«15 хвілін - і грошы спісаныя»

Як з заробкавых картак і ўкладаў беларусаў спаганяюць запазычанасць праз новую сістэму.

У Беларусі з 1 студзеня пачала працаваць аўтаматызаваная інфармацыйная сістэма выканання грашовых абавязанняў (АІС ВГА). Яна спрасціла спісанне грошай за пазыкі з банкавых рахункаў насельніцтва і кампаній - цяпер усё адбываецца аўтаматычна за 15 хвілін. Адзін з банкаў расказаў tut.by, як прайшлі першыя два тыдні дзейнасці сістэмы і колькі ім за дзень прыходзіць запытаў на спагнанне завінавачанасці.

Аўтаматызаваную інфармацыйную сістэму выканання грашовых абавязанняў увялі ў дзеянне, каб спрасціць і паскорыць спагнанне запазычанасці — праз спісанне іх з банкавых рахункаў і электронных партманетаў вінаватых. У сістэме сабраныя звесткі аб нявыкананых грашовых абавязаннях фізічных і юрыдычных асоб. трапляюць яны туды з накіраваных у яе аплатных патрабаванняў спагнальнікаў і аплатных інструкцый платнікаў на пералічэнне выплат у бюджэт. На падставе гэтай інфармацыі сістэма аўтаматычна падлічвае агульную суму запазычанасці, чарговасць яе аплаты, фармуе і накіроўвае ў кожны з банкаў, у якіх платнік мае рахункі, электронны дакумент са звесткамі аб нявыкананых грашовых абавязаннях.

У Нацыянальным банку, якому і належыць новая сістэма, сказалі, што нейкіх вынікаў пасля яе дзейнасці за два тыдні не падрахоўвалі. Таму афіцыйнай статыстыкі, ці павялічылася колькасць запытаў на спісанне пазык са стартам АІС ВГА, пакуль няма. Але аб некаторых драбніцах яе дзейнасці расказалі ў банку "Дабрабыт".

У арганізацыі сказалі, што яны штодня фіксуюць блізу 100 аперацый у сістэме выканання пазыковых абавязанняў.

— У новай сістэме змяніўся толькі механізм выканання абавязанняў, а не спіс абавязанняў і спагнальнікаў. Як і да пачатку дзейнасці АІС, у дачыненні да юрыдычных асоб паступае больш за ўсё запытаў ад падатковай інспекцыі. Гэта перш за ўсё запыты на выкананне падатковых абавязанняў, дэбіторскай запазычанасці, выстаўленай контрагентамі праз падатковую інспекцыю - пералічваюць у банку.

- Даволі часта запытвае ФСАН, органы прымусовага выканання. Калі казаць пра фізічных асоб, то ў дачыненні да іх пакуль былі толькі спагнанні з боку арганізацый на падставе прысуду.

У банку кажуць, што сума спагнанняў залежыць ад сумы запазычанасці кліента і наяўнасці даступных грашовых сродкаў на ягоных рахунках.

- У выніку дзейнасці сістэмы за два з лішкам тыдні сярэдняя сума спісання ў фізічных асоб у нашым банку склала 45 рублёў, і іх з пачатку года было толькі 3. З рахункаў юрыдычных асоб спісваюцца сумы значна большыя, у сярэднім 1746 рублёў. Сёлета ўжо было 324 спісанні, — дзеляцца лічбамі ў банку.

Як і раней пры выкананні такіх абавязанняў спісаць грошы могуць з усякіх даступных рахункаў кліентаў, у тым ліку і заробкавых.

- У нас часцей за ўсё адбываецца спісанне з бягучых рахункаў, да якіх выдадзеная банкавая аплатная картка, у фізічных асоб і з бягучых ды дэпазітных рахункаў у юрыдычных асоб, — апавядаюць у банку. - Спісаць грошы з банкавага рахунку або электроннага партманета могуць за розныя пазыкі. У фізічных асоб гэта можа быць пратэрмінаваная запазычанасць за крэдыт, штраф ДАІ, запазычанасць за аліменты. Для юрыдычных асоб часцей гэта нявыкананыя грашовыя абавязанні ў выплаце падаткаў, збораў, мытаў, унёскаў у ФСАН.

Калі ў сістэму паступіў запыт, ён дзейнічае 5 гадоў альбо да таго, як завінавачанасць будзе цалкам сплачаная, або да адклікання патрабавання спагнальніка, калі раптам дэбітор аплаціў усё раней. То бок, калі запыт паступіў цяпер, але на рахунку дэбітора не стае грошай, каб сплаціць запазычанасць, а, дапусцім, праз год сродкі паступаюць, завінавачанасць з яго адразу ж спішуць.

Калі адбываецца спісанне завінавачанасці з рахунку кліента банка, да якога дапасаваная банкавая картка, ён атрымлівае паведамленне як аб усякай выдатковай аперацыі. Спісанне можна будзе ўбачыць і ў выпісе з рахунку ў інтэрнэт-банкінгу.

Даведацца, што спісанне было зробленае менавіта за нейкую запазычанасць, юрыдычныя асобы могуць з выпісу з рахунку ў сістэме дыстанцыйнага банкавага абслугоўвання, там будзе ўся інфармацыя. У паведамленнях для фізічных асоб падрабязнай інфармацыі аб аперацыі няма. Але, калі звярнуцца ў банк, яе можна атрымаць.

- Агульная рэкамендацыя для кантролю ўсякіх аперацый са сваімі рахункамі - гэта карыстанне мабільным або інтэрнэт-банкам, там будуць відаць усе аперацыі, - кажуць у банку "Дабрабыт". - А калі электронныя сэрвісы ўсё яшчэ не ўжываюцца, тады кліент можа звярнуцца ў банк і атрымаць выпіс з рахунку. Альбо ўдакладніць усё ў кантакт-цэнтры.

Дарэчы, за тое, што аперацыі спагнання праходзяць праз банкі, яны ніякай камісіі не бяруць.

На пытанне, ці абураюцца людзі з нагоды спісанняў, у банку кажуць, што яны былі і раней, таму для кліентаў нічога кардынальна не памянялася.

- Спагнанне завінавачанасці такім чынам практыкавалася і раней, аўтаматызаваная інфармацыйная сістэма выканання грашовых абавязанняў толькі спрашчае працэс спагнання і для дзяржаўных органаў, якія ў ёй удзельнічаюць, і для банкаў. Прычым у сістэме ёсць плюс для платнікаў. АІС ВГА дазваляе выключыць выпадкі шматразовага спагнання грошай з усіх рахункаў платнікаў за адно і тое ж абавязанне. Трэба час толькі для таго, каб звыкнуць да новага працэсу ўзаемадзеяння - растлумачылі ў арганізацыі.

У банку адзначаюць, што ніякіх сур'ёзных хібаў у дзейнасці сістэмы няма. Калі і ўзнікаюць нейкія пытанні ў працэсе, то яны разглядаюцца максімальна хутка.