Рыззё і сякеры — што робяць на тэхналагічных заводах Беларусі

Цікавыя тавары народнага спажывання з каталогаў прадукцыі заводаў.

Некалькі месяцаў таму стала вядома, што пастаўскі завод «Беліт» знаходзіцца на мяжы закрыцця. Прадпрыемства створана ў 1976-м, як філіял Віленскага завода радыёкампанентаў, падчас незалежнасці ён увайшоў у склад «Гарызонту» і пачаў выпускаць тэлевізары. А ў 2008-м стаў вырабляць... звычайнае рыззё са старога адзення. Якія яшчэ беларускія заводы могуць пахваліцца няпрофільнай прадукцыяй? Сякеры на трактарным, гусятніцы на маторным, мангалы на металургічным... Tut.by пашукаў у каталогах прадукцыі заводаў цікавыя тавары народнага спажывання.

У афіцыйнай гісторыі завода «Беліт» сярод звестак аб асваенні выпуску тэлевізараў, мікрахвалёвых печаў, мульціварак, DVD-плэераў чытаем: «2008 год — засваенне новага кірунку, было створана экспартаарыентаваная вытворчасць рыззя». Апошнія навіны на сайце таксама далёкая ад высокіх тэхналогій: «Паспяхова асвоены выпуск новага прадукту — нятканае палатно іголкапрабіўное», «Запрашаем усіх за пакупкамі ў краму еўрапейскага адзення second-hand» і да т. п. Таксама завод выпускае альтанкі і лаўкі, плітку для ходнікаў і смеццевыя скрыні, лесвіцы і дачныя домікі. Можна прэтэндаваць на званне «важнейшага інвестыцыйнага праекта».

Жодзінскі гігант БелАЗ, як і ўласціва кожнаму гіганту, выпускае шмат «пабочнай» прадукцыі — рыдлёўкі, граблі, мэблевую фурнітуру, трэнажоры, уніформу. Мабыць, самым незвычайным таварам народнага спажывання з'яўляюцца...цацкі. Самазвалы выглядаюць як сапраўдныя і нясуць на сабе ганарлівае імя «БелАЗ». «БелАЗікі» выпускаюцца трох памераў: ад зусім маленькага пластмасавага даўжынёй 7 сантыметраў да вялізнага металічнага самазвала памерамі 37×19×16 см і масай пад паўтара кіло. У такім можна і катаць дзетак — яму што, яму хоць бы што. А калі хто з хлапчукоў у двары засумняваецца, што машынка зроблена на гэтым аўтазаводзе, — можна паказаць пашпарт цацкі, дзе выразна надрукавана імя фабрыкі.

Падраздзяленнем «БелАЗа» з'яўляецца ААТ «Старадарожскі механічны завод», які выдае шмат пластмасавай прадукцыі — вёдры, мыльніцы, масажныя шчоткі, накрыўкі для слоікаў і да т. п.

На Менскім трактарным заводзе, акрамя трактароў, выпускаюць камплектуючыя для пліт і печаў, вечка каналізацыйных люкаў, гаечныя ключы і дзвярныя завесы і іншыя вырабы. Напэўна, у многіх дома знойдуцца складаныя ножыкі, закаточная машынка, дзіракол або малаток вытворчасці МТЗ.

І на «БелАЗе», і на МТЗ робяць кухонныя сякеркі. «Самазвальная» сякера 35,5 см у даўжыню і важыць 500 грамаў, а «трактарная» 33 см у даўжыню і важыць 480 грамаў.

Недалёка ад МТЗ знаходзіцца Менскі маторны завод. Акрамя рухавікоў, ён выпускае бетоназмяшальнікі, аўтацыстэрны, снегапрыбіральшчыкі, генератарныя ўстаноўкі. Раздзел «Іншая прадукцыя» небагаты, а ўся іншая прадукцыя падаецца ў выглядзе маленькай фатаграфіі без апісання. Ледабур, кроталоўка, рукамыйнік, гусятніца, казан з трыногай, шынкоўка, патэльня-сатэйнік, кола з падшыпнікамі...

Беларускі металургічны завод у Жлобіне выпускае, акрамя металакорду і календароў з аголенымі дзяўчатамі, гаражныя брамы, металічныя гаражныя брамы, дзверы металічныя, печкі ў лазню і камінныя рашоткі... Цікавая прапанова — мангал чыгунны ў форме барана коштам 410 рублёў (звычайны разборны мангал іх жа вытворчасці каштуе 56 рублёў), яшчэ за 3 рублі можна замовіць набор шампураў. Дарэчы, мангал-баран — ідэя далёка не новая.

Гомельскі завод гандлёвага машынабудавання (ААТ «Гомельторгмаш») шмат гадоў спецыялізуецца на таварах для кухняў прадпрыемстваў грамадскага харчавання, хоць у 1966 раптам распрацаваў турыстычны аўтобус «Гамяльчанін». Амаль усе тавары народнага спажывання таксама маюць «кухонную» накіраванасць. Цікавы апарат для прыгатавання кавы на пяску і крэсла-трансформер для маленькіх дзетак. Аўтар узгадвае, што ў дзяцінстве ён праводзіў нямала часу за такім крэслам.

Наваполацкі завод «Вымяральнік» ствараўся як прадпрыемства вайскова-прамысловага комплексу, тут выпускалі спецыялізаваную радыёэлектронную апаратуру. У дзевяностых завод вырабляў магнітафонныя дэкі «Карат», а потым увайшоў у склад «Гарызонту» і пераключыўся на аўтатрактарнае абсталяванне (такі ж лёс напаткаў гарадзенскі завод «Радыёхваля»). Цяпер сярод электронных педаляў і сістэм бескантактавага капіявання рэльефу мясцовасці злёгку чужародна глядзіцца складное крэсла з металічным каркасам, якое выдатна падыдзе не толькі для турызму і адпачынку, але і дамоў культуры, выканкамаў, дамоў быту.

У Берасці нямала заводаў электроннай і электрычнай накіраванасці: электрамеханічны, электралямпавы, электратэхнічны, радыётэхнічны, заводы высакавольтнага абсталявання і газавай апаратуры, заводы «Цветатрон» і «Спецаўтаматыка», СКБ «Захад». І, у асноўным, яны прытрымліваюцца свайго электрапрофілю. Хоць вось на электрамеханічным, напрыклад, выпускаюць не толькі высокадакладную тэхніку, але і мэблю. А завод «Цветатрон», запушчаны ў 1983-м і які ўваходзіць у склад аб'яднання «Інтэграл», сярод дыёдаў, плат і мікрапрацэсарных сістэм прапануе вушныя біркі для свіней і ската. Не, біркі не электронныя — проста выраблены з нетаксічнага матэрыялу.

Некаторыя заводы або перасталі выпускаць тавары народнага спажывання, або проста не адлюстроўваюць іх у сваіх каталогах. Так, не засталося нічога «пабочнага» ў каталогах менскіх аўтазаводаў МАЗ і МЗКЦ. Завод халадзільнікаў і пральных машын «Атлант» яшчэ некалькі гадоў таму выпускаў выраб пад назвай «Ложак дзіцячы» — пластмасавыя санкі, знаёмыя многім пад імем «Спрынт».

Завершым агляд прадпрыемства, не звязанага з машынабудаваннем і электронікай. Касметычная фірма «Вітэкс» купіла ва Уздзенскім раёне стратнае СВК «Цеплень» і зараз там вырошчвае яблыкі, лекавыя травы, збірае мёд. Там жа пад сваім брэндам выпускаюць яблычны і бярозавы сок, а раней, кажуць, і чыпсы рабілі. У каталогу прадукцыі на сайце прадпрыемства гэтых сокаў няма, але яго можна сустрэць у фірмовых крамах сеткі і ў партнёраў. У трохлітровых пачках ёсць зручны кранік.