У палітычнага крызісу ва Узбекістане знайшліся беларускія карані

Дачка ўзбекскага дыктатара Лола Карымава звязаная з Беларуссю.

Упершыню за апошнія 25 гадоў урачыстасці ў гонар Дня незалежнасці Узбекістана прайшлі паводле ўрэзанага сцэнару, без салюту і без прэзідэнта Іслама Карымава. Віншаванне народу ад ягонага імя дыктары зачыталі ў эфіры нацыянальных тэлеканалаў, але самога Карымава, хай нават у бальнічнай палаце, паказаць не змаглі. А гэта значыць, што пытанне з пераемнасцю ўлады адкрытае, піша «Беларускі партызан».

Прэм'ер-міністр Узбекістана Шаўкат Мірзіяеў упершыню замяніў прэзідэнта Іслама Карымава на ўрачыстасцях, прысвечаных Дню незалежнасці краіны, ніхто з клана Карымава на ўрачыстасцях не з’явіўся, і гэта людзям, дасведчаным у ташкенцкіх палацавых таямніцах, сказала пра многае. Справа ў тым, што паводле ўзбекскай Канстытуцыі ў адсутнасць прэзідэнта «чалавекам нумар адзін» становіцца не прэм'ер, а старшыня Сената рэспублікі. Старшыню сената адхілілі. Але ці азначае гэта, што менавіта прэм'ер-міністр Шаўкат Мірзіяеў зойме прэзідэнцкае крэсла?

Аналітыкі ў гэтым ужо не так упэўненыя, як некалькімі днямі раней. «Ды хто ён такі, гэты Шаўкат?Ядгор Нарбутаеў. - Ці можна ўвогуле ўявіць, што Іслам Карымаў дапусціў бы ў сваім асяроддзі постаць, больш ці менш адпаведную вобразу сапраўднага, а не «ліпавага» палітычнага дзеяча?»

Сапраўды, дапусціць, што побач з дыктатарам можа быць самадастатковы палітык, а не падлізнік, немагчыма. У сувязі з гэтым, астыўшы, аналітыкі сталі праводзіць аналогіі з Туркменістанам, дзе, калі раптам памёр Туркменбашы, таксама было шмат мітусні каля трона, а ў крэсла прэзідэнта сеў да таго наогул не вядомы шырокай публіцы стаматолаг Гурбунгулы Бердымухамедаў. Згодна з упартымі чуткамі, ён - незаконнанароджаны сын Туркменбашы (у афіцыйным шлюбе ў правадыра ўсіх туркменаў былі толькі дзяўчынкі), і ў выніку менавіта Бердымухамедаў стаў прэзідэнтам.

Гэтую гісторыю пра стаматолага ўспамінаюць цяпер і ў сувязі з сітуацыяй ва Узбекістане. Па-першае, проста немагчыма паверыць, што дасведчаны Іслам Карымаў, запамятаваў дату свайго нараджэння і не рыхтаваў сцэнары на «гадзіну ікс». Ну а па-другое, у Іслама Карымава, як і Туркменбашы, таксама знайшоўся сын. Прычым, абсалютна законны сын.

Шырокай публіцы добра вядомая цяперашняя сям'я Іслама Карымава - дочкі Гульнара і Лола, і жонка Таццяна. Але гэта другая сям'я. А ў першай сям'і нарадзіўся сын Пётр, цяпер - Пётр Ісламавіч Карымаў. Хоць пры нараджэнні хлопчыка назвалі Рустамам, і толькі пасля разводу жонка Наталля ў адплату мужу, які не любіў усё расейскае, памяняла імя.

Пра прычыны разводу не нам судзіць, і тым больш не нам судзіць, чаму, не маючы сыноў і нашчадкаў, Карымаў не называў у гэтай якасці сына. У самым Узбекістане у гэтым беларускія карані цяперашняй жонкі Карымава: кажуць, што сапраўдныя ўсходнія жанчыны мужа шануюць, а вось несапраўдныя традыцый не прытрымліваюцца.

Гэтае пытанне настолькі важнае для Узбекістана, што малодшая дачка Карымава Лола наважыла адказаць на яго публічна. «Я часта чую пра тое, як людзі цікавяцца маёй нацыянальнасцю, нацыянальнасцю маіх дзяцей, майго мужа, спрабуюць ацаніць, хто наколькі ўзбек і па якой лініі, - напісала ў «Інстаграм». - Акрамя бяздзейнай цікаўнасці, да якой я цалкам прывыкла, у гэтым прысутнічае непрыгожае адценне дзікай для мяне якасці, нацыяналізму, і ў XXI стагоддзі гэта гучыць, на мой погляд, па-дурному, як нейкае цемрашальства. Я наважыла адказаць на гэтае пытанне, якое так горача цікавіць многіх. Адказ мой такі: я ганаруся тым, што я ўзбечка. Прадукт свайго часу і прадукт сваёй нацыі. Якой?

- Той нацыі, якая пражывае тут, чыя Зямля і чый народ прытулілі, як родных дзясяткі нацыянальнасцяў падчас і пасля Другой Сусветнай вайны;

- Менавіта той нацыі, чые людзі ніколі не з'яўляліся расістамі і былі адкрытымі да іншых народаў, укладаючы шлюбы, грунтуючыся не на выгадзе, а на пачуцці любові, як напрыклад, мая бабуля беларуска і мой дзядуля ферганскі ўзбек, якія пражылі вельмі няпростае, але вельмі цікавае жыццё. Перажыўшы голад, холад і жабрацтва, але не страціўшы галоўнае - пачуцці павагі і любові. Праз некалькі гадоў пасля заканчэння вайны ён (мой дзядуля) прывёз яе (маю бабулю) ужо з маленькай дачкой (маёй мамай) у свой родны Кувасай. А яна (мая бабуля) прывезла з сабой сваю маму (маю прабабулю) і сястру, якія пражылі ў Даліне (маецца на ўвазе Ферганская даліна, - Аўт.) усё жыццё і пахаваныя там жа на хрысціянскім могілках, якія знаходзяцца побач з мусульманскімі, дзе спачывае мой дзядуля Акбар Султанавіч. Гэтыя двое могілак у горадзе, падзеленыя толькі намінальна невялікай адлегласцю, знаходзяцца на адным узгорку, адкуль адкрываецца прыгожы вкраявід на горад майго дзяцінства, маленькі зялёны гарадок Кувасай».

Беларуская бабуля, пра якую напісала Лола, гэта маміна мама. І менавіта на Таццяну Карымаву цяпер наракаюць у сувязі з блытанінай з нагоды атрымання ў спадчыну: маўляў, жанчына так баялася страціць уплыў, што заблытала ўсю краіну і ўвесь свет, устаўшы паміж бацькам і сынам.

Наколькі вядома, Лола Карымава ў апошнія 10 гадоў была блізкая менавіта з маці, старэйшая Гульнара, наадварот, - была блізкая з бацькам. Калі верыць інтэрв'ю сясцёр, апошнія 10 гадоў яны паміж сабой не мелі стасункаў. Наколькі можна меркаваць, прычына - усё тая ж барацьба за ўладу. Спачатку быў скандал, калі жонку Карымава, Таццяну Карымаву, западозрылі ў тым, што ў пераемнікі мужу яна рыхтуе свайго пляменніка - сына роднай сястры Тамары. У выніку і Тамара, і яе сын ледзь паспелі збегчы з Узбекістана за мяжу, а ў Таццяны стасункі з мужам, мякка кажучы, моцна сапсаваліся.

Потым здарыўся зваротны ўдар блізкіх да мамы сілавікоў па Гульнары, якая ўважалася спадчынніцай бацькі. У выніку цяпер ужо Гульнара апынулася пад хатнім арыштам, а яе світа - пад цалкам канкрэтным арыштам.

Але што ж Пётр Карымаў? З ім што?

Выяўляецца, другая жонка Карымава была катэгарычна супраць стасункаў мужа з сынам, і суровы ўзбекскі дыктатар супрацьстаяць уласнай жонцы ў гэтым пытанні не мог. Пётр з крыўдай на бацьку жыў з маці Наталляй у Падмаскоўі, нідзе не свяціўся, але потым Іслам Карымаў раптам зрабіў яго намеснікам старшыні праўлення АКБ «Азія-Інвест Банк». Пазней і сын, і першая жонка Карымава пераехалі ў Ташкент. Наталля ў 2008 годзе памерла, а вось Пётр, паводле некаторай інфармацыі, па-ранейшаму жыве і працуе ва Узбекістане - у нейкай дзяржструктуры, але не ў якасці першай асобы.

Навошта бацька вярнуў яго ў Узбекістан? Чаму не «прасоваў» адкрыта? Баяўся, што калі ўжо родныя сёстры ў барацьбе за трон зрабіліся ворагамі, то сыну ад другой жонкі наогул не знасіць галавы?..

Пакуль няма адказаў на гэтыя пытанні.

Можа, Пётр Карымаў і будзе спадчыннікам?.. З аднаго боку, - не падобна. З іншага, - невядома. Бо гісторыя, як мінімум, вельмі нагадвае тую, што здарылася са спадчынай Туркменбашы. І нельга не пагадзіцца, што калі б сын усе гэтыя гады быў побач з бацькам, то сітуацыя з перадачай улады ва Узбекістане была б нашмат прасцейшай. Хоць вельмі спрэчна, што ва ўсім трэба вінаваціць толькі «беларускія карані» жонкі Іслама Карымава - Таццяны Карымавай. Тым больш, што сама яна, некалі амбіцыйная і ўплывовая, пасля гісторыі з пляменнікам апынулася проста зачыненай у сваім царскім асабняку. І дагэтуль маўчыць...