Каго яшчэ абкладуць падаткам у Беларусі?

«Дармаеды» і ахвяры Галакоста - не адзіныя, кім цікавіцца ўлады.

Пра тое, чаму падатковая хутка прыйдзе да тых, у каго яна яшчэ не была, у інтэрв'ю Charter97.org распавёў эканаміст, экспэрт у пытаннях рэформы дзяржаўнай службы і кіраўнік праекта «Кошту ўрада» Уладзімір Кавалкін.

- На гэтым тыдні намеснік міністра фінансаў Беларусі Юрый Селіверстаў агучыў дадатковыя крыніцы папаўнення беларускага бюджэту. Куды ўжо больш? Каго яшчэ ўлады хочуць абкласці падаткам?

- Перш за ўсё новаўвядзенні Міністэрства фінансаў закрануць скасавання ўжо існуючых падатковых ільгот. Гэта - упадабаная практыка, якая прымяняецца ў Беларусі ўжо не першы год. На маёй памяці ўжо некалькі разоў скасоўвалі падатковыя льготы для суб'ектаў гаспадарання і юрыдычных асоб.

Другі «слуп» палітыкі Мінфіна - гэта пашырэнне падатковай базы. Само па сабе гэта азначае павелічэнне падатковай нагрузкі. Але наўрад ці ўлады пойдуць па шляху павелічэння працэнтнай стаўкі ў iсных падатках. Думаю, будзе абраны іншы шлях: павелічэнне колькасці падаткаў і павелічэнне спісу аб'ектаў падаткаабкладання. Гэта значыць, падаткавікі стануць гасцямі ў тых, у каго яны яшчэ не былі.

Ну і вядома ж, на практыцы падатковая пачне прымяняць максімальныя з прадугледжаных заканадаўствам ставак - у тых выпадках, калі ёсць нейкая «дэльта» або «вілка».

Гэта тое, чаго варта чакаць у найбліжэйшы час ад Мінфіна. Наўрад ці яны пойдуць на такую непапулярную меру, як павышэнне падатковых ставак. А вось скасаваць падатковыя льготы і ўключыць у падатковы катэгорыі ўсё больш і больш відаў даходаў - гэта калі ласка. То бок, усе больш і больш разнастайныя крыніцы даходаў і фірм, і простых грамадзян будуць абкладацца падаткамі.

- Якая прычына таго, што падатковая наважыла паквапіцца на і без таго збяднелыя даходы беларусаў?

- Усё проста: эканоміка падае. Беларускія дзяржпрадпрыемствы знаходзяцца ў хранічным фінансавым крызісе. Зразумела справа, што на ўзроўні Саўміна яны лабіруюць павелічэнне дзяржаўнага фінансавання пад свае стратныя праекты. Гэта прыводзіць да таго, што Саўмін цісне на Міністэрства фінансаў: «Дай больш грошай!». А Мінфін не ведае іншых спосабаў папаўнення бюджэту, акрамя скасавання падатковых ільгот і ўвядзення новых пабораў.

- Ці будуць новыя паборы такімі ж скандальнымі, як спробы збіраць падатак з «дармаедаў» і з гуманітарнай дапамогі для габрэяў, што перажылі Галакост?

- Падатак на «дармаедства» - гэта асобнае набалелае пытанне. Унутры чыноўніцкага апарату многія гэты падатак не ўхваляюць. Іншая справа, што публічна пра гэта ніхто заявіць не можа.

А што тычыцца пошуку і абкладання падаткам розных крыніц даходу, якія раней не заўважаліся - тут улады любяць і ўмеюць актыўна дзейнічаць. У гісторыі з ахвярамі Галакоста проста каса натрапіла на камень. Тут меў месца неардынарны з маральнага пункту гледжання выпадак: з людзей, якія пацярпелі падчас Другой сусветнай вайны, спрабавалі яшчэ і браць грошы. Але на самой справе заканадаўства і падатковы кодэкс дазваляюць абкладаць падаткамі дзейнасць няўрадавых і дабрачынных арганізацый. Таму ў менш рэзанансных выпадках падаткі збірацца будуць, ды і збіраюцца ўжо.

У гэтай сферы як раз і можна чакаць новых пабораў. Там, дзе сумы падаткаў невялікія і раней на гэта заплюшчвалі вочы, цяпер будуць збіраць усе «пад чыстую». Таму новая палітыка Мінфіна закране ў першую чаргу грамадзян і арганізацыі, якія мелі невялікія даходы. Калі раней падаткавікі цікавіліся ў асноўным няўлічанымі буйнымі даходамі, то зараз будуць паляваць за любымі драбкамі.

- Вы сказалі, што ўнутры свайго асяроддзя чыноўнікі не ў захапленні ад падатку на «дармаедаў». Але на самым версе дэкрэт ніхто не скасоўваў. На вашу думку, гэты прымусовая даніна зноў вернецца?

- Раз кіраўнік даручыў «дапрацаваць» - значыць, гэты скандальны падатак будуць і далей збіраць. Хоць на месцах чынавенства будзе гэта рабіць без асаблівага энтузіязму.

Пытанне вяртання гэтага пабораў з грамадзян для сённяшняй улады - ідэалагічнае і палітычнае. Таму прымусовую даніну вернуць.