Мы ганарымся вамі, дзяўчаты

Бясстрашнасць сапраўдных прафесіяналаў.

Фотаздымак Кацярыны Андрэевай і Дар'і Чульцовой, якія абдымаюцца за кратамі ў зале суда пасля абвяшчэння прысуду, просіцца адразу мінімум на дзве вокладкі: Time і Vogue. Прыгожыя, таленавітыя, адважныя жанчыны, якія выконвалі сваю працу настолькі прафесійна, што селі за яе ў турму. Гэта ў прафесіі журналіста - сапраўдны знак якасці, прызнанне заслуг, ордэн.

Я выдатна разумею ўсю гэтую гэбэшную-амапаўскую нікчэмнасць, якая не проста пасадзіла іх у СІЗА на некалькі месяцаў, але яшчэ і ў калонію адправіла. Гэтая нікчэмнасць больш за бел-чырвона-белыя сцягі ненавідзіць прафесіяналаў - проста таму, што зайздросціць: ёй, нікчэмнасці, у свае рэдзенькія шэрагі такіх не займець ніколі і ні за якія грошы. Думаю, калі б Каці Андрэевай прапанавалі на выбар швейны цэх у калоніі або аўтарскую праграму ў прайм-тайм на беларускай тэлевізіі, яна з такой спрынтарскай хуткасцю пабегла б у аўтазак, што за ёй не паспявалі б ніякія канваіры.

Я ўяўляю, як усе яны зайздросцяць: Каця і Даша працавалі некалькі гадзін у жывым эфіры, і не дзе-небудзь ва ўтульнай студыі, калі ў прамежках паміж «дарагія тэлегледачы, мы працягваем наш марафон» абавязкова падбягае грымёр са спонжам і памагаты рэжысёра са шклянкай вады. Гэта быў вельмі цяжкі жывы эфір, калі час ад часу даводзілася адключацца разам з Інтэрнэтам у краіне, прыгінацца і хавацца, калі проста перад камерай завісаў робат, паспяваць сказаць важныя словы да апошняй секунды ў эфіры, калі дзверы ўжо ламалі, і было ясна, што сёння ўвечары дадому дзяўчаты не трапяць, гэта найвышэйшы пілатаж з найскладанейшымі элементамі, гэта майстар-клас у жывым эфіры, гэта бясстрашнасць сапраўдных прафесіяналаў. Прапагандысты пускаюць сліны ад зайздрасці і спадзяюцца, што ім калі-небудзь таксама выпадзе шанец правесці такі ж стрым. Але цяпер ужо не выпадзе: занадта позна.

Прысуд Андрэевай і Чульцовай ужо вынесены. А суд над Кацярынай Барысевіч, якая апублікавала інфармацыю пра нуль праміле ў крыві Рамана Бандарэнка, толькі пачынаецца. Барысевіч ніколі не спрабавала быць героем - проста заўсёды працавала прафесійна. І калі яе рэпартажы ўзнагароджвалі пракурорскія і міліцэйскія чыны, і калі іх сумежнікі адправілі яе ў СІЗА КДБ.

Беларускія журналісты заўсёды ведалі, што а шостай раніцы ў дзверы могуць патэлефанаваць: гэтыя, з ператрусамі, чамусьці заўсёды вельмі любяць біцца ў дзверы на досвітку, калі яшчэ не празвінеў будзільнік, і ледзь прачнуўся гаспадар кватэры, хутаючыся ў спехам накінуты халат або футболку, адчувае сябе асабліва безабаронным. Заўсёды ведалі, што праца на мітынгу ці ўвогуле на вуліцы можа скончыцца арыштам. Заўсёды ведалі, што заўтра газета, сайт, радыёстанцыя могуць быць закрытыя - гэта, дарэчы, быў першы ўрок, засвоены яшчэ ў 1995 годзе, калі ў апошні дзень жніўня ўлады проста закрыла радыё 101,2. І даўно звыклі працаваць у варунках, набліжаных да партызанскіх.

А ў апошнія паўгода ўсім прыйшлося асвойваць ужо іншыя варункі - ваенныя. Без усялякіх курсаў экстрэмальнай журналістыкі і трэнінгаў у працы ў гарачых мясцінах. Яшчэ ўчора была проста акупаваная тэрыторыя, да жыцця і працы на якой можна было прыстасавацца, а сёння - паўнавартасная гарачая мясціна. Са стралянінай, выбухамі, нападамі варожага войска і падраздзяленняў-наймітаў. З крывёю, катаваннямі і ахвярамі. З гестапаўцамі, якія спрабуюць устанавіць уласныя парадкі. З усведамленнем таго, што выхад на працу небяспечны стратай не толькі свабоды, але і жыцця. І з яшчэ больш незагойным жаданнем ісці працаваць, чым калі б там ні было, бо гэта наша, а не чужая вайна.

Часам я спрабую ўявіць сабе, які надзвычайны дакументальны фільм зняў бы пра нашых пратэсты Павел Шарамет. З якой хірургічнай дакладнасцю адлюстраваў бы ўсіх нас для гісторыі бездакорны аб'ектыў камеры Дзмітрыя Завадскага. Якія тонкія і натхняльныя нарысы пра герояў пратэстаў напісала б Вераніка Чаркасава. Якія рубрыкі для «Хартыі», тэлеграм-каналы і відэаблогу прыдумаў бы Алег Бябенін.

Пётр Марцаў напэўна зноў стварыў бы найлепшую ў краіне газету, як ствараў калісьці ў дзевяностыя. Віктар Івашкевіч, які шмат гадоў выдаваў газету "Рабочы" і быў паважаны на кожным прадпрыемстве, з яе дапамогай змог бы арганізаваць той самы агульнанацыянальны страйк, які пакуль не ўдаўся. А Алесь Ліпай прыдумаў бы яшчэ некалькі файных медый, дзе працавалі б суперпрафесіяналы. І, магчыма, перамагчы разам з імі нам удалося б раней. Як шкада, што іх усіх з намі больш няма.

Але як жа цудоўна, што ў нас ёсць Каця, Даша і яшчэ адна Каця. І цяпер ужо сапраўды трэба перамагаць хутчэй, каб яны маглі вярнуцца дадому. Мы ганарымся вамі, дзяўчаты.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com