Што будзе з агратурызмам у Беларусі?

Літоўскі экспэрт прааналізаваў памылкі беларускіх уладаў.

Літоўскі палітычны аглядальнік Ян Яцэк Камар у інтэрв'ю Charter97.org прааналізаваў, як беларускія ўлады не выкарыстоўваюць патэнцыял агратурызму ў краіне.

- Агратурызм - гэта выдатны спосаб уключыць і развіваць сельскія раёны і адначасова запаволіць дэпапуляцыю вёскі. Што з пункту гледжання літоўскага палітычнага аглядальніка для яго развіцця робіць Лукашэнка?

- З аднаго боку, Лукашэнка заахвочвае развіццё гэтага сектара, а з другога боку, розныя паслугі моцна абмяжоўваюць гэтую дзейнасць. Беларусь пакуль змагаецца і не можа выкарыстаць свае прыродныя актывы. Моцнае развіццё агратурызму ў гэтай краіне адбылося пасля 2006 года, калі Лукашэнка разважыў, што агратурызм з'яўляецца выдатным метадам актывізацыі вёскі, якая старэе і страчвае насельніцтва. У беларускай вёсцы таксама не стае працы. Такім чынам, Лукашэнка ўбачыў у гэтым інструменце развіццё індывідуальнага прадпрымальніцтва, дадатковы рынак працы. Ён выдаў спецыяльны ўказ, у якім ён абавязаў улады распрацаваць прававую сістэму, заахвочваць такую дзейнасць. Была падрыхтаваная сістэма канцэсій для ўладальнікаў агратурыстычных гаспадарак і прызначаны банк (Белаграпрамбанк), які выдае льготныя крэдыты.

Развіццё гэтага сектара працягвалася практычна да 2016 года. Агратурыстычныя гаспадаркі, асабліва ў раёне Менска і ў памежных раёнах з Польшчай і Літвой, хутка павялічыліся. Пераважная большасць гасцей, вядома, беларусы (паводле статыстыкі больш за 86%). Мясцовыя ўлады, асабліва ў прымежных раёнах, хочуць бачыць як мага больш турыстаў з-за мяжы, асабліва з Літвы, Польшчы ці Нямеччыне. Прыкладам тут могуць служыць улады Гарадзенскай вобласці, якія хацелі б распаўсюдзіць бязвізавы рэжым на наступныя тры раёны: Шчучынскі, Воранаўскі і Лідскі.

Дагэтуль без віз (аднак турыстычны ваўчар трэба набываць) турысты з-за мяжы могуць перамяшчацца ў Гародню і ў Гарадзенскую вобласці каля Аўгустоўскага канала. Улады вобласці сцвярджаюць, што дзякуючы бязвізаваму рэжыму колькасць турыстаў з-за мяжы значна павялічылася ў кароткатэрміновай перспектыве. У развіцці турызму яны бачаць далейшае развіццё рэгіёну. Без віз турысты з-за мяжы могуць таксама падарожнічаць у некаторыя раёны Браслаўскага раёна. Усю Беларусь могуць наведваць турысты без візы, якія прыляцелі на самалёце ў Менск. У іх ёсць 5 дзён для гэтага.

- Гэта значыць усё добра?

- Энтузіязм уладаў Гарадзенскай вобласці не падзяляюць розныя службы. У 2016 годзе з нейкіх дзіўных, не зусім зразумелых прычын Цэнтр гігіены і эпідэміялогіі ў Берасці накіраваў уладальнікам агратурыстычных гаспадарак ліст з рэкамендацыяй, што яны не прымуць замежнікаў з-за распаўсюджвання розных інфекцый.

Згодна з Цэнтру, замежнікі павінны заставацца ў гатэлях, дзе ім могуць дапамагчы, калі яны будуць прызнаныя заражанымі. Такія мерапрыемствы не спрыяюць развіццю гэтай галіны турызму. У тым жа годзе была выдадзеная пастанова, згодна з якой уладальнікам фермерскіх гаспадарак было загадана праходзіць рэгістрацыю замежнікаў у мясцовых падраздзяленнях міліцыі цягам трох гадзін пасля іх прыбыцця.

Гэта варта зрабіць па факсу або адправіўшы належным чынам запоўненую форму кур'ерам. Сёння, у эпоху Інтэрнэту, вы таксама можаце зарэгістравацца онлайн, але вы павінны купіць прыдатнае праграмнае забеспячэнне (блізу 1500 даляраў ЗША) і набыць доступ да адпаведнай платформы.

Развіццю агратурызму таксама не спрыяе, нягледзячы на заяву Лукашэнкі, абмежавальная выдача канцэсій і танных пазык. На іх могуць разлічваць толькі ўладальнікі ферм, якія не ляжаць у так званых СПА зонах. Са слоў спецыялістаў, дагэтуль на гэта маюць права 25% такіх ферм. І найбліжэйшым часам і гэта колькасць можа скараціцца. Беларускія ўлады прагназуюць, што да 2030 года такіх зон будзе яшчэ некалькі, і тыя, якія існуюць цяпер, павінны павялічыць свае тэрыторыі. Не варта таксама забываць пра ўсё яшчэ вельмі высокія тарыфы на паслугі сотавай сувязі і інтэрнэту.

- Што чакае агратурызм у Беларусі: поспех, як у Літве, ці крах?

- Ацэньваючы ўсе чыннікі развіцця агратурызму, варта адзначыць, што ў яго моцных баках тоіцца шмат пагроз. Адзін з аналітыкаў гэтага рынку пракаментаваў развіццё сельскага турызму ў Беларусі, напісаўшы, што ў цяперашні час «паказчык верагоднасці стратэгічнага поспеху цяпер блізкі да крытычнага парога».

Гэта азначае, што калі ўладам не атрымаецца пераадолець унутраны канфлікт паміж адміністрацыяй і службамі і інвеставаць у развіццё сельскай інфраструктуры, то развіццё агратурызму будзе працягвацца ў той фазе стагнацыі, якую мы назіраем з 2016 года.

І было б вельмі шкада, бо сельскі турызм у шырокім сэнсе ў Беларусі мае велізарны патэнцыял: прыродныя маляўнічыя ландшафты, значная колькасць помнікаў археалогіі, гісторыі, культуры і прыроды. Тут выдатныя месцы для развіцця экатурызму, палявання, рыбалкі і воднага турызму.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com