Леў Марголін: У найбліжэйшыя месяц-два нас чакаюць цікавыя з'явы

Цяперашні момант уважаецца беларускім істэблішментам асабліва прыдатным для дзяльбы ўласнасці.

Аб гэтым піша эканаміст Леў Марголін на сайце «Беларускія навіны». Прыводзім тэкст артыкула цалкам:

- Апошнімі некалькімі месяцамі Лукашэнка з упартасцю, вартай лепшага прымянення, паўтарае: рэформаў у эканоміцы не будзе. Першы раз пра гэта было сказана на сустрэчы з прэм'ерам Кабяковым у пачатку жніўня, апошні - падчас інаўгурацыі. Нельга сказаць, каб галоўны чыноўнік краіны не звяртаўся да гэтай тэмы раней, але апошнімі месяцамі гэта ператварылася ў нейкую мантру. Гэты факт сам па сабе дазваляе зрабіць некаторыя высновы.

Перш за ўсё, задамося пытаннем: якіх рэформаў не будзе? Бо пры жаданні і дэнамінацыю можна аднесці да рэформаў. Гаворка відавочна ідзе пра нешта больш канкрэтнае, што можа ўяўляць небяспеку для рэжыму. Мяркуючы па тым, што ў выказваннях Лукашэнкі ў якасці прыкладу рэформаў часцей за ўсё называецца «дзяльба ўласнасці, народнага дабра», гаворка ідзе, перш за ўсё, аб прыватызацыі дзяржмаёмасці. Менавіта яна прыходзіць да яго ў начных кашмарах.

Здавалася б, сказаў і сказаў, усім усё зразумела. Але частата выказванняў на гэтую тэму наводзіць яшчэ на некаторыя думкі. Мабыць, ціск на тэму прыватызацыі ўнутры кіруючай вярхушкі пастаянна нарастае. Можна нават выказаць здагадку, хто з'яўляецца яго носьбітам. Гэта чыноўнікі - галіновыя і рэгіянальныя, якія бачаць у прыватызацыі апошнюю магчымасць паўдзельнічаць у дзяльбе агульнага пірага.

З кожным годам, нават з кожным месяцам маёмасці, якую можна падзяліць або выгадна прадаць, становіцца ўсё менш. Тыя актывы, якія яшчэ ўчора лічыліся блакітнымі фішкамі, паступова становяцца нікому не цікавымі. Бо ціснуць на Лукашэнку не так проста, можам выказаць здагадку, што асноўны ціск зыходзіць ад асоб, якія ўваходзяць у блізкае кола.

Цяперашні момант уважаецца беларускім істэблішментам асабліва прыдатным для дзяльбы ўласнасці, таму што нарастае дэфіцыт грашовых сродкаў у эканоміцы краіны. Праблема вырашалася звычайна за кошт замежных запазычанняў, а таксама інфляцыйнага фінансавання.

З першым усё зразумела, а інфляцыя цягам двух дзесяткаў гадоў выкарыстоўвалася для павелічэння паступленняў у даходную частку бюджэту і фінансавання выплаты пенсій, заробкаў бюджэтнікаў, падтрымкі неэфектыўных дзяржпрадпрыемстваў, утрымання сілавых структур.

Тэхналогія гэтага працэсу простая: за кошт росту коштаў на ўнутраным і замежным рынку пры захаванні фізічных аб'ёмаў вытворчасці павялічваюцца даходы прадпрыемстваў і, адпаведна, падатковыя паступленні. Заробкі і пенсіі пры гэтым позняцца, ды і растуць павольней. Такую ж ролю гулялі і замежныя запазычанні.

Цяпер крэдыты не праглядаюцца, а калі і праглядаюцца, то ў аддаленай перспектыве, дробнымі часткамі, ды і тое, калі ў чарговы раз атрымаецца запудрыць мазгі крэдыторам. Інфляцыя наогул аб'яўлена ворагам нумар адзін. Таму ціск на кіраўніка краіны з мэтай «ссекчы грошай па-лёгкаму» будзе ўзмацняцца, і адзін бог ведае, калі гэты ціск дасягне крытычнай масы.

У любым выпадку, так званы «касавы разрыў» або недахоп грошай будзе нарастаць. Скарачэнне колькасці працоўных вядзе да памяншэння паступленняў у Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва і павелічэння нагрузкі на бюджэт. А тут яшчэ павелічэнне заробкаў чыноўнікам. Хутка пачнуць наракаць лекары і настаўнікі. З 1 студзеня вырасце бюджэт пражытачнага мінімуму, а з ім сацыяльныя пенсіі і дапамогі.

Вядома, замежныя запазычанні на нейкі час могуць зняць вастрыню праблемы. Лукашэнка спадзяецца на іх, як немцы ў канцы вайны на цуд-зброю. У любым выпадку, у найбліжэйшыя месяц-два нас чакаюць цікавыя з'явы.

Ці ёсць іншыя варыянты? Так. У канчатковым выніку рэформы можна праводзіць і без прыватызацыі. Вось без чаго іх нельга праводзіць, дык гэта без стварэння нармальнага рынкавага асяроддзя ў эканоміцы, без стварэння спрыяльнага інвестыцыйнага клімату, без лаяльнага стаўлення да дробнага бізнэсу, што прадугледжвае палітычныя рэформы, а гэта для Лукашэнкі яшчэ страшней, чым прыватызацыя.