Зміцер Бандарэнка: Пуціну паведамляюць, што Лукашэнка найбліжэйшым часам можа страціць уладу

Абвяшчэнне перадстрайкавага стану ў Беларусі сарвала падпісанне інтэграцыйных карт.

Чаму Лукашэнка стаў таксічным для Кітая і Расеі? Як санкцыі б'юць па беларускім рэжыме? Як памер абутку Сяргея Дылеўскага можа паўплываць на сітуацыю ў краіне? Чаму страйк - рэальны і пераможны сцэнар. Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з каардынатарам грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Змітром Бандарэнкам.

- Апошнім часам дынаміка падзей у Беларусі прыкметна паскорылася. Беларускім дзяржбанкам закрылі рахункі ў Еўропе, тытунёвы гігант British-American Tobacco спыняе супрацоўнічаць з гарадзенскім "Нёманам". Такія навіны з'яўляюцца літаральна кожны дзень. Ці моцны гэта ўдар па рэжыме?

- Ці можна сказаць, што скаардынаваныя дзеянні дэмакратычных сіл Беларусі, а таксама пазіцыя цывілізаваных краін свету, далі такі вынік. Санкцыі супраць беларускага рэжыму сёння самыя моцныя, можна сказаць, самыя рэальныя, за ўвесь час існавання беларускай дыктатуры. Безумоўна, тут велізарная праца і беларускіх дыяспар у розных краінах, і прадстаўнікоў штаба Святланы Ціханоўскай, і дзейнасць Андрэя Саннікава, і НАУ. Агульныя намаганні далі вось такі вынік.

Вядома ж, злосныя і агрэсіўныя дзеянні Лукашэнкі як супраць беларускіх грамадзян, так грамадзян іншых краін (сярод іншага - пасадка самалёта Ryanair), развязванне гібрыднай вайны супраць краін-суседзяў, усё не засталося незаўважаным.

Думаю, што санкцыі ўжо наносяць велізарную шкоду луканоміцы і яны будуць ўзмацняцца.

- Расея і Кітай, на якія так спадзяваўся Лукашэнка, таксама не спяшаюцца дапамагаць грашыма. Чаму?

- Кітай - гэта велізарная краіна, можна сказаць - другая ў свеце, у яе ёсць інтарэсы абсалютна ўсюды: і ў Афрыцы, і ў Лацінскай Амерыцы, і Еўропе. Пекін сёння цікавяць транзітныя магчымасці той ці іншай краіны. Беларусь - невялікая краіна паводле эканамічнай вагі і насельніцтва, але ў нас выгаднае геаграфічнае становішча для транзіту: як з усходу на захад, так і з поўначы на поўдзень.

У вядомых планах новага «Вялікага шаўковага шляху» ключавая дарога павінна праходзіць праз Пекін, Маскву, Менск, Бэрлін і Парыж. Тут, натуральна, дзеянні Лукашэнкі, якія выклікалі ўвядзенне частковага надзвычайнага становішча ў суседніх краінах Еўразвязу, ніяк не могуць радаваць Кітай, бо яны наносяць прамую шкоду інтарэсам Пекіна.

Гібрыдная вайна з Літвой і Латвіяй таксама наносіць удар па транзіце, таму што ільвіную дзель сваіх грузаў у розныя краіны Еўропы Кітай дастаўляе менавіта марскім шляхам. У тым ліку вялікая колькасць кітайскіх кантэйнераў разгружаецца ў партах балтыйскіх краін для далейшага транспартавання і ва Украіну, і ў Расейскую Федэрацыю, і ў іншыя краіны Еўропы. Тут наносіцца іншы ўдар па кітайскіх інтарэсах.

Вядома, Кітай вельмі вялікі, але яны любяць лічыць грошы, партыя ўсё правярае, за кожным кірункам стаяць канкрэтныя людзі. Гэтыя людзі, вядома, падаюць сігналы ў Пекін, што Лукашэнка стварыў праблемы для гандлёвых інтарэсаў КНР.

Ну і, натуральна, ніхто не хоча трапляць пад амерыканскія санкцыі, бо існуе пагроза другасных санкцый. Акрамя таго, невядома чым будзе расплачвацца рэжым Лукашэнкі, бо рахункі вядучых банкаў Беларусі былі заблакаваныя ў Еўропе.

У Расеі пазіцыя іншая. Яна таксама не жадае патрапіць пад санкцыі праз шалёную «кульгавую качку», але спрабуе, вядома, выкарыстоўваць момант і лавіць рыбу ў каламутнай вадзе. Раптам атрымаецца штосьці адарваць ад Беларусі, калі Лукашэнка не прызнаны на Захадзе, адрынуты сваім народам, стаў поўным выгнанцам як унутры краіны, так і за мяжой.

- На мінулым тыдні Лукашэнка і Пуцін заявілі аб узгадненні ўсіх 28 дарожных карт аб так званай інтэграцыі. Ёсць вельмі шмат тлумачэнняў гэтай падзеі: ад «адбыўся аншлюс Беларусі«, да «нічога не змянілася, усе дакументы - толькі фармальнасць». Як вы бачыце гэтыя падзеі? Што напраўду маглі сказаць Лукашэнку ў Крамлі?

- З аднаго боку, я згодны з тымі палітолагамі (сярод іншых - з Андрэем Суздальцавым), якія кажуць, што нічога істотнага не адбылося, проста ў Расеі праходзяць парламенцкія выбары, няхай і фармальныя, але для іх патрэбныя нейкія суправаджальныя PR-дзеянні, каб крамлёўская ўлада магла прадэманстраваць хоць нейкія поспехі. Мы выдатна разумеем, што ў Расеі даволі вялікія праблемы праз санкцыі, а таксама праз тое, што Пуцін з партнёра Захаду (для шматлікіх краін - стратэгічнага) ператварыўся ў праблему міжнароднай палітыкі. Адзначу, што раней гаворка ішла аб 31-й карце, цяпер нам кажуць аб 28.

Аднак я б усё ж такі не недаацэньваў пагрозу ад гэтага падпісання. Бо тое, што Лукашэнка пагаджаецца на такі крок азначае, што ён можа прадаць усё што хочаш, каб пратрымацца месяц-другі ва ўладзе. Тым больш, што ў яго абсалютна неадэкватны псіхічнае стан, а Пуцін як добры вярбоўшчык адчувае стан Лукашэнкі і яго пазіцыі.

Зразумела тое, што калі такое падпісанне адбудзецца, яно не будзе ўмацоўваць бяспеку і незалежнасць нашай краіны.

Магу выказаць здагадку, што падпісанне дакументаў і рыхтавалася да пачатку парламенцкіх выбараў у Расеі, але абвяшчэнне перадстрайкавага стану ў Беларусі спыніла Маскву, бо высветлілася, што ўсе заявы Лукашэнкі аб тым, што ён кантралюе сітуацыю ў краіне, былі поўнай хлуснёй.

Бо ёсць і разважлівыя дарадцы ва Уладзіміра Пуціна, якія кажуць, што Лукашэнка можа страціць уладу ў выніку страйкаў і народнага паўстання найбліжэйшым часам. І як будзе выглядаць тады Пуцін?

- Вы ўжо закранулі тэму перадстрайкавая стану. Пару дзён таму страйк падтрымалі нават спартоўцы. Відаць, што абмеркаванне ідзе не толькі сярод працоўных, але і сярод прадстаўнікоў іншых сфер беларускага грамадства. Як вы ацэньваеце шанцы працоўнага пратэсту?

- Я шмат гадоў у беларускім супраціве і заўсёды меркаваў, што былі моманты, калі мы маглі перамагаць, але ніколі не было такой электаральнай перавагі ў дачыненні да Лукашэнкі. Прычым электаральная параза рэжыму была зафіксавана як унутры краіны, так і за мяжой. Гэта самае галоўнае.

Думаю, што цяпер страйк не толькі можа скінуць дыктатуру, але раз і назаўжды змяніць сітуацыю ў Беларусі. Санкцыі працуюць. Абсалютная большасць беларусаў супраць Лукашэнкі, увесь свет не прызнае яго законным кіраўніком. Таму страйк стане не проста саломінкай, а сапраўдным механічным молатам, які зломіць хрыбет дыктатуры.

Мне падабаецца, што ў нас нарэшце з'явіўся моцны рабочы лідар. Яму, вядома, не стае досведу, але ён гатовы размаўляць з самымі рознымі структурамі і аб'ядноўвае людзей. Гэта Сяргей Дылеўскі.

Мне таксама падабаецца, што ў нашага героя 49-ы памер абутку. Сваім кедам працоўны трактарнага завода Дылеўскі можа добранька даць пад с…ку беларускаму ўзурпатару і надаць яму рух у правільным кірунку.

- Вялікую дыскусію выклікае адно з патрабаванняў рабочых - перамовы з беларускімі ўладамі. Вы прыхільнік такога «круглага стала»?

- Мадэллю «круглага стала» для ўсіх з'яўляецца Польшча, дзе ўладам і апазіцыі ў свой час удалося дамовіцца аб правядзенні свабодных выбараў. Дарэчы, Лех Валенса раіў Сяргею Дылеўскаму, каб працоўныя патрабавалі такі ж «круглы стол» для Беларусі.

Напраўду я здзіўлены, што тэма перамоў выклікала нейкія пытанні. Бо санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі былі ўведзеныя з патрабаваннямі вызвалення палітвязняў, правядзення перамоў паміж уладай і апазіцыяй, а таксама правядзення новых выбараў.

Рэкамендацыі і патрабаванні Захаду грунтуюцца на тым, што прапаноўвалі дыпламаты з розных цэнтраў беларускіх дэмакратычных сіл. Пра перамовы казалі людзі з каманды Ціханоўскай, пра перамовы казала НАУ, пра перамовы заўсёды казала «Еўрапейская Беларусь» і наш лідар Андрэй Саннікаў. Зараз таго ж дамагаюцца і беларускія рабочыя.

Мы не першыя, хто знаходзіцца ў гэтай сітуацыі. У многіх краінах была грамадзянская вайна і яна не заўсёды заканчвалася перамогай аднаго з бакоў. Людзі садзіліся і дамаўляліся, дамаўляліся аб ненулявым варыянце.

Возьмем той жа «круглы стол», калі б беларускія сілавікі і чыноўнікі хоць бы чыталі гістарычныя кнігі, то б ведалі, што не было тых, хто саступіў пасля «круглага стала» ў Польшчы. Іншы бок - сілавікі і былыя камуністы -яны засталіся ў палітычным і эканамічным жыцці новай Польшчы. Многія сталі суўладальнікамі банкаў, прадпрыемстваў. Як палітычная сіла посткамуністы вярнуліся да ўлады праз восем гадоў пасля праўлення ўрада лідараў «Салідарнасці». Але палякі правялі эфектыўныя рэформы. Краіна стала сябрам ЕЗ і NАТО. Польшча ўжо атрымала і працягвае атрымліваць сотні мільярдаў еўра з Брусэлю на развіццё эканомікі і паляпшэнне жыцця сваіх грамадзян. Таму так, я выступаю за перамовы.

Вядома, калі хто-небудзь з сілавікоў недалёкі розумам і надумаў быць з Лукашэнкам да канца, то гэта ягоныя праблемы, ён падстаўляе сябе і сваю сям'ю на многія гады. Бо на перамовах можа абмяркоўвацца амністыя для сілавікоў і чыноўнікаў, але спачатку яны павінны дапамагчы развязаць праблему Лукашэнкі. Перамовы павінны быць толькі аб змене ўлады, пераходным перыядзе, правядзенні новых выбараў на ўсіх узроўнях, у якіх будуць браць удзел усе палітычныя сілы краіны.

- Яшчэ адна падзея, якая накладваецца на перадстрайкавы стан у Беларусі - новая хваля каранавіруса, якую прызналі нават улады. Як гэта ўплывае на сітуацыю?

- Сёння так атрымліваецца, што страйк становіцца спосабам захавання беларускай незалежнасці. Думаю, што многія ўключацца ў страйк менавіта з гэтай прычыны, бо не павінны расейцы падпісваць нейкія важныя дамовы з чалавекам, які цалкам сябе дыскрэдытаваў і не прадстаўляе беларускі народ.

Адначасова сёння страйк з'яўляецца спосабам абароны ад каранавіруса. Страйк - гэта тое, што можа выратаваць тысячы і тысячы жыццяў беларусаў. Нарэшце, цывілізаваныя краіны ўжо неаднаразова выкарыстоўвалі локдаўны і больш абмежаваныя карантынныя мерапрыемствы, каб выратаваць людзей.

Як мы бачым, эканоміка пасля наступстваў даволі хутка аднаўляецца. Эканамічны рост у Польшчы да мінулага года склаў больш за 10%, у некаторых краінах - ён яшчэ большы. Карантынныя мерапрыемствы дазваляюць захоўваць жыццё.

У нас жа мы маем справу з вар'ятам, якому абсалютна пляваць на здароўе і жыццё людзей. Таму, беларус, абараняй сябе сам! Беларус, застанься дома! Гэтым ты абароніш незалежнасць краіны, значна наблізіш сыход гэтага рэжыму, наблізіш свабодныя выбары ў Беларусі, а таксама выратуеш сябе і жыццё сваіх блізкіх.

- Як яшчэ можна наблізіць перамогу беларускага народа над дыктатурай?

- Увядзенне санкцый Захадам паказала, што скаардынаваныя дзеянні беларускіх дэмакратаў могуць даць эфект і моцны козыр для змен. Цяпер самым важным з'яўляецца страйк. Прычым менавіта ў тым варыянце, у якім яго прапануе Беларускае аб'яднанне рабочых. Для рабочых - «застанься дома», для бізнэсу - «сысці ў адпачынак».

Мы ўжо абмеркавалі, што гэта дае і іншага шляху няма. Не трэба выходзіць на акцыі пратэсту сёння, трэба застацца дома на працягу месяца. Кожная сям'я можа назапасіць прадуктаў. Я ведаю, што многія тысячы і тысячы людзей гэта робяць.

Восенню ў беларусаў ёсць запас у выглядзе ўраджаю з лецішча. Нашы людзі ніколі не спадзяваліся на ўладу, а толькі на сябе. Цяпер прырода спрыяе і ў лясах велізарная колькасць грыбоў, якія таксама могуць дапамагчы беларусам пратрымацца.

Усенародная падрыхтоўка да ўсеагульнага страйку - гэта новая старонка ў гісторыі Беларусі. Бо ў нашай краіне доўгі час не было ніякіх страйкаў, «беларусы ўсяму радыя». Краіна займае апошняе месца ў заробках у Еўропе, але беларусы не страйкуюць, а вось палякі, у якіх заробкі ў чатыры-пяць разоў большы або немцы, у якіх у сем-дзесяць, - увесь час страйкуюць, прычым часам страйкуюць высокааплатныя катэгорыі грамадзян.

Мы цяпер павінны быць адзіныя акурат у гэтым: застацца дома і нанесці апошні сур'ёзны ўдар па эканоміцы рэжыму, прымусіць рацыянальных людзей, якія знаходзяцца ва ўладзе, пайсці на перамовы аб выхадзе з крызісу.

Іншага спосабу я цяпер не бачу. Трэба быць паслядоўным ў гэтых дзеяннях. Гэта рэальны і пераможны сцэнар.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com