Блогер развеяў папулярныя міфы пра Хрушчова

Менавіта пры «дэмакрату» Хрушчову быў збудаваны Берлінскі мур.

Прадаўжаем разбірацца з міфамі пра савецкіх правадыроў, у якія, на жаль, пакуль яшчэ верыць шмат людзей. Сёння пагаворым пра Мікіту Сяргеевіча Хрушчова – пра яго ходзіць нямала міфаў, піша вядомы беларускі блогер Максім Міровіч.

Як і любы іншы савецкі правадыр, Хрушчоў выклікае шалёныя дыскусіі. Адны называюць Хрушчова "дурнем-кукурузнікам", які разматаў дрот канцлагераў і зліў тым самым усю духоўнасць. "Раней было як? Вось дрот, вось вышкі, на вышках аўтаматчыкі, унутры ўсе бардзюры пабеленыя і ўсе працуюць. А потым прыйшоў Хрушч і пасадзіў не людзей, а кукурузу!" – гаротна ўскрыкваюць сталіністы.

Іншыя ж, мякчэйшыя і сыцейшыя фанаты СССР сцвярджаюць, што Хрушчоў дапамог краіне збочыць з "няправільнага курсу", пры ім народ нібы ўздыхнуў вальней і нарэшце зажыў пры развітым сацыялізме.

Насамрэч усё гэта не больш чым міфы – і сёння мы з імі разбярэмся. Такім чынам, у сённяшнім пасце – разбіраем асноўныя міфы пра Хрушчова.

1. Міф пра тое, што Хрушчоў быў "дэмакратам".

Адэпты гэтага міфа звычайна з’яўляюцца фанатамі СССР, якія жывуць з унутраным канфліктам. Быццам бы СССР быў вялікай і зіхоткай краінай, але пры гэтым на Калыме закопвалі ў зямлю мёрзлыя трупы вязняў ГУЛАГа – якіх толькі ў раёне Калымы сядзела пад мільён чалавек. Хрушчоў для такіх таварышаў з'яўляецца своеасаблівым заспакаеннем – гэта Сталін быў дрэнны, але вось прыйшоў Мікіта Сяргеевіч – і мы пачалі будаваць сапраўдны дэмакратычны сацыялізм для народа!

Зразумела – гэта міф, ніякім дэмакратам Хрушчоў не быў. Менавіта пры ім было танкамі і артылерыяй задушанае паўстанне ў Будапешце ў 1956 годзе. Што самае цікавае – вугорцы насамрэч надумалі будаваць той самы "дэмакратычны сацыялізм" – з нармальнымі выбарамі, нармаваным працоўным днём, працоўным самакіраваннем, галоснасцю і свабоднай прэсай. Пры Хрушчову гэтыя дэмакратычныя памкненні вугорцаў былі задушаныя танкамі і былі ажыццёўленыя толькі ў 1989 годзе, пасля падзення вугорскага саўку.

Таксама хачу ўсім нагадаць, што менавіта пры "дэмакрату" Хрушчову быў узведзены Берлінскі мур (1961), праведзеная антырэлігійная кампанія (1954–1964) і адбыўся страшны Новачаркаскі расстрэл (1962), падчас якога з народам расправіліся ў "найлепшых сталінскіх традыцыях". Увогуле, як бачыце – нічога "дэмакратычнага" ў Хрушчову не было. Сапраўдную дэмакратызацыю ў тыя гады пачалі вугорцы – але былі задушаныя хрушчоўскімі танкамі.

2. Міф пра тое, што Хрушчоў быў "прагрэсіўным кіраўніком".

Ну добра, кажуць адэпты Хрушчова – дэмакратам Сяргеіч не быў, але вось у кіраванні дзяржавай разумеў і нават у ЗША некалькі разоў гасцяваў! Насамрэч ніякім прагрэсіўным кіраўніком Хрушчоў не быў. Менавіта пры ім СССР пачаў гонку ўзбраенняў з ЗША (якую ў выніку не здужаў), а таксама менавіта пры Хрушчову адбыўся Карыбскі крызіс – Хрушчоў размясціў ядзерную зброю на Кубе, паставіўшы мір на мяжу ядзернай вайны.

Ядзерны арсенал СССР у момант Карыбскага крызісу быў нашмат больш сціплым, чым у ЗША, і пасля развязання крызісу напалоханы Хрушчоў загадаў у тэрміновым парадку назапашваць ядзерную зброю – каласальныя сродкі і так слабой эканомікі СССР марнаваліся на пабудову па ўсёй краіне пускавых пазіцый (як адкрытага, так і шахтавага тыпу, бункераў для абслугоўванні ЯЗ, і ўсякіх таемных ваенных аэрадромаў ды камандных пунктаў, а кожны трэці інжынер у краіне працаваў на так званую "абаронку". У выніку гэта спустошыла СССР, бо не прыносіла ніякіх прыбыткаў – адны выдаткі.

У эканоміцы ўсё было таксама няважна – у 1957 годзе СССР прыпыніў выплаты ў аблігацыях дзяржпазыкі, што было фактычна дэфолтам у ягоным сучасным разуменні. Людзі страцілі каласальныя сродкі ў аблігацыях, якія раней сама ж дзяржава прымушала іх набываць. Што мог зрабіць Хрушчоў? У краіне мог быць пачаты нейкі аналаг НЭПу, але для гэтага трэба было наступіць на горла ўласнай марксісцка-дзедаўскай песні, прызнаць памылковасць камуністычнай сістэмы ў цэлым і немагчымасць сабраць з літараў "Ж", "О", "П" і яшчэ літары "А" слова "шчасце".

Спрабуючы развязаць праблемы ў эканоміцы, Хрушчоў то ездзіў у ЗША паглядзець на тамтэйшыя электрацуды, то раптам пачынаў загадзя абмыльную "кукурузную кампанію" (у халодным клімаце гэтая культура давала нізкія ўраджаі), то раптам кідаўся на засваенне цаліны (памылковая праграма праз адсутнасць лагістыкі), то нечакана выкрыкваў лозунг "Дагонім і перагонім Амерыку" – але з гэтага таксама нічога не атрымалася, усё гэта было не больш чым савецкая балбатня і прапаганда.

3. Міф пра тое, што пры Хрушчову быў пабудаваны "развіты сацыялізм".

Яшчэ адзін вельмі жывучы міф – што пры Хрушчову нібыта быў пабудаваны развіты сацыялізм і краіна павінна была вось-вось на ўсіх парах уварвацца ў светлую эру камунізму. Пра тое, як выглядаў бы рэальны камунізм, можна пачытаць у кнізе Вайновіча "Масква-2042" ці вось у гэтым маім пасце, але ён ніколі і не быў бы пабудаваны – гэта была звычайная савецкая балбатня і падвешванне перад носам народа вялізнай пуцяводнай морквы.

Мабыць, адзіны плюс, які можна дадаць Хрушчову – дык гэта тое, што пры ім народ стаў масава пераязджаць са сталінскіх баракаў у асобныя кватэры. Разам з тым – самі сабой хрушчоўкі былі вельмі нізкаякасным, халодным, цесным і цёмным жыллём, якое было хуткаўзведзеным і прымяркоўвалася не больш чым на 20 гадоў – але гэта было мякка кажучы няпраўдай.

З гледзішча камфорту жыцця народ стаў жыць крыху лепш, чым пры Сталіну, але трэба разумець, што гэта параўнанне дрэннага з горшым. Калі пры Сталіну ў дамах увогуле не было лядоўняў (прадукты захоўвалі ў буфеце або на акне), то пры Хрушчову яны з'явіліся – але вось каштавалі 2-3 сярэднія заробкі, ды і часта для іх набыцця трэба было "стаяць у чарзе". Усё тое тычыцца і тэлевізараў, і астатніх прадметаў побыту. Увогуле, ніякага "развітага сацыялізму" не было і ў памоўцы – з "вельмі дрэнна" пры Сталіну стала проста "дрэнна".

А як вы ставіцеся да Хрушчова? Што ўвогуле можаце пра яго сказаць?

Напішыце ў каментарах, цікава.