«Залатыя вілы» ў бок беларускай эканомікі

Беларускія чыноўнікі «даімпартазамяшчаліся».

Даўно прасіў зяця прывезці вілы, без якіх нават у маёй мікраскапічнай падсобнай гаспадарцы абысціся складана. Вілы заўсёды былі пад рукой, а тут раптам зніклі. Можа і забраў хто з двара.

Зяць усё забываўся пра маю просьбу, а тут прывёз. У разабраным выглядзе. Са смехам мне паказвае - «залатыя вілы». Сапраўды, прылада працы пафарбаваная ў бронзавы колер, а на этыкетцы інфармацыя - вілы гнаявыя, вырабленыя ў Кітаі. Наогул у кітайцаў, мабыць, традыцыя, усе патрэбныя і важныя для руціннага гаспадарчага ўжывання інструменты афарбоўваць у яркія колеры.

Указаны і кошт - 8,74 рубля.

Я выказаў меркаванне, што такім чынам беларусы аплачваюць звязаныя крэдыты КНР, выдадзеныя кіраўніцтву нашай краіны для падтрымкі кітайскай эканомікі і ўтрымання жыцця ў целе айчыннай народнай гаспадарцы. Хутчэй за ўсё, так яно і ёсць. Але большую цікавасць выклікала этыкетка дзяржання, згодна з якой імпарцёр ТАА «Алсан» завёз яго з... Швейцарыі.

Каштуе гэтая палка 3,48 рубля.

Зяць сцвярджае, што шрубу для зборкі інструмента ён купіў беларускую. Магчыма. Але разам узятае, усе «тры крыніцы і тры складовыя часткі» гэтай прылады працы, паказваюць на меру ўдзелу і ролю РБ у сусветнай эканоміцы, дэманструе эканамічныя перспектывы краіны і, як неаднаразова падкрэслівалася, амбіцыйныя задачы яе кіраўніцтва. Нешта падобнае сказала аднойчы Святлана Алілуева: «Саветы ў космас цягнуцца, але бульбу капаюць дзедаўскім спосабам». Добры атрымаўся жарт, але злы. А вось Мясніковіч нядаўна не жартаваў, сцвярджаючы, што беларус выйдзе ў космас на ўласным караблі. Гучала гэта як ненавуковая фантастыка і, адначасова, як злы здзек над «гнюснай рэальнасцю» і страшнай будучыняй беларусаў, якія паднімуцца ў космас, не выпускаючы кітайскіх «залатых вілаў» са сваіх мазольных рук.

На самай справе, можна строга спытаць у кіраўніцтва, дзе плён імпартазамяшчэння, дзе вынікі мадэрнізацыі дрэваапрацоўкі. Кіраўніцтва на гэтыя адказы, як правіла, не адказвае або пазбягае праўды. Бо праўдзівы адказ на гэтыя пытанні банальны, ён вызначаецца эканомікай, той створанай эканамічнай сістэмай, якая дазваляе кіраўніцтву рабіць усё, што яму ўздумаецца, не несучы ніякай адказнасці за рашэнні, што прымаюцца.

У гэтай сувязі пра «Вялікі камень» на ноч лепш не ўзгадваць. Нават швейцарскія дзяржанні не радуюць, нават беларускія шрубы не суцяшаюць. Як шматгадовы «карыстальнік» гэтым інструментам, сцвярджаю, што мае ранейшыя вілы нашмат лепшыя за сучасныя кітайскія па эрганамічнасці, бо апошнія зроблены вельмі неахайна, па нейкіх неймаверных для 21 стагоддзя тэхналогіях. І мяркую, што кітайская супермасавасць у вытворчасці ўсяго, дазваляе вырабляць, у тым ліку танныя вілы, у такой колькасці, каб заваліць сваёй прадукцыяй увесь сусветны рынак.

Старшыня Мао меў рацыю, сцвярджаючы, што вінтоўка дае ўладу, а сёння «залатыя вілы» адкрываюць шлях да сусветнага панавання?!

З іншага боку, успамінаецца групы «менскіх летуценнікаў», якія лічылі, што праз 10-20 гадоў Беларусь савецкая, стане першай на постсавецкай прасторы дзяржавай дастатку грамадзян швейцарскага ўзору. Яны, зразумела, рабілі стаўку на рэальную лібералізацыю эканомікі, грамадскіх дачыненняў, дасягненне рэальнай дэмакратыі (спрачаліся толькі аб тым, што першаснае ў гэтай справе, што другаснае), але, як цяпер усе ведаюць, атрымалася ўсё «збольшага». За чвэрць стагоддзя беларусы змяніліся, сталі купляць імпартныя іншамаркі, на 90% патрыманыя, але агульны ўзровень жыцця ў параўнанні з еўрапейцамі, напэўна, не падвысіўся, а ўпаў. Нездарма ж, ставячы грамадства перад неабходнасцю ўзмацнення жорсткасці сацыяльнай палітыкі, Лідзія Ярмошына, галасіла ў тэлевізары: няма чаго, маўляў, спадары-таварышы, не ў Швейцарыі жывяце. Стрымайце запал...

Акрамя высокага ўзроўню жыцця, Швейцарыя мае ў вышэйшай ступені развітую эканоміку і, пры практычна поўнай адсутнасці сыравінных рэсурсаў, экспартуе, сярод іншага, высокадакладныя машыны і абсталяванне, інвестыцыйныя тавары, якія купляюцца ўсімі эканамічна вядучымі краінамі. А беларуская прамысловасць вырабляе выключна тое, што можна прадаць сваім непатрабавальным пакупнікам у такіх жа няўдалых суседніх краінах. Пры гэтым увесь час страчвае іх рынкі і па ўсім ужо практычна страціла свой уласны рынак.

Калі пералічваць, то ў маім доме і ў гаспадарцы нашмат больш кітайскай электронікі, бытавой тэхнікі, інструментаў і іншых дробязяў, чым беларускіх. Большасць інструментаў, праўда, былі набыты яшчэ пры ранейшай уладзе. А з айчынных навінак, мабыць, толькі цвікі.

Я бы рады «купляць беларускае», але дзе яно? Па цане і якасці. Вакол на прылаўках суцэльны Кітай, не адрозны па вонкавым выглядзе ад лепшых узораў па такіх цэнах, што калі рэч зламалася, то яе можна лёгка выкінуць і купіць новую.

Зрэшты, адзіная швейцарская рэч у маім гаспадарчым ужытку – згаданае вышэй дзяржанне для «залатых вілаў». Нічога выбітнага сабой яно не ўяўляе, нічым не адрозніваецца ад звычайных беларускіх, вытворчасць якіх увесну Міхаіл Мясніковіч рэкамендаваў наладзіць сіламі беспрацоўных. Здзіўленне выклікае толькі кошт. Па ўсім выходзіць, цана павінна быць вельмі высокай, бо сярэдні швейцарскі заробак у 10-15 (а можа і больш) перавышае беларускі заробак. Калі ён дацягнецца да жаданых даўно абяцаных 500 даляраў. Але каштуе дзяржанне, паўтаруся, усяго 3,48 рубля. А беларускія прадаўцы прапануюць «дзяржанне бярозавае сухое шліфаванае» для рыдлёвак і іншага садовага інвентара за 18 рублёў.

У выніку атрымліваецца, што кітайскія «залатыя вілы» са швейцарскім дзяржаннем і беларускімі шрубкамі абышліся мне ўсяго ў 12,33 рубля, у 2/3 цэны дзяржання айчыннай вытворчасці.

Сам гэты факт усё кажа аб стане спраў і перспектывах на будучыню і ў каментарах не мае патрэбы.

Канстанцін Скуратовіч, «Белрынок»