тэндэнцыі на многіх рынках: крэдытным і дэпазітным, працы, нерухомасці, прамысловых тавараў і іншых. Калі чаканні насельніцтва негатыўныя - яно адмаўляецца ад буйных пакупак, мяняе нацыянальную валюту на замежную, здзяйсняе набегі на банкі.

Са звестак апытанняў, якія праводзіць Нацбанк Беларусі кожныя тры месяцы, значная частка насельніцтва выдаткоўвае грошы толькі на самае неабходнае. У верасні 2021 года амаль 40% насельніцтва заявілі, што «буйных выдаткаў у іх не было». Яшчэ ў 18% былі буйныя выдаткі, але на лячэнне сябе, дзяцей або блізкіх сваякоў.

Складана зразумець, наколькі істотнымі былі выдаткі ў людзей, якія заявілі пра «буйныя выдаткі», хоць у рэальнасці гэтыя выдаткі маглі быць і невялікімі. Напрыклад, 16% куплялі або рамантавалі дом, лецішча, кватэру. Хацелася б дэталёва даведацца пра выдаткі на гэты артыкул, бо купля кватэры і рамонт лецішча - гэта ўсё ж розны ўзровень выдаткаў, і не зразумела, аб якіх сумах хоць прыблізна ідзе гаворка.

Блізу 30% здзяйснялі такія буйныя пакупкі, як кампутар, смартфон, тэлефон, бытавая тэхніка, 12,8% рамантавалі або куплялі аўтамабіль (ізноў жа выдаткі на рамонт і набыццё аўтамабіля несупастаўныя). Блізу 9% насельніцтва выдаткоўваў сродкі на паездкі па Беларусі ці за мяжу, і зноў складана зразумець, ідзе гаворка пра паездкі да цёплага мора або на бабуліна лецішча. Ёсць падазрэнне, што пад «буйнымі выдаткамі» грамадзяне маюць на ўвазе невялікія выдаткі, каб толькі адчуваць сябе не горш за іншых.

Насельніцтва адмаўляецца ад буйных пакупак, а асабліва - ад буйных пакупак у крэдыт (выходзіць, не давярае рэляцыям аб штомесячным росце заробку?). У верасні 63,7% насельніцтва меркавалі, што зараз «дрэнны час для буйных пакупак», а 74,7% заявілі, што зараз «не час для буйных пакупак у крэдыт».

Пераважная большасць насельніцтва не давярае нацыянальнай валюце. У ліпені гэтага года 82,2% насельніцтва заявілі, што гатовыя захоўваць сродкі ў замежнай валюце, у верасні такіх было 78,5%. Ды і наогул цяпер няма калі рабіць ашчадкі - у ліпені так меркавала 57,6% насельніцтва, а ў верасні - 56,6%.

Калі ўжо адкладаць, то гатоўкай. Так меркавала ў ліпені 36% насельніцтва, а ў верасні - 34,5%. Банкам гатовыя былі даверыць свій ашчадак адпаведна 12 і 10% насельніцтва.

Інфляцыя адчуваецца насельніцтвам вышэй, чым афіцыйна заяўлены ўзровень. У верасні 54,3% насельніцтва думалі, што «кошты выраслі вельмі моцна», яшчэ 34,6% - што цэны выраслі «сярэдне». Узровень адчуванай інфляцыі насельніцтвам на працягу года - блізу 14%. Найбліжэйшы год, мяркуюць грамадзяне, цэны таксама будуць расці, чаканы ўзровень інфляцыі - таксама блізу 14%. Пры гэтым 20,4% насельніцтва думае, што цэны будуць расці «яшчэ хутчэй», 64,2% - што«цэны будуць расці гэтак жа інтэнсіўна», 13,1% мяркуе, што цэны будуць расці «павольней».

Год назад прыкладна такая ж колькасць людзей меркавала, што не час ашчаджаць - 59%. 84% гатовыя былі захоўваць ашчадак у замежнай валюце, а вось давер да банкаўскай сістэмы пахіснулася ўжо ў летась. Калі ў жніўні 2020 года 11,5% гатовыя былі захоўваць ашчадак у банках, то ў лістападзе - 8,9%. З 29 да 34,8% са жніўня да лістапада мінулага года павялічылася папулярнасць гатоўкі як спосабу ашчадку.