Экс-чыноўнік: Атрыманы інсайд, што валютныя ашчадкі беларусам могуць выдаць рублямі

А для буйных укладальнікаў рыхтуюць «кіпрскі сцэнар».

Былы чыноўнік Міністэрства падаткаў і збораў, а таксама кансультант Савета бяспекі Беларусі Яўген Буры заявіў «Радыё Свабода» аб тым, што валютныя ўклады насельніцтву могуць выдаць беларускімі рублямі па курсе:

- У краіне, дзе «не да законаў» і ўсім зразумела, што «дна няма», не варта выключаць магчымасць паўтарэння сцэнару кіпрскага банкаўскага крызісу 2013 года. Тады ўлады Кіпра былі вымушаныя канфіскаваць значную частку ашчадкаў, сума якіх перавышала 100 тысяч еўраў. Я мяркую, што на сёння ёсць усе падставы баяцца паўтарэння кіпрскага сцэнару ў Беларусі. Пры гэтым парог для вызначэння значнага ашчадку ў Беларусі можа быць істотна ніжэйшым за 100 тысяч еўраў.

Адабранне часткі ашчадкаў буйных укладальнікаў будзе найбольш прымальным для банкаў сцэнаром.

Са звестак нашых крыніц, амаль 80% агульнай сумы ўсіх ашчадкаў трымаюць ўсяго толькі 2 тысячы ўкладчыкаў. Натуральна, што многія з іх уваходзяць у кіраўніцтва краіны або набліжаныя да яго. Нават сам кіраўнік Нацбанку Калавур нядаўна распавядаў аб сваёй стратэгіі рублёвых ашчадкаў.

Але гэтак жа, як і ў самалёт забяруць далёка не ўсіх уцекачоў, так і папярэджваць пра будучую частковую або поўную канфіскацыі ашчадкаў будуць толькі самых блізкіх і адданых. І ўжо тым больш ніхто не будзе думаць аб шараговых укладчыкам, якія трымаюць свае крэўныя зберажэнні на дэпазітах.

- Ці значыць гэта, што сцерагчыся варта толькі значным укладчыкам?

- Зусім не, ад частковай страты зберажэнняў не застрахаваны ніхто. Мы атрымалі інсайд ад банкаўскіх работнікаў аб тым, што ва ўмовах недахопу валюты ў банкаўскай сістэме можа быць выдадзены «ўказ прэзідэнта» аб выдачы валютных ашчадкаў насельніцтву беларускімі рублямі паводле курсу. Першы крок у гэты бок ужо зроблены - з 9 ліпеня набудзе моц новы закон, паводле якога пры ўзнікненні сітуацыі, якая стварае пагрозу эканамічнай бяспецы і стабільнасці фінансавай сістэмы краіны, валютныя абмежаванні могуць быць уведзеныя на тэрмін да аднаго года.

Мы наважылі ацаніць імавернасць такога сцэнару.

Пачнём з таго, што валютны дэфіцыт у краіне можа быць выкліканы планавымі выплатамі дзяржаўнай пазыкі, якую больш чым на 90% пазычылі ў валюце. На міжбанкаўскіх таргах мы ўжо бачым валютны дэфіцыт, бо задавальняецца менш за 10% заявак на куплю валюты.

У 2021 годзе Беларусь павінна зрабіць абавязковыя выплаты ў дзяржаўнай запазычанасці на 3 мільярды даляраў. Рэзервовыя актывы Беларусі ў замежнай валюце за апошнія 16 месяцаў скараціліся ўдвая - з 5,6 да 2,8 млрд даляраў. Аб чым гэта сведчыць? Што без прыцягнення новага вонкавага крэдытавання ў нейкі момант у Мінфіна не выстарчыць валюты для чарговай выплаты дзяржаўных пазык. І калі беларускія рублі можна «дадрукаваць», то з валютай складаней. Таму найбольш простым выйсцем для ўрада будзе гвалтоўна памяняць грошы ў насельніцтва праз выдачу валютных ашчадкаў у беларускіх рублях. Наколькі нам вядома, падрыхтоўка ідзе поўным ходам.