Алесь Бяляцкі: Я веру, што неўзабаве ўсё будзе добра

Што піша беларускі праваабаронца і палітвязень з турмы.

"Галоўнае не ўпадаць у дэпрэсію і не журыцца. Я веру, што неўзабаве ўсё будзе добра. А тое, што нас не забівае, робіць мацнейшымі", - піша кіраўнік праваабарончага цэнтра "Вясна" Алесь Бяляцкі з турмы. Беларускага праваабаронцу ўжо сто дзён трымаюць у СІЗА на вуліцы Валадарскага ў Менску. Яго затрымалі падчас разгрому "Вясны". Гэтая арганізацыя з пачаткам пратэстаў стала адыгрываць ключавую ролю ў наданні дапамогі пацярпелым ад сілавікоў і збору інфармацыі пра палітвязняў.

Калегі Алеся Бяляцкага кажуць, што навіны ад яго з турмы - вялікая рэдкасць, за сто дзён арышту яго блізкія атрымалі толькі пару лістоў і паштовак. Пра што ён у іх піша - у матэрыяле "Нямецкай хвалі".

Ад Алеся Бяляцкага вельмі рэдка прыходзяць лісты калегам і родным

Алеся Бяляцкага, а таксама ягоных паплечнікаў Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча арыштавалі 14 ліпеня, калі ў супрацоўнікаў "Вясны" па ўсёй краіне і ў галоўным офісе арганізацыі прайшлі ператрусы. Раней, у сакавіку 2021, стала вядома, што на "Вясну" была заведзеная крымінальная справа паводле артыкула аб арганізацыі і актыўным удзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак. А яшчэ раней былі ўзятыя пад варту праваабаронцы і валанцёры Марфа Рабкова, Андрэй Чапюк, Леанід Судаленка і Таццяна Ласіца.

Лістамі і паштоўкамі ад Бяляцкага з выданнем змагла падзяліцца толькі ягоная калега Дыяна (прозвішча журналісты не называюць у мэтах бяспекі гераіні. - Рэд.). "На мае каля паўтара дзясятка лістоў я атрымала толькі два адказы. Першай прыйшла паштоўка са словамі, што ў яго "ўсё нармальна ". Другім я атрымала ліст, дзе ён падрабязна апісаў свой рацыён, мы ў "Вясне" зрабілі потым паводле яго інфаграфіку" , - расказвае праваабаронца.

Такая ж сітуацыя і ў жонкі Бяляцкага Наталлі Пінчук. За тры месяцы яна атрымала толькі некалькі лістоў ад мужа, пры тым, што ён адправіў ёй блізу дваццаці. "Лісты Алесь нумаруе, што дае магчымасць адсачыць, ці ўсе лісты даходзяць. На жаль, далёка не ўсё. Што тычыцца маіх лістоў, то я з упэўненасцю магу сказаць, што ён атрымаў толькі два", - кажа жонка Бяляцкага ў гутарцы з выданнем.

Праз цэнзуру Алесь піша ў асноўным пра побыт і кнігі

У перапісцы з мужам Наталля Пінчук імкнецца не згадваць аб затрыманні або крымінальнай справе, каб ліст прайшло турэмную цэнзуру. "Тэмы тычацца бытавых пытанняў: у асноўным пішам пра родных, часам пра нашых агульных знаёмых ці як праходзяць дні і чым занятыя. У лістах я стараюся задаваць яму пытанні, але адказы на іх амаль не атрымліваю", - са шкадаваннем кажа жонка праваабаронцы.

У лістах калегу Алесь распавядае пра свае будні. "Гляджу тут расейскія серыялы, якія ідуць па тэлевізары. Нагледзеўся да канца жыцця і яшчэ працягваю. Таксама з захапленнем сачу за спортам і рознымі спаборніцтвамі: футбол, кубак Лігі чэмпіёнаў, чэмпіянат свету ў веславанні, тэніс. Чытаю трохі, менш, чым хацелася б. Прачытаў кнігі Каці Мядзведзевай, Адама Глобуса, чытаю вершы Максіма Багдановіча, так што не сумую, так і праходзяць мае дні", - дзеліцца лістамі Бяляцкага Дыяна.

У "Валадарцы" мала што адбываецца, таму распавядаць Алесю Бяляцкаму асабліва няма чаго. "Ён працягвае чытаць беларускіх сучаснікаў, яго вельмі засмуціла смерць паэта Алеся Разанава", - распавядае Дыяна. У лістах Бяляцкага, напісаных ва ўмовах цэнзуры, яна спрабуе знайсці схаваны сэнс: "Але як мне сказала жонка Алеся, схаваны сэнс тут адзін: калі пішу, значыць яшчэ жывы".

25 верасня ў Алеся Бяляцкага быў дзень нараджэння, і наколькі вядома "Вясне", многія беларусы адправілі яму віншаванні і лісты салідарнасці. "Некаторыя да яго ўсё ж трапілі, і ён нават даслаў словы падзякі." Загляне сонца і ў наша закратаванае аконца"- пісаў Алесь у паштоўках", - распавядае Дыяна.

"Не сумуй" - галоўнае пажаданне Бяляцкага калегам з турмы

Гэты арышт - не першы ў жыцці Алеся Бяляцкага. У 2011 годзе нібыта за ўтойванне даходаў у асабліва вялікай суме і нявыплату падаткаў яму прысудзілі 4,5 года калоніі, з якіх ён адседзеў тры і ў 2014 выйшаў паводле амністыі. За гады турмы Бяляцкага не раз вылучалі на Нобэлеўскую прэмію міру, ён стаў лаўрэатам мноства прэмій у галіне правоў чалавека і свабоды. Пасля пачатку пратэстаў у Беларусі Бяляцкі далучыўся да Кардынацыйнай рады, і нягледзячы на высокую рызыка арышту, заставаўся ў краіне і працягваў працаваць.

Зараз праз падпіскі адвакатаў аб невыдаванні, калегі і блізкія нават толкам не ведаюць, у чым сутнасць крымінальнай справы супраць яго. "Мы толькі нядаўна з раскладу суда даведаліся, што Алесю Бяляцкаму выстаўленае абвінавачванне толькі паводле аднаго артыкула Крымінальнага кодэксу - ч. 2 арт. 243 (нявыплата падаткаў). Больш ніякай інфармацыі няма: мы не ведаем, хто сукамернікі, як часта праводзяцца следчыя дзеянні і іншыя моманты, якія вядомыя пра некаторых іншых палітвязняў", - распавядае калега Дыяна. Паводле ейных слоў, гэты арышт Бяляцкага моцна адрозніваецца ад папярэдняга. "Больш за ўсё ў яго лістах здзіўляе тое, што ён цяпер піша вельмі мала і толькі тое, што тычыцца бытавых рэчаў. Падчас свайго зняволення ў 2011-2014 гадах ён пісаў вялікія лісты, у якіх шмат разважаў. Цяпер прыходзяць кароткія і сухія радкі".

Аб сваім новую крымінальную справу і працы "Вясны" Алесь таксама не піша. "Адзінае настаўленьне з ліста, які я атрымала -" Не сумуй ". І гэта сапраўды вельмі важнае пажаданне", - кажа Дыяна.