Усё згодна з законам. А што згодна з сумленнем?

Як ветэрану ВАВ, што мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, «дапамагла» дзяржава.

У рэдакцыю «СНплюс» звярнуўся паважаны ветэран вайны, удзельнік вызвалення Менска, палкоўнік у адстаўцы Віталь Якаўлевіч Платонаў. У 2017 годзе яму споўнілася 95 гадоў. Ён папрасіў надрукаваць артыкул пра тое, як калісьці савецкая, а сёння беларуская ўлада не далі яму магчымасці стаць уласнікам нават аднапакаёвай кватэры.

Віталю Якаўлевічу выдзелілі сацыяльную «аднапакаёўку», якой ён не мае права распараджацца, не можа прапісаць у яе законную жонку - рана ці позна кватэра павінна адысці дзяржаве. Ён уважае, што ўлада вядзе сябе з ім несправядліва, шмат разоў спрабаваў бараніць права на ўласнае жыллё ў судзе, але беспаспяхова. Звяртаўся ў пракуратуру, Вярхоўны суд, адміністрацыю Лукашэнкі - усюды адзін адказ: «Усё згодна з законам». Чаму 95-гадовы ветэран не можа атрымаць жыллё ва ўласнасць? Раскажам па парадку.

Віталь Якаўлевіч і ягоная жонка Тамара Ціханаўна сустрэлі мяне ў маленькай аднапакаёвай кватэры на менскай вуліцы Адзінцова, якая належыць не ім, а ўнуку Тамары Ціханаўны. У 2005 годзе заўчасна і раптоўна памерла яе дачка. Пенсіянерка засталася з унукам-студэнтам і нявыплачаным крэдытам, які дачка афармляла на сябе, для будаўніцтва кватэры. Каб аплаціць крэдыт, Тамары Ціханаўне давялося прадаць уласнае жыллё - іншага выйсця не было. З таго часу яна і прапісаная ў гэтай «аднушцы» ва ўнука, разам з ёй пражывае муж, заслужаны чалавек, ветэран вайны. Таму што ў 95 гадоў немагчыма жыць аднаму ў вылучанай дзяржавай сацыяльнай кватэры, а прапісаць туды жонку ён не можа згодна з законам. Калі яго не стане - жыллё павінна адысці дзяржаве.

Усё чыста і сціпла, шмат кніг, на сценах малюнкі, фатаграфіі блізкіх людзей, дзяцей, унукаў і праўнукаў.

Ветэран да майго прыходу падрыхтаваў два вялікія стосы дакументаў.

- Тут усе мае заслугі, - ён паказвае на важкі пачак ордэнаў, медалёў, грамат і падзяк. - Вы павінны ведаць, што я пражыў жыццё, аддаючы ўсе свае сілы Радзіме і Бацькаўшчыне. А тут мая скарга, якую я напісаў прэзідэнту, але яна да яго не дайшла і не дойдзе!

На стале аб'ёмны стос папер - звароты ў дзяржорганы, скаргі ў суд, просьбы разабрацца, дапамагчы, даць тое, што належыць згодна з законам. І адпіскі з усіх органаў беларускай улады.

- Я зразумеў, што нашы суды служаць не людзям, не закону, а кан'юнктуры. Чыноўнікі, якія падпісваюць адказы, са скаргамі нават не знаёмяцца, - з горыччу кажа Віталь Якаўлевіч.

Баявыя заслугі

Віталь Якаўлевіч Платонаў нарадзіўся ў 1922 годзе ва Уладзімірскай вобласці. У ліпені 1941 г. яго прызвалі ў войска і накіравалі вучыцца ў Чэлябінскую зенітную вучэльню. Пасля паскоранага курса яго накіравалі камандаваць зенітнай батарэяй для абароны Куйбышава (сёння г. Самара). У 1944 годзе 73-я асобная зенітна-артылерыйская брыгада СПА, у якой служыў Віталь Якаўлевіч, атрымала задачу абараняць вызвалены Менск. 17 ліпеня падчас авіяналёту ён збіў нямецкі бамбавік, быў узнагароджаны медалём «За баявыя заслугі». Пасля вайны - ордэнам «Чырвонай зоркі». Віталь Якаўлевіч удзельнічаў у размініраванні Менска, здымаў набоі і міны, устаноўленыя ў Доме ўрада, Доме афіцэраў, у руінах ўздоўж сучаснага праспекта Незалежнасці. Пасля вайны працягнуў службу ў войсках СПА на тэрыторыі Беларускай і Латвійскай ССР. Ажаніўся на мянчанцы ў 1947 годзе.

«Мяне не цешча пасылала ў 41-м на вайну»

У 1968 годзе ў Латвіі Віталь Якаўлевіч звольніўся з войска па выслузе гадоў, вярнуўся ў Беларусь і часова прапісаўся ў прыватным доме ў цешчы. Тады ў першы раз ён сутыкнуўся з жыллёвай праблемай - падчас службы ў войску жыццё яго праходзіла ў вайсковых гарнізонах.

У адпаведнасці з пастановай ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР №74 ад 20 студзеня 1960 года ён меў права на вылучэнне яму жылплошчы як афіцэру запасу. Але яшчэ ў далёкім 1969 году Віталь Якаўлевіч атрымаў адмову з прычыны (цытую): «Выканкамам райсавета ва ўзяцці Вас на ўлік па забеспячэнню жылплошчай адмоўлена, як забяспечанаму жылплошчай ва ўласным доме маці жонкі. Намеснік старшыні Фрунзенскага райсавета - Н. Каткоў».

Віталь Якаўлевіч паказвае мне гэтую адмову, датаваную 1969 гадамі, і не можа стрымаць абурэння:

- На якой падставе гэты Каткоў вырашыў, што я, ветэран-льготнік, павінен пражываць у цешчыным доме?! Якое я маю дачыненне да гэтага дому? Мяне не цешча пасылала ў 41-м на вайну. І не цешча мяне пакінула служыць у войску на многія гады!

- На якой падставе гэты Каткоў вырашыў, што я, ветэран-льготнік, павінен пражываць у цешчыным доме?! Якое я маю дачыненне да гэтага дому? Мяне не цешча пасылала ў 41-м на вайну. І не цешча мяне пакінула служыць у войску на многія гады!

- А далей што вы рабілі?

- Сем гадоў я жыў у цешчыным доме. Потым дом наважылі зруйнаваць. У 1977 годзе прыватны дом жылой плошчай 38 кв. метраў зламалі і наўзамен нам далі маленькую трохпакаёвую кватэру, роўна 38 метраў жылой плошчы, па завулку Каржанеўскага. Я засяліўся ў кватэру, атрыманую наўзамен знесенага дома, заўважце, не майго дома. Але чыноўнікі паўтаралі - вы атрымалі кватэру.

Якое яны маюць дачыненне да гэтай кватэры? Пры чым тут гэтая кватэра да выканання пастановы ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР?

- Справа была яшчэ пры Савецкім Саюзе, вы ў той час неяк спрабавалі абараніць сваё права на жыллё, тое, што належала ветэрану?

- Я хадзіў да старшыні Фрунзенскага выканкама, звяртаўся ў Менгарвыканкам, мяне прымаў намеснік старшыні. Усе казалі: Віталь Якаўлевіч, мы пастанову выканаем, абавязкова выканаем, але цяпер трошкі цяжкавата з жыллём... Пачакайце. Вось так усё гэта і доўжылася.

У пошуках справядлівасці

Віталь Якаўлевіч пражыў са сваёй сям'ёй у кватэры на Каржанеўскага да 2005 года. Вырасла і выйшла замуж дачка, нарадзіўся ўнук. Так атрымалася, што муж дачкі, таксама кадравы вайсковец, служыў у Афганістане. А калі перавёўся служыць у Беларусь, прапісаўся ў кватэры жонкі. Ён звольніўся з войска і таксама не атрымаў кватэру. У маленькай «тройцы» сям'і стала цесна, быццам бы стварыліся ўмовы для пашырэння жылплошчы.

Што робіць ветэран В. Платонаў? У снежні 2005 года ён піша ліст прэзідэнту з просьбай выдзеліць яму аднапакаёвую кватэру, спасылаючыся на тую ж пастанову савецкіх часоў №74.

Што робіць улада? У снежні 2006 года адміністрацыя раёна вылучыла яму аднапакаёвую кватэру сацыяльнага карыстання, без права прапіскі жонкі (Віталь Якаўлевіч аўдавеў і ажаніўся паўторна ў 2004 годзе) на вул. Скрыпнікава ў Менску.

Няўжо гэтага дамагаўся Віталь Якаўлевіч? Не! Прачытаўшы, на якіх умовах ён атрымаў кватэру сацыяльнага карыстання, Віталь Якаўлевіч і яго жонка Тамара Ціханаўна прыйшлі ў жах.

- Калі ўмовы дамовы вас не задавальнялі, чаму вы пагадзіліся на гэта жыллё?

- На той момант нам здавалася, што лепш хоць нейкую кватэру атрымаць, чым наогул нічога, - адказвае Тамара Ціханаўна. - А яшчэ знайшоўся «добры» чыноўнік, які параіў, маўляў, згаджайцеся пакуль на ўмовы сацыяльнага карыстання, а там паглядзім... Маўляў, вы ветэран вайны, паважаны чалавек, вам могуць у якасці выключэння дазволіць прыватызаваць кватэру ці хаця б прапісаць у яе жонку. Віталь Якаўлевіч паверыў...

У траўні 2007 года ён быў зарэгістраваны ў новай кватэры, а ў жніўні зноў звярнуўся да прэзідэнта з просьбай дазволіць яму прыватызаваць выдзеленую кватэру ў парадку выключэння, спасылаючыся на сваё права на атрыманне льготнага жылля. Гэты ліст быў перанакіраваны ў Менгарвыканкам. Чыноўнікі адказалі адмовай, спаслаўшыся на ўказ прэзідэнта №565 ад 29 лістапада 2005 году - сацыяльнае жыллё не прыватызуецца.

Кола замкнулася.

Ветэран вайны Віталь Якаўлевіч Платонаў добраахвотна пагадзіўся падпісаць дамову сацыяльнага карыстання. Ён не можа прапісаць жонку, таму што яна калісьці добраахвотна пагоршыла сваё жыллёвае становішча - прадала кватэру, якая належыла ёй. Пражываць у свае 95 гадоў адзін ён таксама не можа, таму што мае патрэбу ў дапамозе блізкага чалавека... Дзе выйсце?

Усё згодна з законам. А што згодна з сумленнем?

Летась Віталя Якаўлевіча віншавалі з 95-гадовым юбілеем чыноўнікі з адміністрацыі раёна, дэпутат Палаты прадстаўнікоў Дзмітрый Шаўцоў уручыў яму букет на плошчы перад Домам ураду, АНТ зняло пра гэта сюжэт, а газета «Менскі кур'ер» падрыхтаваў артыкул. На сайце выдання ёсць фота віншаванняў.

Дарэчы, Віталь Якаўлевіч прымаў віншаванні ад чыноўнікаў і дэпутата гарсавету ў той самай кватэры на вуліцы Адзінцова. Магчыма, прадстаўнікі ўлады не ведалі, што ветэран так і не вырашыў сваё жыллёвае пытанне?

Чаму пра праблемы ветэранаў беларуская ўлада узгадвае толькі тады, калі ёй гэта выгадна? Чаму на словах прэзідэнт заяўляе: «Мы ў вечным, неаплатным абавязку перад ветэранамі!», А на справе з адміністрацыі прэзідэнта звароты Віталя Якаўлевіча адпраўляюць у Менгарвыканкам, дзе яго скаргі разглядаюць у звычайным парадку згодна з ўказам прэзідэнта №565 і дасылаюць адпіскі? Чаму высокім чыноўнікам вылучаецца лепшая зямля ў горадзе і льготныя крэдыты для будаўніцтва катэджаў, а ветэрана заштурхнулі ў жыллё сацыяльнага карыстання на дзікіх умовах? Чаму ўмовы дамовы нельга перагледзець і змяніць?

У канцы нашай сустрэчы Віталь Якаўлевіч задаў пытанне і папрасіў яго апублікаваць даслоўна:

- Я хацеў бы нашай уладзе задаць пытанне: як ветэран Вялікай Айчыннай вайны пражывае ў нашай прававой дзяржаве без наяўнасці ўласнага жылля, калі за яго і закон, і Канстытуцыя? Гэта справядліва ці не?