Стаўкі па валютных укладах могуць сысці ў мінус

Калі гэта здарыцца, то мы будзем плаціць банкам за тое, што яны захоўваюць нашы грошы, а не наадварот.

У лютым Нацбанк разаслаў банкам ліст, у якім рэкамендаваў абмежаваць верхнія межы ставак у рублёвых укладах, а стаўкі па валютных - прывязаць да ставак замежных рэгулятараў (гэта значыць, цэнтральных банкаў іншых краін). Звычайна банкі такіх рэкамендацый прытрымліваюцца, так што стаўкі ў дэпазітах, напэўна, не будуць падымацца вышэй за ўстаноўленыя планкі. Выданне kp.by паглядзела, на якія максімальныя адсоткі трэба разлічваць тым, хто мяркуе захоўваць грошы ў банку.

Рублёвыя ўклады: абсалютны максімум - 13% гадавых

Максімальныя стаўкі ў рублёвых укладах па-ранейшаму прывязаныя да стаўкі па крэдыце овернайт (гэта вельмі кароткія крэдыты, у літаральным сэнсе на адну ноч, якія банкі могуць узяць у Нацбанка). Стаўку па такіх крэдытах ўстанаўлівае Нацбанк, цяпер яна роўная 11,75%. Але пры гэтым змянілася сама схема, паводле якой да яе прывязаныя стаўкі па дэпазітах, і праз гэта яны сталі ніжэйшымі.

Цяпер стаўкі ў адкліканых укладах (тых, якія пры жаданні можна забраць да названай у дамове даты) на тэрмін больш за месяц, не павінны перавышаць 0,7 стаўкі овернайт. Цяпер гэта 8,225%. Стаўкі ў безадзыўных укладах (іх можна забраць толькі ў выключных выпадках і пры згодзе банка) традыцыйна ледзь вышэйшыя, чым у адкліканых: на тэрмін ад 1 да 6 месяцаў - не больш за 0,8 стаўкі ў крэдыце овернайт (гэта значыць 9,4% гадавых), на тэрмін ад 6 да 12 месяцаў - не больш за 0,9 стаўкі овернайт (10,575%). Стаўкі ў безадзыўных укладах больш за год ні да чога не прывязаныя, але са снежня, паводле іншай рэкамендацыі Нацбанку, не падымаюцца вышэй за 13%.

- Нацбанк ужо досыць даўно выкарыстоўвае розныя схемы для зніжэння ставак на дэпазітным рынку. На гэты раз яно атрымалася невялікім, змена склала долі адсоткаў. А яшчэ варта адзначыць, што Нацбанк выключыў для фізічных асоб магчымасць зрабіць уклад і ў рублях, і ў валюце на тэрмін менш за месяц. Гэта абмежаванне патрэбнае для таго, каб грошы прыцягваліся на больш працяглыя тэрміны, - каментуе топ-мэнэджар аднаго з беларускіх банкаў.

Дарэчы, стаўка овернайт, ад якой залежаць верхнія межы па ўкладах, рэгулярна мяняецца. Часцей за ўсё гэта адбываецца адначасова са змяненнем стаўкі рэфінансавання. Так што і максімальныя стаўкі ў дэпазітах таксама будуць ісці ўніз або ўверх разам з гэтым паказчыкам.

На ўкладах у далярах можна зарабіць не больш за 2,5%, а ў еўрах - і зусім 1%.

У валютных укладаў новаўвядзенні куды больш сур'ёзныя. Цяпер яны прывязаныя да ставак, якія ўстанаўліваюць замежныя цэнтральныя банкі. Напрыклад, максімальныя стаўкі па дэпазітах у далярах будуць залежаць ад ключавой стаўкі Федэральнай рэзервовай сістэмы ЗША, стаўкі па дэпазітах у еўрах - ад базавай стаўкі Еўрапейскага цэнтральнага банка, а ў расейскіх рублях - ад стаўкі па крэдыце овернайт Банка Расеі.

З улікам гэтых новых правілаў, цяпер максімальныя стаўкі выглядаюць так. Уклады ў далярах - 2% (для адзыўных) або 2,5% (для безадзыўных). Уклады ў еўрах - 0,5% (адзыўныя) або 1% (безадзыўныя). Расейскія рублі - 4,25% (адзыўныя) або 6,8% (безадзыўныя).

Чаму стаўкі ў беларускіх банках вызначылі прывязаць да замежных?

- На жаль, рынак у нас пакуль недасканалы, ёсць розныя сітуацыі. Да прыкладу, узнікае вельмі кароткі дэфіцыт ліквіднасці (недахоп грошай. - Рэд.) у сістэме, звязаны з сезоннасцю, з выплатай квартальных і гадавых падаткаў. У гэты момант у банкаўскай сістэме ўзнікае дэфіцыт і спробы значнага падвышэння ставак, перацягвання кліентаў адзін у аднаго, - патлумачыў намеснік старшыні Нацбанку Сяргей Калечыц. - Пакуль рынак яшчэ не прыйшоў у той стан цывілізаванай добрасумленнай канкурэнцыі, яму трэба даваць нейкія арыенціры. Ёсць рэкамендацыі - каб усе маглі арыентавацца на штосьці адно. Гэта не які-небудзь рэпрэсіўны інструмент.

У банках у такой пастанове не бачаць нічога незвычайнага.

- Федэральная рэзервовая сістэма ЗША і цэнтрабанкі краін-эмітэнтаў устанаўліваюць ключавыя стаўкі для адпаведных валют - даляра, еўра, расейскага рубля. Арыентавацца на іх - гэта абсалютна нармальная практыка. Да гэтых ставак прывязаныя і каціроўкі на міжнародных крэдытна-дэпазітных рынках, і замежныя пазыкі, - тлумачыць банкір.

А ўкладчыкі, напэўна, звернуць увагу яшчэ на адзін момант. Цяпер дэпазіты ў еўрах сталі куды менш выгаднымі, чым у далярах! Напрыклад, на безадзыўным укладзе ў «зялёных» можна зарабіць максімум 2,5%, а ў еўрах - усяго толькі 1%.

- На еўрапейскім рынку стаўкі па дэпазітах у еўрах бываюць нават адмоўнымі. То бок, гэта плаціць укладчык банку за тое, што той захоўвае ў сябе ягоныя грошы! На фоне ставак у еўрах стаўкі па дэпазітах у далярах заўсёды былі крыху вышэйшымі, - каментуе банкір. - Беларусы паспелі прывыкнуць да таго, што на нашым рынку стаўкі ўкладаў і далярах, і ў еўра доўгі час трымаліся на аднолькавым узроўні. Літаральна ў апошні год еўра стаў пакрысе адставаць, а даляр высунуўся наперад. Так што можна сказаць, што гэта адлюстраванне агульнасусветнай тэндэнцыі.

І яшчэ адна сумная тэндэнцыя для тых, хто аддае перавагу захоўваць грошы ў валюце: стаўкі па ўкладах і ў далярах, і ў еўра будуць прадаўжаць зніжацца.

- Попыт прадпрыемстваў на валютныя крэдыты і, адпаведна, узровень ставак па ім у варунках канкурэнцыі становіцца ўсё менш, - кажа наш суразмоўца. - Пры гэтым у банкаў назіраецца нарастальны лішак валютных рэсурсаў - сродкаў насельніцтва і юрыдычных асоб, прыцягваць якія для банкаў становіцца ўсё больш стратным. Цалкам магчыма, што і ў Беларусі ў найбліжэйшай будучыні з'явяцца адмоўныя стаўкі па валютных дэпазітах.