Мэнэджараў прымушаюць аплачваць штрафы прадпрыемстваў

Незаконная практыка ўсё больш распаўсюджваецца ў Беларусі.

У Беларусі зафіксавана ўжо некалькі выпадкаў, калі на патрабаванне пракуратуры прадпрыемствы пачалі падаваць у суды пазовы да сваіх мэнэджараў, каб тыя кампенсавалі накладзеныя на кампаніі штрафы.

У прэс-рэлізе Бізнэс-саюза прадпрымальнікаў і наймальнікаў ім. Куняўскага, апублікаваным tut.by, гэта называюць «небяспечным прэцэдэнтам для судова-прававой сістэмы і дзелавога клімату ў краіне».

«Адна са сталічных фабрык не змагла своечасова пералічыць грошы ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва, за што была аштрафаваная. Раённая пракуратура расцаніла дзеянні намесніка дырэктара, адказнага за перавод сродкаў, як прычыненне шкоды прадпрыемству і намагала на тым, каб кампанія падала пазоў да службовай асобы аб спагнанні з яе шкоды. Пры гэтым пракуратуру не збянтэжыла тое, што своечасова правесці аплату ў ФСАН не ўдалося праз заблакаваныя рахункі прадпрыемства і што поўная кампенсацыя накладзенага на прадпрыемства штрафу заганяе мэнэджара ў сур'ёзную фінансавую кабалу», - гаворыцца ў прэс-рэлізе.

Прадпрыемства падало супраць свайго работніка пазоў, які быў задаволены судом: намесніка дырэктара кампаніі абавязалі выплаціць шкоду, праўда, не напоўніцу, а ў суме 5%, або блізу 800 еўраў у эквіваленце. Апошняя акалічнасць некалькі змякчыла лёс канкрэтнага чалавека, але не зняла праблему ў прававым полі краіны, бо створаны судовы прэцэдэнт, адзначаюць у бізнэс-саюзе.

«У распаўсюдзе такой праваўжывальнай практыкі мы бачым цэлы набор пагрозаў. Так, штрафы давядзецца кампенсаваць работнікам, невінаватым у правапарушэнні, але якія нясуць матэрыяльную адказнасць паводле службовых абавязкаў. З такімі перспектывамі колькасць ахвотных заняць кіроўную пасаду можа моцна паменшыцца, што ўдарыць па дзелавой актыўнасці ў краіне», - мяркуе Валерый Фадзееў, кіраўнік рады ў прававых пытаннях БСПН, заслужаны юрыст Беларусі.

З пературбацыямі можа сутыкнуцца і прававая сістэма. Магчыма, давядзецца перагледзець інстытут матэрыяльнай адказнасці ў парушэнне прынцыпу разумнасці, а з канцэпцыі адміністрацыйнай адказнасці выключыць такі суб'ект, як юрыдычная асоба. Страціцца сувязь паміж матэрыяльнай адказнасцю і сумай заробку службовых асоб. У бізнэсу не застанецца права на гаспадарчую рызыку, немагчыма будзе справядліва размеркаваць выдаткі, выкліканыя памылкамі кіравання, і іншае, каментуюць экспэрты.

БСПН звярнуўся ў Канстытуцыйны суд, Вярхоўны суд і Генеральную пракуратуру з просьбай ацаніць абгрунтаванасць прыцягнення мэнэджараў да адказнасці за выплачаныя прадпрыемствамі штрафы. Аднак адказы расчаравалі, гаворыцца ў паведамленні.

Канстытуцыйны суд паведаміў, што пытанне не належыць да яго кампетэнцыі, і нагадаў, што правам звароту да яго надзелены толькі пяць вышэйшых дзяржаўных органаў: Лукашэнка, «палата прадстаўнікоў», «савет рэспублікі», Саўмін і Вярхоўны суд.

У Вярхоўным судзе таксама адмовіліся даваць якія-небудзь ацэнкі, спаслаўшыся на тое, што пазовы прадпрыемстваў яшчэ павінны стаць прадметам разгляду судамі ніжэйшай інстанцыі.

З Генеральнай пракуратуры бізнэс-саюз атрымаў адказ, што « практыка кампенсацыі вінаватым работнікам шкоды наймальніку, у тым ліку прычыненая выплатай арганізацыяй штрафных санкцый, не супярэчыць заканадаўству».

На думку Валерыя Фадзеева, у такіх сітуацыях беларускае заканадаўства выступае супраць мэнэджараў кампаній, і суды будуць вымушаныя задавальняць пазовы прадпрыемстваў, якія падаюцца на патрабаванне пракуратуры.

Згодна з арт.401 Працоўнага кодэкса (ПК), работнікі нясуць, як правіла, поўную матэрыяльную адказнасць за шкоду, прычыненую з іх віны наймальніку, калі толькі абмежаваная адказнасць не ўстаноўленая калектыўнымі дамовамі і пагадненнямі. Пры гэтым незалежна ад зместу калектыўнай дамовы поўная матэрыяльная адказнасць надыходзіць у выпадках, прадугледжаных арт.404 ТК, у тым ліку: калi маёмасць і іншыя каштоўнасці атрыманыя работнікам пад справаздачу па разавай даверанасці; калі шкода прычыненая злачынствам; калі асоба знаходзілася ў стане алкагольнага, наркатычнага або таксічнага ап'янення.

«Вынікі першаснага прававога аналізу сведчаць як мінімум аб неабходнасці дакладна агаварыць у заканадаўстве абмежаваную матэрыяльную адказнасць работнікаў у выпадку спагнання штрафаў з прадпрыемстваў», - упэўнены прадстаўнік БСПН.

Гэтую пазіцыю бізнэс-саюз выклаў чальцам рабочай групы ва ўдасканаленні заканадаўства аб адміністрацыйнай адказнасці, якая дзейнічае пры Мінэканомікі.