Навукоўцы расшыфравалі таемны знак на ілбе рымскіх купідонаў

Незвычайныя малюнкі выявілі на мазаіках антычнай вілы дэль Казале на Сіцыліі.

Канадскі навуковец Марцін Бекман вывучыў малюнкі купідонаў на рымскай віле дэль Казале на Сіцыліі і прыйшоў да высновы, што знак на іх лбе сімвалізуе пакаранне. Паводле ягоных слоў, гэты знак - не аўтарскія пазнакі мастакоў, а таўро злачынцаў і рабоў, паведамляе N+1.

Купідон - гэта персанаж класічнай міфалогіі, імя якога азначае «гарачае жаданне». Ён таксама вядомы як Амур - сын Венеры і Марса. Звычайнага яго малююць як пухлае дзіця або падлетка, часам з калчанам і стрэламі.

На мазаіках вілы дэль Казале ў шматлікіх купідонаў на лбе сустракаецца сімвал, які нагадвае літару V. Часцей за ўсё гэты знак быў выкладзены чорнымі кубікамі-тесэры, часам - карычневымі. Даследчыкі думалі, што гэтыя знакі ставілі майстры з Паўночнай Афрыкі, адзначаючы так свае працы.

Але Бекман прыйшоў да высновы, што гэты знак - не адзнака майстроў, а таўро. Падобныя знакі наносілі ў Старажытным Рыме асуджаным за цяжкія злачынствы і рабам.

Даследчык ідэнтыфікаваў на мазаіках вілы дэль Казале усе фігуры, якія могуць уважацца за купідонаў. Выявы сустракаюцца на 14 мазаіках, купідоны прадстаўленыя ў выглядзе дзяцей з крыламі ці без. Сярод іх - пяць марскіх сцэн, у тым ліку тры з рыбнай лоўляй, пяць сцэн з гульнямі і чатыры сцэны са зборам вінаграду. У адных і тых жа сцэнах на мазаіках прысутнічаюць купідоны з адзнакай на лбе і без яе. Ні адзін з іншых персанажаў такіх кампазіцый адзначаны знакам не быў.

На думку Бекмана, гэта азначае, што знак V быў звязаны толькі з купідонамі. Таўро ж існавала ў старажытнарымскім грамадстве толькі ў адным кантэксце - як знак рабоў ці злачынцаў, асуджаных на зневажальнае пакаранне.

Навуковец разглядае такое таўро ў адпаведнасці з традыцыяй рымскай іканаграфіі, вядомай як «клеймаванне Купідона». Алегарычныя пакаранні былі помстай Купідону за пакуты закаханых. Вядомыя сцэны пакарання Купідона Мінервай або Дыянай; на паўночным афрыканскіх мазаіках прысутнічаюць сюжэты са збіццём купідонаў. Там жа сустракаюцца купідоны з кляймом. У больш позні час сюжэт атрымаў распаўсюджванне ў еўрапейскім выяўленчым мастацтве.

Яшчэ адна трактоўка такіх знакаў, якую разглядае Бекман, звязаная з паняццем Servitium Amoris (рабства кахання). У рымскім грамадстве рабства было распаўсюджанай алегорыяй для апісання пакут закаханых. У рымскай паэтычнай традыцыі закаханы чалавек страчваў волю, а яго мукі прыроўнівалася да фізічных пакаранняў рабоў. Знак у выглядзе літары V, магчыма, з'яўляецца скарачэннем ад Veneris, гэта значыць, «які належыць да Венеры».