NYT: Расея атакавала Starlink сакрэтнай тэхналогіяй перад наступам на Харкаў

Украінскія падраздзяленні апынуліся ў вельмі ўразлівым становішчы, застаўшыся без сувязі.

Расея ўсё часцей перашкаджае ўкраінскай службе Starlink, выкарыстаўшы перадавую тэхналогію для ўмяшання ў спадарожнікавы інтэрнэт-сэрвіс Ілана Маска. Гэта прывяло да новых збояў на паўночнай лініі фронту.

Як гаворыцца ў матэрыяле The New York Times, перад прасоўваннем Расеі на Харкаўшчыне ваяры 92-й дэсантна-штурмавой брыгады страцілі жыццёва важны рэсурс – спадарожнікавы інтэрнэт-сэрвіс Starlink, які жаўнеры выкарыстоўваюць для камунікацыі, збору выведвальных звестак і правядзення нападаў беспілотнікаў, вельмі замарудзіўся.

Starlink быў крытычна важным для ўкраінскага войска з першых дзён вайны. Без паўнавартаснай працы тэрміналаў яны не маглі хутка размаўляць і дзяліцца аператыўнай інфармацыяй. Менавіта гэта і адбылося на новай лініі паўночнага фронту.

Што ў аснове збояў?

Як піша выданне, у аснове збояў - узмацненне ўмяшання з боку Расеі. Перад наступам на Харкаўшчыну расейцы выкарысталі магутную электронную зброю і больш складаныя прылады для пагаршэння якасці абслугоўвання Starlink. Гэтыя дасягненні нясуць сур'ёзную пагрозу для Украіны.

«Гэтыя дзеянні сталі прычынай масавых збояў у працы Starlink. Калі яны (расейцы - рэд.) і далей даб'юцца поспеху, гэта можа азначаць тактычны зрух у канфлікце, падкрэсліваючы ўразлівасць і залежнасць Украіны ад паслуг, якія выконвае кампанія Ілана Маска. Паколькі ЗША і іншыя ўрады супрацоўнічаюць са SpaceX, збоі выклікаюць шырэйшыя пытанні аб надзейнасці Starlink супраць тэхнічна складанага супраціўніка», - піша выданне.

Starlink перадае інтэрнэт-злучэнне са спадарожнікаў, якія круцяцца вакол Зямлі. Сігналы прымаюць тэрміналы на зямлі, а затым размяркоўваюць злучэнне, як маршрутызатар Wi-Fi, на ноўтбукі, тэлефоны і іншыя прылады паблізу. З 2022 года Starlink дае Украіне жыццёва важны інтэрнэт-сэрвіс, і салдаты спадзяюцца на яго, падчас кіравання дронамі.

Расея тэстуе «зброю» супраць Starlink

Міністр лічбавых тэхналогій Украіны Міхаіл Фёдараў сказаў, што нядаўнія напады Расеі на Starlink былі накіраваныя на выкарыстанне новых і больш перадавых тэхналогій. Раней служба надзвычай добра вытрымлівала перашкоды, уплыў РЭБаў.

«Але расейцы зараз тэстуюць розныя механізмы, каб парушыць якасць злучэнняў Starlink, бо гэта вельмі важна для нас», – сказаў Фёдараў.

Паводле ягоных слоў, Украіна пастаянна размаўляла са SpaceX для развязання праблем. SpaceX не адказала на запыты аб каментарах.

Чыноўнік, які ўзначальвае намаганні Расеі ў радыёэлектроннай барацьбе, паведаміў дзяржаўным СМІ ў мінулым месяцы, што вайскоўцы ўключылі Starlink у «спіс цэляў» і распрацавалі магчымасці для супрацьдзеяння службе.

Хоць Фёдараў сказаў, што служба Starlink неўзабаве павінна палепшыцца, са слоў вайскоўцаў і афіцыйных асоб, некаторыя збоі былі выкліканыя расейскімі атакамі. З іх слоў, усе збоі ў крытычныя моманты на полі бою ставяць украінскае войска яшчэ больш у нявыгаднае становішча.

«Мы саступім у электроннай барацьбе. За дзень да нападаў ён (Starlink - рэд.) выключыўся, стаў суперпавольным», - сказаў намеснік камандзіра 92-га батальёна ўдарных беспілотнікаў «Ахілес» з пазыўным «Аякс».

Збоі паставілі ўсё падраздзяленне ў нявыгаднае становішча, сказаў аператар беспілотніка «Картэль». Падчас першых бронетэхнічных нападаў расейскага наступу ў гэтым месяцы беспілотнікі пачалі наносіць удары, але падключэнне да сеткі знікла. Салдатам даводзілася выкарыстоўваць тэкставыя паведамленні для злучэння, ды і яны адпраўляліся са спазненнем.

«У першыя гадзіны лінія фронту была вельмі дынамічнай. Вораг рухаўся. І мы таксама рухаліся. Нам трэба было хутка размаўляць», - сказаў «Картэль».

Што ўплывае на Starlink?

Кары Бінген, былая чыноўніца Пентагона і экспэртка ў радыёэлектроннай барацьбе, сказала, што Starlink і іншыя спадарожнікавыя сувязі могуць быць парушаны выкарыстаннем высокамагутнай радыёчастаты для перагрузкі злучэнняў. Паводле ейных слоў, нябачныя атакі звычайна ажыццяўляюцца з транспартнага сродку з вялікай радыёвышкай.

Тлумачэнні збояў Starlink ва Украіне за апошні год розныя. Некалькі экспэртаў заявілі, што Расея стала лепш ствараць перашкоды для сігналу паміж спадарожнікамі і наземнымі тэрміналамі Starlink з дапамогай магутных і дакладных перашкод. Іншыя выказалі здагадку, што сэрвіс быў парушаны адмысловай электроннай зброяй, усталяванай на дронах, якая можа ўвесці ў зман сігналы GPS Starlink.

Рэзкае павелічэнне выкарыстання Starlink таксама можа пагоршыць абслугоўванне. У некаторых выпадках тэхнічныя абмежаванні, накіраваныя на тое, каб расейскія войскі не маглі выкарыстоўваць Starlink, пашкодзілі службе ўкраінскіх вайскоўцаў на лініі фронту. У іншы час збоі могуць быць больш выпадковымі, напрыклад, у пачатку гэтага месяца, калі SpaceX паведаміла аб праблемах з абслугоўваннем ва ўсім свеце з-за сонечных бур.

«Starlink дало Маску вялікі ўплыў у вайне, паколькі ён кантралюе, дзе даступныя спадарожнікавыя паслугі, і можа вызначаць аб спыненні доступ. У некаторых выпадках украінскія афіцыйныя асобы звярталіся непасрэдна да Маска з просьбай уключыць доступ да Starlink падчас ваенных аперацый, каб яны маглі наносіць удары беспілотнікамі праз варожую лінію - запыты, якія мільярдэр не заўсёды ўхваляў. Урад ЗША, які закупіў для Украіны тэрміналы Starlink, часам уцягваўся ў перамовы», - піша выданне.

Starlink не прадаецца наўпрост у Расею. Але сёлета ўкраінскія чыноўнікі публічна выказалі трывогу, што РФ выкарыстоўвае тэрміналы, набытыя праз пасярэднікаў.

Starlink-залежнасць

Экспэрты папярэджваюць, што Украіна празмерна залежыць ад адной кампаніі ў дачыненні да такога жыццёва важнага рэсурсу, асабліва той, якой кіруе такая непрадказальная асоба, як Маск. Але залежнасць Украіны ад Starlink наўрад ці зменшыцца. Існуе крыху альтэрнатыў для такога комплекснага і надзейнага абслугоўвання.

Фёдараў адзначыў, што ўкраінскі ўрад пастаянна тэстуе новыя сістэмы. З ягоных слоў, вайскоўцы маюць спецыялізаваныя сістэмы для марскіх беспілотнікаў, якія знішчылі шэраг расейскіх караблёў у Чорным моры.

«Але, вядома, масавага эквівалента не існуе», - сказаў ён.

Для ўкраінскага камандзіра «Аякса» страта сэрвісу Starlink вярнула дрэнныя ўспаміны аб вайне. Калі ён ваяваў ля расейскай мяжы ў 2022 годзе, яго падраздзяленне часам было адрэзана ад Starlink, што парушала відэа з дронаў, якія выкарыстоўваліся для навядзення артылерыі на адлегласці. Падраздзяленне разгарнула салдат для схаванага назірання за пазіцыямі супраціўніка і навядзення ўдараў. «Гэта было надзвычай дзіўным», - сказаў ён.