Грошы на пенсіі беларусам заканчваюцца

Улады бачаць «выхад» у чарговым павышэнні пенсіённага ўзросту.

У пачатку года ў Фондзе сацыяльнай абароны Беларусі, з якога выплачваюцца пенсіі, стыпендыі і дапамогі, утварылася прыстойная дзірка - больш за 150 млн даляраў. Паводле звестак Міністэрства фінансаў, паступлення ў ФСАН у студзені-красавіку склалі 3,749 млрд рублёў, а выдаткі фонду склаліся ў суме 4,050 млрд, гэта значыць дэфіцыт склаў мінус 301,1 млн руб.

Незбалансаванасць Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва абумоўлена змяншэннем паступленняў на фоне росту расходаў фонду, адзначае ў каментары tut.by аналітык даследчай групы BusinessForecast.by Аляксандр Муха. Паступленне ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва ў студзені-красавіку скараціліся ў параўнанні з аналагічным перыядам папярэдняга года на 62,1 млн рублёў (або на 1,6%).

Цікава, што фонд заробкаў беларускіх работнікаў па юрыдычным асобам усіх формаў уласнасці з сярэдняй колькасцю працоўных, якая перавышае 16 чалавек, у студзені-красавіку, наадварот, павялічыўся на 457 млн рублёў (або на 5,7%), звяртае ўвагу экспэрт.

«Разнанакіраваная дынаміка паступленняў у Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва і фонду заробкаў работнікаў можа быць абумоўлена пашырэннем льгот у выплаце абавязковых страхавых узносаў і павышэннем заробкаў высокааплатных спецыялістаў, у якіх заробак перавышае сярэдні заробак па краіне больш чым у 5 разоў. Нагадаю, цяпер у якасці максімальнага парога заробкаў для налiчэння абавязковых страхавых узносаў ўсталяваная пяціразовая велічыня сярэдняга заробку па краіне», - адзначыў Аляксандр Муха.

Акрамя таго, не выключана, што фонд заробкаў работнікаў малых прадпрыемстваў недзяржаўнай формы ўласнасці ў аналізаваным перыядзе скараціўся, растлумачыў ён.

Нарэшце, вызначаны негатыўны ўплыў на дынаміку паступленняў у ФСАН аказала памяншэнне колькасці індывідуальных прадпрымальнікаў - з 253,378 тысячы чалавек на 1 сакавіка 2016 г. да 247,419 тыс. чалавек на 1 сакавіка гэтага года. Індывідуальныя прадпрымальнікі выплачваюць абавязковыя страхавыя ўзносы сумаю 35% ад мінімальнага заробку да 1 сакавіка года, наступнага за справаздачным.

Рост выдаткаў ФСАН аналітык звязвае з павелічэннем трансфертаў насельніцтву (пенсій, дапамог, стыпендый і інш.). Між іншым, у намінальным выражэнні сярэдняя сума прызначаных пенсій у студзені-красавіку 2017 г. павялічыўся ў параўнанні са студзенем-красавіком 2016 г. на 5,7% да 297,5 рубля.

Беларусі нездарма летась прыйшлося пайсці на павелічэнне пенсійнага ўзросту - дэфіцыт фонду вымушаў або вырашацца на такую непапулярную меру, або замарожваць, а то і зніжаць суму выплат. Колькасць пенсіянераў у красавіку ўзрасла ў параўнанні з красавіком мінулага года на 19,9 тысячы чалавек да 2,619 мільёна. Пры гэтым колькасць занятага насельніцтва ў красавіку 2017 г. у параўнанні з аналагічным перыядам папярэдняга года, наадварот, скарацілася на 48,6 тысячы чалавек да 4,367 мільёна.

У выніку ў красавіку на 1000 занятых работнікаў прыпадала 600 пенсіянераў супраць 589 пенсіянераў год таму.

Рост колькасці пенсіянераў у Беларусі абумоўлены павелічэннем чаканай працягласці жыцця пры нараджэнні і чаканай працягласці жыцця на пенсіі, адзначае Аляксандр Муха. Паводле звестак Белстата, чаканая працягласць жыцця пры нараджэнні ў 2016 г. павысілася да 74,1 года супраць 73,9 года ў 2015 г. і 70,4 года ў 2010 г. Пры гэтым чаканая працягласць жыцця пры нараджэнні ў жанчын (79 гадоў у 2016 г.) больш чым на 10 гадоў перавышае аналагічны паказчык у мужчын (68,9 года).

Ён звярнуў увагу на тое, што ў агульнай працягласці жыцця улічваюцца і тыя, хто памірае ў дзіцячым, юнацкім і працаздольным узросце. «А вось у паказчыку працягласці жыцця на пенсіі ўлічваюцца толькі асобы, якія дасягнулі пенсіённага ўзросту. Дарэчы, ва Украіне людзі, якія выходзяць на пенсію ў 60 гадоў, жывуць у сярэднім на пенсіі 18 гадоў. Так што актуальным уяўляецца разлік на рэгулярнай аснове паказчыкаў працягласці жыцця на пенсіі ў Беларусі, уключаючы паказчыкі асобна для мужчын і жанчын, што дазволіць больш узважана падыходзіць да пытання павышэння пенсіённага ўзросту ў краіне», - мяркуе Аляксандр Муха.

Наяўнасць праблемы з бюджэтам ФСАН пацвярджаюць і міжнародныя экспэрты. МВФ, між іншым, настойліва рэкамендуе беларускім уладам працягнуць пенсійныя рэформы, каб ліквідаваць пенсійны разрыў пасля 2022 года. Сярод мер, прапанаваных экспертамі, - паступовае павышэнне парога выхаду на заслужаны адпачынак да 65 гадоў і для мужчын, і для жанчын.

Аляксандр Муха адзначыў, што цяперашняя сума дэфіцыту ФСАН пакуль выглядае умеранай і можа быць аплачаная за кошт прафіцыту бюджэту сектара дзяржаўнага кіравання (+2,191 млрд рублёў у студзені-красавіку 2017 годзе за выключэннем бюджэту Фонду сацабароны). З улікам распачатага з 1 студзеня 2017 г. цыклу павышэння пенсійнага ўзросту ў Беларусі экспэрт чакае пэўнага змяншэння дэфіцыту ФСАН.