Павел Лакійчук: расійскія Z-паблікі ўжо ў паніцы

Украінскі капітан расказаў пра атакі дронаў на ценявы флот Пуціна.

У Чорным моры працягваецца серыя загадкавых атак на расійскія танкеры «ценявага флоту», якія Масква выкарыстоўвае для абыходу нафтавых санкцый.

Што менавіта здарылася з танкерамі Kairos, Virat? Як менавіта праводзілася аперацыя па паражэнні караблёў «ценявага флоту» Пуціна ў Чорным моры?

Такія пытанні сайт Charter97.org задаў капітану I рангу ВМС Украіны, кіраўніку ваенных праграм Цэнтра глабалістыкі «Стратэгія ХХІ» Павлу Лакійчуку:

— Я яшчэ скажу, што сёння быў падбіты чарговы расійскі танкер — MIDVOLGA-2. Акрамя таго, туркі вельмі занепакоены аварыяй танкера M/T Mersin, таксама пад панамскім сцягам, але паходжанне судна можна лёгка выказаць здагадку. Гэты танкер, што выйшаў з Тамані, пацярпеў крушэнне ля берагоў Сенегала. Сенегал — гэта Заходняя Афрыка. І там таксама падазраюць украінскія дроны. Кажуць, украінскія дроны з’явіліся ля берагоў Сенегала. Ці праўда гэта ці не — я ні пацвердзіць, ні абвергнуць не магу. Трэба пытаць нашых ваенных, яны адсочваюць абстаноўку і валодаюць ёю. Але факт застаецца фактам — «ценявы флот» Расіі, услед за расійскімі нафтавымі тэрміналамі на Чорным моры, стаў аб’ектам атак.

Нагадаю, што яшчэ з 2022 года Расійская Федэрацыя спрабавала блакаваць украінскія парты сіламі Чарнаморскага флоту. Фактычна была арганізаваная блакада, у якой апынуліся заблакаваныя больш за 60 буйных замежных гандлёвых суднаў. Частка з іх падверглася абстрэлам, былі ахвяры сярод экіпажаў, каманд, былі пашкоджаныя караблі.

І цяпер мы бачым працяг той жа лініі: літаральна дзве тыдні таму — ўдар па турэцкім сухагрузе ў порце Ізмаіл расійскімі дронамі. Больш за сотню замежных суднаў, што накіроўваліся ў украінскія парты або стаялі ў іх, за апошнія гады падвергліся дронавым і ракетным атакам з боку расійскага Чарнаморскага флоту і акупацыйных войскаў.

Тое, што ўкраінцы пачалі ўжываць тыя самыя кінетычныя санкцыі супраць «ценявага флоту», — даўно чаканы і заканамерны адказ. У верасні 2022 года камандуючы ВМС Украіны адмірал Аляксей Неізпапа праз Міжнародную марскую арганізацыю афіцыйна паведаміў, што расійскія парты на Каўказскім узбярэжжы, у акупаваным Крыме і Азоўскім моры з’яўляюцца законнымі мэтамі для ЗСУ і могуць быць падвергнутыя ўдарам марскіх дронаў, замежным судам не рэкамендуецца заходзіць у гэтыя парты. Да гэтага не прыслухаліся.

У 2023 годзе камандуючы Узброенымі Сіламі Украіны прама заявіў, што караблі «ценявага флоту» могуць быць атакованы ў акваторыі Чорнага мора, яны з’яўляюцца законнымі ваеннымі мэтамі.

У 2025 годзе мы нарэшце пачулі, што гэтыя судны, якія ігнаруюць міжнароднае права, сапраўды пачалі падвяргацца атакам марскіх дронаў.

Што можна сказаць? Усё абсалютна заканамерна. Больш за тое, першыя два танкеры былі атакаваныя ў міжнародных водах на поўнач ад Басфора. І тут ужо пытанне да турэцкіх уладаў: паглядзіце самі, гэтыя судны хадзілі без рэгістрацыі, без сцяга, без страхоўкі. Яны здзейснілі па сем–восем рэйсаў у Наварасійск толькі за апошні год–паўтара, перавозячы нафту ў Азію і Лацінскую Амерыку. Зразумела, што экіпажы такіх суднаў «у долі». Зразумела, што і той, хто адгружае нафту ў порце адпраўлення, і той, хто прымае судна ў порце прызначэння, — таксама ў долі. Судна без сцяга, аварыйнае, зношанае — прымаюць на ўласны страх і рызыку. Гэта такая міжнародная злачынная схема.

Але як такія судны праходзяць праз Чарнаморскія пралівы, Чырвонае мора або Панамскі канал? Краіны, якія раней вельмі строга сачылі за бяспекай праліваў, раптам закрываюць вочы. Значыць, гаворка ідзе не проста пра грошы, а пра вельмі вялікія грошы.

Тое, што ўкраінцы далучыліся да міжнародных санкцый і ўзмацнілі іх «кінетычнай» кампанентай, гэта значыць атакамі па небяспечных і злачынных суднах, я ацэньваю станоўча.

Дарэчы, трэба аддаць належнае аператарам марскіх дронаў, тым, хто арганізоўваў гэтыя аперацыі. Украінцы б’юць па танкерах у баласце, незагружаных, мінімізуючы экалагічную шкоду пры пашкоджанні або патапленні судна. Так было і з двума нядаўнімі танкерамі, і з расійскім танкерам у Керчанскай пратоке год таму. Гэта дадатковы бонус. Улічваць такія аспекты, калі вядзеш абарончыя баявыя дзеянні, вельмі паказальна.

— Якія наступствы гэтыя ўдары ўжо маюць для расійскага «ценявага флоту» і схем абыходу нафтавых санкцый?

— Тут трэба глядзець на каціроўкі, на рэакцыю рынку. Але відавочныя наступствы ўжо праяўляюцца. Ёсць дзве ключавыя складнікі.

Першая — экіпажы. Трэба разумець, што «ценявы флот» — гэта судны без страхоўкі і экіпажы без правоў, якія набіраюцца па-за Міжнародным прафсаюзам маракоў. Гэта нават не ніжэйшая каста — гэта людзі, якія больш нідзе не змаглі ўладкавацца. І тое, што іх караблі могуць быць проста патоплены, — вельмі сур’ёзны антыстымулюючы фактар.

Другая — кампаніі, якія прымаюць нафту «ценявага флоту». Менавіта для іх наступствы будуць найбольш балючымі. Бо рэальныя суднаўладальнікі ў такіх схемах — звычайна фейкавыя структуры.

— Што Расія здольная прадпрыняць для абароны сваіх санкцыйных танкераў у Чорным моры?

— Тэарэтычна Расія можа арганізаваць канваіраванне танкераў караблямі ваеннага флоту. Але тут узнікае пытанне: ці варта рызыкаваць або танкерамі, або сваімі баявымі караблямі? Ля Басфора два гады таму як мінімум тры расійскія разведвальныя караблі і два патрульныя былі атакаваныя марскімі дронамі. Яны атрымалі цяжкія пашкоджанні, пасля гэтага туды больш не ходзяць. Гэта былі караблі «Іван Хурс», «Дзёрзкі» і карабель праекта «Васіль Быкаў».

У 2023 годзе расіяне збіраліся арганізаваць блакаду ўкраінскіх партоў пасля выхаду з так званай «зернавай дамовы», заявіўшы, што ўкраінскія судны больш не будуць хадзіць. «Мы тут будзем на далёкіх падступах». У адказ іх караблі атрымалі ўдары — і перасталі выходзіць на гэтыя рубяжы. Ці захочуць яны цяпер рызыкаваць караблямі, якіх у Расіі засталося не так многа, каб суправаджаць свае «шаланды»? Я не ведаю.

Больш за тое, калі геаграфія атак сапраўды пашырыцца, расійскія танкеры давядзецца суправаджаць па ўсім свеце. А расійскага флоту, нават калі аб’яднаць Балтыйскі, Паўночны і Ціхаакіянскі, для гэтага проста не хопіць.

— Якія ўразлівыя пункты расійскай нафтавай лагістыкі могуць стаць наступнымі мэтамі?

— Расійскія Z-паблікі ўжо пішуць у паніцы: «Дык ЗСУ ж могуць накіраваць дроны і ў Балтыйскае мора!» Я не ведаю, ці гатовыя ЗСУ арганізаваць блакаду расійскіх партоў у Фінскім заліве. Ці краіны Балтыі і Паўночнай Еўропы прадпрымуць рэальныя дзеянні па блакіраванні «ценявага флоту».

Па тэрміналах у Усць-Лузе дроны ўжо прыляталі. Чаму б дронам не прыляцець і па танкерах у Балтыйскім моры? Усё магчыма. Але пытацца трэба не ў мяне, а, скажам, у «Мадзяра».

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com